• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM103 Doelgericht leren (evalueren) van je eigen handelingen (er positieve en negatieve kanten in identificeren) en gericht werken aan verbeteringen ( leerpunten formuleren).
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  
• EM212 De student kan bij beroepsmatige en ethische dilemma's (bv. verhoging productiviteit door minder veilig werken) een afweging maken op basis van gedegen maatschappelijk geaccepteerde normen en waarden en een besluit nemen.
  
• EM215 De student kan onder tijdsdruk en bij onvoorziene omstandigheden effectief blijven functioneren door de taken goed te plannen en te organiseren.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM317 De student kan door het verzamelen van gegevens uit schema's/manuals/tekeningen en het uitvoeren van controlemetingen op de functionaliteit, de oorzaken en hun gevolgen op het proces inschatten, opsporen en verhelpen.
  
• EM320 De student is in staat om systemen te installeren, aan te sluiten, te koppelen en te vervangen volgens de gegeven schema's en plantekeningen, rekening houdend met de vigerende veiligheidsregels en -middelen die hij/zij kritisch weet toe te passen.
  
• EM321 De student is in staat om installaties/machines, of delen ervan, na onderhoudsactiviteiten af te regelen, te testen, op te starten en in dienst te nemen.
  
• EM324 De student is na het ontwerp van het automatiseringssysteem in staat om dit systeem te installeren, op te starten, te testen en af te stellen, rekening houdende met de noodzakelijke veiligheidsregels.
  
• EM326 De student kan elektrische ontwerpschema's tekenen en daarbij kabels, zekeringen, schakelapp., verlichting, enz ... berekenen en selecteren op basis van een PVE (plan van eisen).
  
• EM332 De student is in staat om een eenvoudig produktie- en/of kringproces te automatiseren.
  
• EM333 De student kan technisch-functioneel een eenvoudig (productie-) proces/systeem analyseren.
  
• EM334 De student is in staat om een eenvoudig processysteem functioneel te analyseren, technisch uit te werken (incl. de software) met de bedoeling dat, na het testen en simuleren, het automatisatieproces in dienst genomen kan worden.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

• Zie fiche Labo automatisatie
• Zie fiche Automatisatie
• Zie fiche Industriële netwerken
• Zie fiche Labo automatisatie deel 2

• Geen

Componenten	Weging
Labo automatisatie	33%
Automatisatie	23%
Industriële netwerken	22%
Labo automatisatie deel 2	22%

• Om te slagen voor dit studieonderdeel moeten de studenten minimum 10/20 scoren. Dat eindcijfer komt 'gewogen' cumulatief tot stand op basis van de behaalde deelcijfers van de diverse studiedeelactiviteiten die dit studieonderdeel vormen.
• Raadpleeg de studiegids v/h departement WET voor alle vragen oa. met betrekking tot: examenreglement, deliberatieregels, aanwezigheid bij onderwijsactiviteiten, fraude, inhaalexamens, studievoortgangsbewaking, inzagerecht examens, enz ...

In dit labo ga je zelf aan de slag met de opgedane kennis uit het theorievak “Automatisatie”. Hoe is een PLC configuratie meestal opgebouwd? Op welke wijze gebeurt de communicatie met het programmeertoestel? Waar moeten we op letten bij het aansluiten van digitale en analoge in- en uitgangen. Welke maatregelen moeten er in acht worden genomen in functie van de veiligheid van mens en machine.
We starten met eenvoudige programma's in STEP7 en bouwen langzaam de moeilijkheidsgraad op. Iedere oefening bevat een extra drempel die we moeten ontdekken om zodoende de basisinstructies van een PLC programma beter te begrijpen, fouten leren op te sporen en eenvoudige aanpassingen in een bestaand programma uit te kunnen voeren. In de laatste les gaan we evalueren, om na te gaan of je de aangeleerde moeilijkheidsgraden wel degelijk onder de knie hebt.
Na het doorlopen van dit labo moet je in staat zijn om een PLC hardwareconfiguratie op te bouwen. Je kunt dan ook de basisfuncties van de STEP7 programmeertaal begrijpen en toepassen, tevens kun je fouten in het programma opsporen en corrigeren.

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM103 Doelgericht leren (evalueren) van je eigen handelingen (er positieve en negatieve kanten in identificeren) en gericht werken aan verbeteringen ( leerpunten formuleren).
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  
• EM212 De student kan bij beroepsmatige en ethische dilemma's (bv. verhoging productiviteit door minder veilig werken) een afweging maken op basis van gedegen maatschappelijk geaccepteerde normen en waarden en een besluit nemen.
  
• EM215 De student kan onder tijdsdruk en bij onvoorziene omstandigheden effectief blijven functioneren door de taken goed te plannen en te organiseren.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM332 De student is in staat om een eenvoudig produktie- en/of kringproces te automatiseren.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

1. De student kent de mogelijkheden en het gebruik van de programmeertaal (Step7) en kan ze toepassen.
2. De student kan de hardwareconfiguratie opbouwen en de communicatie tussen PLC en programmeertoestel instellen en testen.
3. De student kan de basisinstructies en - principes voor het programmeren van een programmeerbare automaat uitvoeren en kan ze op een praktische wijze toepassen.
4. De student kan de toepassingsoefeningen, met een opgelegde werking, omzetten naar een gestructureerd Step7-programma, ingeven met het programmeertoestel en duidelijke programma documentatie toevoegen, vervolgens overdragen naar de PLC en testen op de correcte werking.
5. De student kan de automatische werking van machines of processen begrijpen. Aan de hand van een opgelegde werkingswijze, hiervan een functiediagram opstellen, vervolgens omzetten naar een overeenkomstig gestructureerd opgebouwd PLC-programma, dit programma documenteren, overdragen naar de PLC en testen.
6. De student kan bij automatisch bestuurde systemen, met de opgedane kennis van de programma-instructies, probleemoplossend handelen en de nodige aanpassingen in het stuurprogramma uitvoeren.

• geen

• Korte handleiding voor het starten met STEP7
• Eigenschappen, mogelijkheden en beperkingen van de S7-300 CPU
• Eigenschappen van de gebruikte S7-300 Modules
• Algemene voorstelling van de S7 CPU315-2DP
• Opbouw van de in het labo gebruikte systeemconfiguratie
• Van proces tot project
• STEP7 softwaretools en helpfuncties
• De SIMATIC Manager opstarten en de nodige instellingen uitvoeren
• Een nieuw project aanmaken en een bestaand project openen
• CPU wissen, starten en stoppen
• Downloaden van de programmablokken naar de CPU
• Oefeningen met logische functies
• Oefeningen met tijd- en tellerfuncties
• Oefeningen met vergelijkingsfuncties
• Oefeningen met de combinatie van bovenstaande functies
• Opstellen van een programma voor besturing van een eenvoudig industrieel proces
• Praktische oefening van het omzetten van een functiediagram naar een PLC programma

·       Eigen cursussen en handleiding: hierbij wordt aan de hand van praktische oefeningen de geziene theoretische leerstof van module 3 ingeoefend

·       Individueel gebruik van een PC met aangepaste software en een programmeerbare automaat met de gepaste hardwarecomponenten

·       Helpfuncties van het Step7-pakket

·       Simulatiepanelen en praktische opstellingen

·       Aanbevolen studiemateriaal

o       Internetsites (http://www.plc.net/, http://www.plcsturing.start.be/, www.plcopen.org, www.ad.siemens.de, e.a.)

o       Vakliteratuur: Controle & Automation, Motion Control, Technisch Management, e.a.

o        Bedrijfsinformatie: Siemens, Schneider, Klöckner, Modicon, e.a.

• Voorbeeldoefeningen in Step7 met overheadprojectie, van de uit te voeren instructies en acties.
• Aansturen van simulatiepanelen en praktische opstellingen.

• Groeps- en/of individuele begeleiding.

Categorie	Weging van categorieën
eindevaluatie	30%
permanente evaluatie	70%

• Tussentijdse evaluatieoefeningen en -opgaven : 70% van de punten.
• Eindevaluatieoefening : 30% van de punten. Een student die onwettig afwezig is bij de eindevaluatie  wordt voor het desbetreffende deelexamen direct doorverwezen naar de tweede examenperiode.
• Een student die 3 of meer keren afwezig is, ongeacht wettig of onwettig, bij labosessies en practica kan voor het desbetreffende opleidingsonderdeel niet meer slagen. Meer ivm afwezigheid tijdens labosessies kan je lezen in de departementale aanvulling van het onderwijs- en examenreglement op intranet.
• Student die geen credit heeft verworven voor het opleidingsonderdeel Automatisatie en niet slaagt voor de component Labo automatisatie en daarenboven niet geslaagd is voor de eindevaluatie van Labo automatisatie, wordt doorverwezen naar de tweede examenperiode. Het behaalde cijfer van de eindevaluatie kan je enkel bekomen op de dag van de proclamatie bij je labolector. Hiervoor neem je zelf het initiatief.
• De uitgewerkte proeven en projecten zijn het resultaat van eigen werk dat ontwikkeld is binnen dezelfde groep. Samenwerken tussen twee of meerdere groepen voor een deel of de volledige proef  of project is m.a.w. niet toegelaten.
  

Categorie	Weging van categorieën
eindevaluatie	30%
permanente evaluatie	70%

• Praktische opdracht en mondelinge evaluatie met schriftelijke voorbereiding.

• Behaalde punten van de permanente evaluatie tijdens de onderwijsperiode blijven behouden.

• Na het volgen van deze theoretische cursus ken je de mogelijkheden van de uitgebreide programmeerinstructies (in FBD en STL) en de specifieke programmabouwstenen van STEP7.
• Je kan deze instructies dan ook, in combinatie met elkaar en op een efficiënte wijze, toepassen in het opstellen van een programma voor het besturen van een industriële productiemachine of proces.
• Je kan object geörienteerde programma blokken aanmaken en toepassen.
• Je kan een complex PLC programma lezen, veranderingen aanbrengen en een storingsdiagnose uitvoeren.

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  
• EM212 De student kan bij beroepsmatige en ethische dilemma's (bv. verhoging productiviteit door minder veilig werken) een afweging maken op basis van gedegen maatschappelijk geaccepteerde normen en waarden en een besluit nemen.
  

• EM317 De student kan door het verzamelen van gegevens uit schema's/manuals/tekeningen en het uitvoeren van controlemetingen op de functionaliteit, de oorzaken en hun gevolgen op het proces inschatten, opsporen en verhelpen.
  
• EM332 De student is in staat om een eenvoudig produktie- en/of kringproces te automatiseren.
  
• EM339 De student kan op een doordachte manier een probleem analyseren en de oplossingen omzetten naar een ontwerp/programma.
  
• EM346 De student is in staat om een commercile communicatie aan te gaan vanuit het begrijpen van ons basis menselijk gedrag en vanuit positieve, ethische waarden met een win-win resultaat als einddoel.
  

• De uitgebreide en meer complexe programmeerinstructies in FBD en STL, voor het programmeren van een programmeerbare automaat (PLC) kunnen begrijpen en toepassen.
• Objectgeörienteerde programma blokken kunnen aanmaken en toepassen.
• Voorbereiding op het aansluitende labo: Automatisatie_Deel_2.

• Automatisatie (Module_3)
• Labo Automatisatie Deel_1

• Cursussen automatisatie, departement WET - opleiding Elektromechanica, F. Duschek. Cursussen bevatten de basisinformatie van de te kennen leerstof, student neemt tijdens de les bijkomende nota's.
• Powerpointpresentaties
• Bijkomende voorbeeldoefeningen via de digitale werkomgeving (P:-schijf mappenstructuur e-campus);
• Bedrijfscursussen en handleidingen Siemens STEP7. 
• Aanbevolen literatuur: Maesen I.,Theunis L.(2004) Automatisatie: digitale technieken: programmeerbare besturing, Wolters Plantyn. / Mariën H.; Programmeerbare Logische Sturingen, Die Keure / Hebbink, Kocks, Smeulders,Pneumatische besturingen; Besturingstechniek  / A.W.G. Bolten, J.M. van Dorp (1995), Installeren-Mechaniseren, Houten Stam Techniek / Hans Berger, Automating with STEP7 in LAD and FBD: SIMATIC S7-300/400 Programmable Controllers
• Aanbevolen vakliteratuur: Control & Automation; Motion Control; Technisch Management; Aandrijven en besturen; Elektrotechnisch Ingenieur
• Aanbevolen Internet Links: www.siemens.be/education; www.schneider-electric.be/; www.ab.com/; plc-sturing.start.be

• Hoorcolleges met behulp van overheadprojectie &  powerpoint presentaties die de besproken onderwerpen verduidelijken.
• Voorbeeldoefeningen en demo's van praktische toepassingen

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen met meerkeuzevragen, aangevuld met aan te vullen toepassingsvragen (100% van de punten).

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen met meerkeuzevragen, aangevuld met aan te vullen toepassingsvragen (100% van de punten).

Hedendaagse productiemachines en processen worden steeds complexer en vereisen een grote flexibiliteit. In een geautomatiseerd productieproces worden steeds hogere eisen gesteld aan het besturend systeem die met het proces, in real time, gegevens moet kunnen uitwisselen tussen sensoren, PLC's, actuatoren, operatorpanels (HMI), PC's, enz..
Aan de communicatie op veldniveau en de bijhorende communicatie met hogere niveaus in de automatiseringspiramide worden specifieke eisen gesteld. Hierdoor zijn industriële netwerken, ook wel veldbussen genoemd, in automatisch gestuurde systemen niet meer weg te denken. Er zijn verschillende systemen op de markt, die elk hun eigen toepassingsgebied hebben.  

Het is dan ook de bedoeling met deze cursus om de basisbegrippen en eigenschappen van industriële netwerken te begrijpen en de toepassing nader toe te lichten.

 

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  

• EM324 De student is na het ontwerp van het automatiseringssysteem in staat om dit systeem te installeren, op te starten, te testen en af te stellen, rekening houdende met de noodzakelijke veiligheidsregels.
  
• EM332 De student is in staat om een eenvoudig produktie- en/of kringproces te automatiseren.
  
• EM338 De student is in staat om op projectmatige wijze een besturings- en regelopdracht te benaderen; d.w.z. er een technisch ontwerpdossier van op te stellen en dit te presenteren om het al of niet realiseren ervan te verantwoorden.
  
• EM339 De student kan op een doordachte manier een probleem analyseren en de oplossingen omzetten naar een ontwerp/programma.
  
• EM342 De student is in staat om door gebruik te maken van de huidige stand van de techniek een veelvoud aan data en parameters te verzamelen, te visualiseren, te bewaken en te bewaren, met de bedoeling ze bruikbaar te maken voor de proceseigenaars/procestechnologen.
  

De studenten moeten de belangrijkste industriële netwerken kunnen situeren en analyseren in een hiërarchisch gestructureerde centrale of decentrale besturing van processen, gekoppeld aan procesvisualisatie en monitoring. De klassieke netwerken, veldbussen, industrieel ethernet en safety-veldbussen moeten gekend zijn op het vlak van specificaties en inzetmogelijkheden.

• Algemene inleiding netwerken.
• Situeren van industriële netwerken (PROFIBUS, AS-i,EtherCAT).
• Overzicht van specificaties en inzetbaarheid van industriële netwerken.
• Veiligheidsveldbussen en begrippen van redundantie en intrinsic safety.
• Inleiding op SCADA-systemen.
• Installatie en implementatiesoftware via OPC (OLE for Procescontrol).
• Industrieel ethernet (Profinet)

• Internet en digitaal leerplatform Blackboard
• Documentatiemappen
• Boeken uit de labobibliotheek en het EMI

• Hoorcolleges.
• Demo's in het labo Automatisatie.

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen met kennis en toepassingsvragen.

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen met kennis en toepassingsvragen.

In dit labo gaan we ons specifiek toeleggen op motorschakelingen. Aan de hand van de bestaande schema's van stuur- en vermogenkringen leren we die om te zetten naar een goed gestructureerd PLC programma. Hoe sluiten we de gebruikte in- en uitgangen correct aan en wat mogen we zeker niet over het hoofd zien, rekening houdend met de huidige normen en gestelde veiligheidseisen?  Elke schakeling bevat een extra drempel die we moeten overbruggen om de competentie te verwerven tot het schrijven van een perfect PLC programma. We leren aan de hand van een werkingsbeschrijving voor het aansturen van een eenvoudige  automatisch gestuurde installatie, een functiediagram opstellen en omzetten naar een gestructureerd PLC programma.
In de laatste les gaan we evalueren als je alle geleerde moeilijkheidsgraden wel degelijk onder de knie hebt.

Na het doorlopen van het labo ken je de basisfuncties voor het omzetten van een stuurkring schema naar een PLC programma in STEP 7. Je zal in staat zijn om een goed gestructureerd programma te schrijven, hierin fouten te zoeken en nodige wijzigingen aan te brengen.

• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM212 De student kan bij beroepsmatige en ethische dilemma's (bv. verhoging productiviteit door minder veilig werken) een afweging maken op basis van gedegen maatschappelijk geaccepteerde normen en waarden en een besluit nemen.
  
• EM215 De student kan onder tijdsdruk en bij onvoorziene omstandigheden effectief blijven functioneren door de taken goed te plannen en te organiseren.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM317 De student kan door het verzamelen van gegevens uit schema's/manuals/tekeningen en het uitvoeren van controlemetingen op de functionaliteit, de oorzaken en hun gevolgen op het proces inschatten, opsporen en verhelpen.
  
• EM320 De student is in staat om systemen te installeren, aan te sluiten, te koppelen en te vervangen volgens de gegeven schema's en plantekeningen, rekening houdend met de vigerende veiligheidsregels en -middelen die hij/zij kritisch weet toe te passen.
  
• EM324 De student is na het ontwerp van het automatiseringssysteem in staat om dit systeem te installeren, op te starten, te testen en af te stellen, rekening houdende met de noodzakelijke veiligheidsregels.
  
• EM332 De student is in staat om een eenvoudig produktie- en/of kringproces te automatiseren.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

1. De student kan de klassieke stuur- en vermogenschema's voor het aansturen van elektrische motoren lezen en begrijpen
2. De student is in staat om bestaande stuurkringschema's van motorschakelingen om te zetten naar een goed functionerend PLC programma
3. De student zal in staat zijn om van een eenvoudig geautomatiseerd systeem een functiedagram op te stellen en om te zetten naar een goed gestructureerd PLC programma.
4. De student houdt bij het automiseren van een stuur- en vermogenskring rekening met de huidige veiligheidseisen. Zo houdt hij oa. rekening met de mogelijke gevolgen voor mens en machine bij het opstarten en stoppen van installaties.
   

• Softwarepakket STEP 7 V 5.3 FBD - STL en LAD
• Hardware instellingen van de CPU 
• Toepassingen voor het aansluiten van drukknoppen, sensoren, signaallampen, thermische beveiliging, motorbeveiligingsschakelaars, ventielen, relais en contactoren;
• Toepassingen voor het aansluiten van veiligheids gerelateerde componenten (Noodstoppen, veiligheidsschakelaars, veiligheidsrelais, enz.); 
• Programeeroefeningen met motorschakelingen;
• Programmeeroefeningen met elektro-pneumatische en -hydraulische componenten;
• Programmeeroefeningen met functiediagrammen.

• Cursussen automatisatie, departement elektromechanica, F. Duschek. Cursussen bevatten de basisinformatie van de te kennen leerstof, student neemt tijdens de les bijkomende nota's;
• Bedrijfscursussen en handleidingen Siemens;
• Aanbevolen literatuur: Maesen I.,Theunis L.(2004) Automatisatie: digitale technieken: programmeerbare besturing, Wolters Plantyn. / Mariën H.; Programmeerbare Logische Sturingen, Die Keure / Hebbink, Kocks, Smeulders,Pneumatische besturingen; Besturingstechniek  / A.W.G. Bolten, J.M. van Dorp (1995), Installeren-Mechaniseren, Houten Stam Techniek / Hans Berger, Automating with STEP7 in LAD and FBD: SIMATIC S7-300/400 Programmable Controllers.
• Aanbevolen vakliteratuur: Control & Automation; Motion Control; Technisch Management; Aandrijven en besturen; Elektrotechnisch Ingenieur;
• Aanbevolen Internet Links: www.siemens.be/education; www.schneider-electric.be/; www.ab.com/; plc-sturing.start.be.

• Met behulp van een overheadprojector worden STEP 7 instructies en specifieke programma voorbeelden nader toegelicht.
• Demo's van praktische toepassingen.
  

Categorie	Weging van categorieën
eindevaluatie	30%
permanente evaluatie	70%

• Tussentijdse evaluatieoefeningen en -opgaven : 70% van de punten.
• Eindevaluatieoefening : 30% van de punten. Een student die onwettig afwezig is bij de eindevaluatie  wordt voor het desbetreffende deelexamen direct doorverwezen naar de tweede examenperiode.
• Aanwezigheid verplicht. Een student die 3 of meer keren afwezig is, ongeacht wettig of onwettig, bij  labosessies en practica kan voor het desbetreffende opleidingsonderdeel niet meer slagen. Meer ivm afwezigheid tijdens labosessies kan je lezen in de departementale aanvulling van het onderwijs- en examenreglement op intranet.
• Student die geen credit heeft verworven voor het opleidingsonderdeel Automatisatie en niet slaagt voor de component Labo automatisatie deel 2 en daarenboven niet geslaagd is voor de eindevaluatie van Labo automatisatie deel 2, wordt doorverwezen naar de tweede examenperiode. Het behaalde cijfer van de eindevaluatie kan je enkel bekomen op de dag van de proclamatie bij je labolector. Hiervoor neem je zelf het initiatief.
• De uitgewerkte proeven en projecten zijn het resultaat van eigen werk dat ontwikkeld is binnen dezelfde groep. Samenwerken tussen twee of meerdere groepen voor een deel of de volledige proef  of project is m.a.w. niet toegelaten.

Categorie	Weging van categorieën
eindevaluatie	30%
permanente evaluatie	70%

• Praktische opdracht en mondelinge evaluatie met schriftelijke voorbereiding. (30%)
• Behaalde punten van de permanente evaluatie tijdens de onderwijsperiode blijven behouden. (70%)

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM102 De student kan geordend, kernachtig en gesynthetiseerd een verslag opstellen, toelichten en/of een opvolgingsdossier beheren / De student kan beroepsspecifieke informatie opzoeken en verwerken.
  
• EM103 Doelgericht leren (evalueren) van je eigen handelingen (er positieve en negatieve kanten in identificeren) en gericht werken aan verbeteringen ( leerpunten formuleren).
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM107 De student kan, op basis van zijn multidisciplinaire en afstudeerspecifieke kennis, communicatie met opdrachtgevers/klanten/ontwikkelaars/productiemedewerkers ontwikkelen en onderhouden.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  
• EM215 De student kan onder tijdsdruk en bij onvoorziene omstandigheden effectief blijven functioneren door de taken goed te plannen en te organiseren.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM317 De student kan door het verzamelen van gegevens uit schema's/manuals/tekeningen en het uitvoeren van controlemetingen op de functionaliteit, de oorzaken en hun gevolgen op het proces inschatten, opsporen en verhelpen.
  
• EM325 De student kan vanuit zijn multidisciplinaire technische kennis verbeteringen of aanpassingen ontwerpen (3D CAD-omgeving), uitvoeren en terugkoppelen aan gestelde verbeterdoelen.
  
• EM326 De student kan elektrische ontwerpschema's tekenen en daarbij kabels, zekeringen, schakelapp., verlichting, enz ... berekenen en selecteren op basis van een PVE (plan van eisen).
  
• EM339 De student kan op een doordachte manier een probleem analyseren en de oplossingen omzetten naar een ontwerp/programma.
  
• EM343 De student is in staat om vanuit de kwaliteitsgedachte mensen aan te sturen naar uitvoerende technische taken die moeten verlopen volgens een geborgde instructie en/of procedure.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

• Voldoen aan de inschrijfvereisten zoals gesteld in de studiegids.

Componenten	Weging
Industrieel ontwerpen	57%
Project industreel ontwerpen	43%

• Zie deelfiche's.

• Om te slagen voor dit studieonderdeel moeten de studenten minimum 10/20 scoren. Dat eindcijfer komt 'gewogen' cumulatief tot stand op basis van de behaalde deelcijfers van de diverse studiedeelactiviteiten die dit studieonderdeel vormen.
• Raadpleeg de studiegids v/h departement WET voor alle vragen oa. met betrekking tot: examenreglement, deliberatieregels, aanwezigheid bij onderwijsactiviteiten, fraude, inhaalexamens, studievoortgangsbewaking, inzagerecht examens, enz ...

 

In het deel 'Industrieel ontwerpen' werkt de lector als voorbeeld een volledige casestudy uit.
De opgedane competenties zullen verder indivudueel toegepast worden in het deel 'Project industrieel ontwerpen'.

Bij het ontwerpen (engineering) van een industriële installatie met elektrische- en mechanische componenten passen we het volgende toe:

• Toepassen van geziene- of nieuwe theorie, normen, ... door gebruik te maken van catalogi, softwarepaketten, ...
• Energievriendelijk ontwerpen (REG)
• Onderhoudsvriendelijk ontwerpen (Total Cost of Ownership)
• Kennismaking met diverse documenten zoals lastenboeken, meetstaten, ...
  
  

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM102 De student kan geordend, kernachtig en gesynthetiseerd een verslag opstellen, toelichten en/of een opvolgingsdossier beheren / De student kan beroepsspecifieke informatie opzoeken en verwerken.
  
• EM103 Doelgericht leren (evalueren) van je eigen handelingen (er positieve en negatieve kanten in identificeren) en gericht werken aan verbeteringen ( leerpunten formuleren).
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM107 De student kan, op basis van zijn multidisciplinaire en afstudeerspecifieke kennis, communicatie met opdrachtgevers/klanten/ontwikkelaars/productiemedewerkers ontwikkelen en onderhouden.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  
• EM215 De student kan onder tijdsdruk en bij onvoorziene omstandigheden effectief blijven functioneren door de taken goed te plannen en te organiseren.
  

• EM325 De student kan vanuit zijn multidisciplinaire technische kennis verbeteringen of aanpassingen ontwerpen (3D CAD-omgeving), uitvoeren en terugkoppelen aan gestelde verbeterdoelen.
  
• EM326 De student kan elektrische ontwerpschema's tekenen en daarbij kabels, zekeringen, schakelapp., verlichting, enz ... berekenen en selecteren op basis van een PVE (plan van eisen).
  
• EM333 De student kan technisch-functioneel een eenvoudig (productie-) proces/systeem analyseren.
  
• EM339 De student kan op een doordachte manier een probleem analyseren en de oplossingen omzetten naar een ontwerp/programma.
  
• EM343 De student is in staat om vanuit de kwaliteitsgedachte mensen aan te sturen naar uitvoerende technische taken die moeten verlopen volgens een geborgde instructie en/of procedure.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

• presentaties in de les (powerpoint)
• diverse softwarepaketten
  

Categorie	Weging van categorieën
mondelinge evaluatie	75%
opdrachten	25%

• 25% van de punten staan op een schriftelijk examen over de geziene leerstof en op de beoordeling van de opdrachten die meegegeven worden (per week).
• 75% van de punten staan op de mondelinge proef, waarbij een opgave in de laatste week uitgewerkt wordt met behulp van de geziene softwarepakketten.
  

Categorie	Weging van categorieën
mondelinge evaluatie	75%
opdrachten	25%

• Het ontwerpen (engineering) van een industriële installatie met elektrische- en mechanische componenten.
• Toepassen van geziene- of nieuwe theorie, normen, ... door gebruik te maken van catalogi, softwarepaketten, ...
• Energievriendelijk ontwerpen (REG)
• Onderhoudsvriendelijk ontwerpen (Total Cost of Ownership)
• Kennismaking met diverse documenten zoals lastenboeken, meetstaten, ...
  
  In het deel "industrieel ontwerpen" werd door de lector een casestudie uitgewerkt. 
  In het deel  "project industrieel ontwerpen" dient de student op zelfstandige basis een geheel project uit te werken, waarbij de lector begeleiding kan geven.
  

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM102 De student kan geordend, kernachtig en gesynthetiseerd een verslag opstellen, toelichten en/of een opvolgingsdossier beheren / De student kan beroepsspecifieke informatie opzoeken en verwerken.
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM107 De student kan, op basis van zijn multidisciplinaire en afstudeerspecifieke kennis, communicatie met opdrachtgevers/klanten/ontwikkelaars/productiemedewerkers ontwikkelen en onderhouden.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  
• EM215 De student kan onder tijdsdruk en bij onvoorziene omstandigheden effectief blijven functioneren door de taken goed te plannen en te organiseren.
  

• EM325 De student kan vanuit zijn multidisciplinaire technische kennis verbeteringen of aanpassingen ontwerpen (3D CAD-omgeving), uitvoeren en terugkoppelen aan gestelde verbeterdoelen.
  
• EM332 De student is in staat om een eenvoudig produktie- en/of kringproces te automatiseren.
  
• EM336 De student is in staat om energiewinsten en -verliezen te bepalen a.d.h.v. bouwfysische gegevens, lastenboeken en normen.
  
• EM339 De student kan op een doordachte manier een probleem analyseren en de oplossingen omzetten naar een ontwerp/programma.
  
• EM343 De student is in staat om vanuit de kwaliteitsgedachte mensen aan te sturen naar uitvoerende technische taken die moeten verlopen volgens een geborgde instructie en/of procedure.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

• De student is in staat om een bestaande technische omgeving op te meten als basis voor zijn ontwerp.
• De student is in staat een ontwerp(elektrisch en mechanisch) uit te werken van een éénvoudige installatie
• De student is in staat om technische documenten te produceren met specificaties van het ontwerp.
• De student is in staat om rationeel energiebeheer op te nemen in zijn ontwerp

• Voldoen aan de inschrijfvereisten zoals gesteld in de studiegids.

VERMOGENBILAN:
- De studenten moeten een oplijsting kunnen maken van de elektrische installatie met vermogen en gebruiksfactor en op basis van deze lijst bepalen wat de te verwachte belasting op de trafo en op het reactief vermogen is.
- De studenten moeten nadenken over noodbronnen, UPS, ...
HOOGSPANNING:
- De studenten moeten een HS schema van een bestaande installatie kunnen lezen en op basis van dit schema beslissen of de HS installatie voldoet aan de voorziene uitbreiding.
Het is NIET de bedoeling dat een nieuwe HS installatie wordt ontworpen.
NETSYSTEEM:
- De studenten praktisch laten zien wat een TN netsysteem is om zo een bestaand netsysteem te leren herkennen
- De studenten praktisch (a.d.h.v. software) laten zien wat de impact is van hun keuze.
- De studenten wijzen op het belang van de opbouw van het aardingssysteem (en wijzen op de ernstige gevolgen van het niet naleven van de regels van goed vakmanschap).
- De studenten moeten op basis van deze kennis in het labo zelf een netsysteem kiezen.
POWERQUALITY:
- De studenten moeten op basis van facturen (en of meetgegevens) een condensatorbatterij leren berekenen, kostprijs inschatten en de terugverdientijd berekenen.
KORTSLUITBEREKENINGEN:
- De studenten moeten a.d.h.v. het softwarepakket een kortsluitberekening kunnen uitvoeren en zo de link leggen naar het materiaal dat dient toegepast te worden in De borden (opzoeken in catalogi)
-De studenten moeten in staat zijn om van 3 opeeenvolgende niveau's de selectiviteit van de installatie te berekenen (bekijken op grafieken) en deze te interpreteren.
KABELBEREKENINGEN:
- De studenten moeten a.d.h.v. het softwarepakket een kabelberekening kunnen uitvoeren.
- De studenten moet de impact van de instellingen op de kabelberekeningen erkenen en kunnen toepassen.
- De studenten moet de impact van harmonischen op de nulleider kunnen erkennen en hiermee kunnen rekening houden, zowel in kabelberekening als in keuze van materialen.
- De studenten moet de impact van zijn keuze leren inzien naar praktische haalbaarheid
VERLICHTING
- De studenten moet in staat zijn om een eenvoudig lokaal te berekenen
- De studenten moet  een overzicht krijgen van het type materiaal dat er op de markt bestaat en hun toepassingsgebied.
- De studenten moet leren werken met de bijhorende normen (bepalen van het juiste lichtniveau)
NOODVERLICHTING:
- De studenten moet het onderscheid kennen tussen nood-, veiligheid-, werkplek- en antipaniekverlichting.
- De studenten moet de norm kunnen toepassen in een praktische toepassing
LICHTSTURING
- De studenten moet bij zijn ontwerp rekening houden met een voldoende lichtsturing (indien de toepassing dit vereist), zoals bewegingsdetectie, buitenlicht, kloksturing, ...
De nadruk ligt hier op eenvoudige (dagelijkse) sturing.
VERDEELBORDEN
- De studenten moet de installatie die voorzien wordt, volledig kunnen uittekenen (gezien het eplan pakket gekend is), waarbij nu de nadruk wordt gelegd op het elektrisch ontwerp en de schema's
- De studenten moeten een layout kunnen ontwerpen van een verdeelbord (op basis van bovenstaand schema) en dient de volledige materiaallijst op te stellen (keuze in materiaalmaken, prijsconsequentie, ...)
PERSLUCHT:
- De studenten moeten de bestaande installatie kunnen analyseren
- De studenten moeten een uitbreiding op de bestaande installatie kunnen berekenen en dimensioneren (t/m materiaalkeuze en componentkeuze).
- De studenten moet wel een inzicht hebben (a.d.h.v. een reëel cijfervoorbeeld) wat de impact is van een persluchtverlies op de energierekening.
STERKTELEER:
- De studenten moeten een aantal praktische voorbeelden kunnen berekenen (bvb een opening in een muur moet voorzien worden van een profiel, een machine moet kunen getakeld worden, ...). De studenten moeten hierbij de juiste profielen leren selecteren.
- De studenten moeten de - op basis van de casestudy- kabelbanen kunnen dimensioneren, rekening houdend met mogelijke uitbreidingen
RE-ENGINEERING:
- De studenten kunnen een bestaande combinatie van verbruiker, lagers, koppelingen, pompen en motoren herrekenen en herdimensioneren op basis van een gewijzigde bedrijfsomstandigheden.
(bvb een gewijzigd toerental van een ventilator -> impakt op as, lagers, pomp, motor, ...)
- De studenten moeten het passingsstelsel praktisch toepassen
- De studenten moeten hun materiaalkeuze en compontenkeuze kunnen afstemmen op de bedrijfsomstandigheden (bvb gewijzigd medium in pH en viscositeit)
- De studenten moeten de componentenkeuze afstemmen op een gewijzigde bouwvorm
'- De studenten kunnen een pomp selecteren in functie van opgegeven bedrijfsomstandigheden.
- De studenten kunnen een correcte pompafdichting selecteren op basis van het medium en pomptype.
- De studenten kunnen een koppeling selecteren op basis van de opgegeven bedrijfsomstandigheden
- De studenten moet van een bestaande situatie een schets kunnen maken op papier, die hij bij zijn ontwerp kan gebruiken.
INPLANTINGSPLAN - DOCUMENTEN:
'- De studenten moet in staat zijn om van de ontworpen installatie een inplantingsplan in 2D en 3D op te stellen met een voorstelling van de verbruikers, kringnummers, verdeelborden, machines, verlichting, noodverlichting, ...
- De studenten kunnen bij het opstellen van het inplantingsplan rekening houden met de omgevingsvoorwaarden (stof, water, warmte, ...) en overige verbruikers (grote machines, buizen, ...)
- De studenten moet van een aantal machineonderdelen een 3D tekening en detailtekeningen kunnen opstellen (met materiaalspecificaties)
- De studenten kunnen de bouwvorm van een mechanische aansluiting aanpassen aan de omgevingsvoorwaarden.
- De studenten moet in staat zijn om de technische specificaties van een prijsvraag op te stellen.
(geen administratieve bepalingen)
- De studenten dient catalogi te gebruiken om materiaalkeuzes op te stellen.
- De studenten houdt bij zijn materiaalkeuze hierbij rekening met de bedrijfsomstandigheden (vochtig, Eex, stof, warmte, ...)
- De studenten moeten de inhoud van een As Built dossier kennen (zie documenten hierboven).
- De studenten moeten weten hoe met een As Built dossier moet omgegaan worden (revisie, ...)
REG:
- De studenten leren ontwerpen op basis van energievriendelijke en onderhoudsvriendelijke installaties, zowel bij machineonderdelen als installatieonderdelen
TCO (total cost of ownership):
- De studenten kennen het begrip en kunnen dit toepassen op een aantal praktische ontwerpen (zie hierboven bvb condensatorbatterij)
VREEMDE TALEN:
- De studenten zullen (zie hierboven) een aantal materialen moeten bepalen, deels in vreemde talen.

• presentaties in de les (powerpoint)
• diverse softwarepaketten

Studenten krijgen in W1 een uitgebreide opgave (met ieder persoonlijke kengetallen). De studenten werken hieraan gedurende 7 weken met verplichte aanwezigheid in de les en opvolging van de vorderingen door de lector.
Studenten moeten in W8 een volledig prijsvraagdossier aanleveren in 2 exemplaren. De student dient eveneens in W8 een volledig berekeningsdossier aan te leveren. 1 Exmplaar dient voor de beoordeling van het labo en wordt door de lector bewaard. Het tweede exemplaar wordt aan een collegastudent gegeven, die een offerte moet maken op basis van dit dossier. Dit start in W8, zodat tijdens die les al onderlinge vragen kunen gesteld worden. Deze offerte moet op het einde van de les W9 overhandigd worden aan de lector met een uitgebreide berekeningsnota en verantwoording van zijn prijzen.  

Dienen minimaal inbegrepen te zijn in het prijsvraagdossier:
- Een begeleidend schrijven voor prijsvraag
- Een beschrijvende tekst (lastenboek) met omschrijving van de werken, met opgave van de verschillende componenten (merk/typenr)
- Een samenvattende meetstaat met opgaven aan aantallen, uren, lengten, ...
- Een inplantingsplan van de diverse onderdelen
- Elektrische schema's van een verdeelbord met layouttekening
- Mechanische tekeningen van de diverse anpassingen

Dienen minimaal inbegrepen te zijn in het berekeningsdossier:
- vermogenbilan
- kabelberekeningen
- kortsluitberekeningen
- Overige berekeningen : condensatorbatterij, filters, ...
- verlichtingsberekeningen
- berekeningen m.b.t. reductiekast, V riemen, ...
- inventor berekeningen m.b.t. sterkteleer
- inventor berekeningen m.b.t. lagerberekengen, ...

Categorie	Weging van categorieën
mondelinge evaluatie	25%
productevaluatie	75%

• Productevaluatie: 75% van de punten staan op prijsvraagdossier, berekeningsdossier en offerte volgens planning zoals hierboven weergegeven.
• Mondelinge evaluatie: 25% van de punten staan op de mondelinge verdediging van het afgegeven werk.
• Een student die 3 of meer keren afwezig is, ongeacht wettig of onwettig, bij  labo- en practicalessen (incl. de lessen rond het gebruik van softwarepaketten zoal bv. Eplan, inventor, ...) kan voor het desbetreffende opleidingsonderdeel niet meer slagen.
  Dit betekent dat hij het desbetreffende onderdeel opnieuw zal moeten opnemen in zijn individueel traject van een volgend academiejaar. Meer i.v.m. afwezigheid tijdens labosessies kan je lezen in de departementale aanvulling van het onderwijs- en examenreglement op intranet

Categorie	Weging van categorieën
mondelinge evaluatie	25%
productevaluatie	75%

• Behaalde punten van de productevaluatie tijdens de onderwijsperiode blijven behouden.(75%)
• Mondelinge evaluatie over het afgegeven werk (25%)

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM103 Doelgericht leren (evalueren) van je eigen handelingen (er positieve en negatieve kanten in identificeren) en gericht werken aan verbeteringen ( leerpunten formuleren).
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  
• EM212 De student kan bij beroepsmatige en ethische dilemma's (bv. verhoging productiviteit door minder veilig werken) een afweging maken op basis van gedegen maatschappelijk geaccepteerde normen en waarden en een besluit nemen.
  
• EM214 De student is in staat om uitvoerende taken nauwgezet en volgens de regels van de kunst (of goed vakamanschap) uit te voeren. De student is daarbij in staat om risico's te herkennen en ze gepast in te schatten.
  

• EM325 De student kan vanuit zijn multidisciplinaire technische kennis verbeteringen of aanpassingen ontwerpen (3D CAD-omgeving), uitvoeren en terugkoppelen aan gestelde verbeterdoelen.
  
• EM326 De student kan elektrische ontwerpschema's tekenen en daarbij kabels, zekeringen, schakelapp., verlichting, enz ... berekenen en selecteren op basis van een PVE (plan van eisen).
  
• EM329 De student is in staat om eenvoudige onderhoudsactiviteiten in te schatten.
  
• EM330 De student is in staat om, op basis van machinehistoriek of constructeursgegevens, preventieve onderhoudsplannen op te stellen, uit te voeren en bij te sturen.
  
• EM339 De student kan op een doordachte manier een probleem analyseren en de oplossingen omzetten naar een ontwerp/programma.
  
• EM343 De student is in staat om vanuit de kwaliteitsgedachte mensen aan te sturen naar uitvoerende technische taken die moeten verlopen volgens een geborgde instructie en/of procedure.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

• Zie fiche Chemie
• Zie fiche Materialenleer

• Voldoen aan de inschrijfvereisten zoals gesteld in de studiegids.

Componenten	Weging
Chemie	50%
Materialenleer	50%

• Zie deelfiche's.

In ons dagelijks leven gebruiken we diverse producten elk met zijn specifieke eigenschappen en de daaraanverbonden gevaren. Om die eigenschappen en gevaren te erkennen hebben we voldoende kennis nodig van de grote waaier aan chemische produkten. We gaan in de les ons dan ook toeleggen op de chemische benamingen, de symboliek, klassificatie en basis-eigenschappen van chemische stoffen die een Elektro-Mecaniker geregeld tegenkomt.

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM103 Doelgericht leren (evalueren) van je eigen handelingen (er positieve en negatieve kanten in identificeren) en gericht werken aan verbeteringen ( leerpunten formuleren).
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  
• EM214 De student is in staat om uitvoerende taken nauwgezet en volgens de regels van de kunst (of goed vakamanschap) uit te voeren. De student is daarbij in staat om risico's te herkennen en ze gepast in te schatten.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM325 De student kan vanuit zijn multidisciplinaire technische kennis verbeteringen of aanpassingen ontwerpen (3D CAD-omgeving), uitvoeren en terugkoppelen aan gestelde verbeterdoelen.
  
• EM326 De student kan elektrische ontwerpschema's tekenen en daarbij kabels, zekeringen, schakelapp., verlichting, enz ... berekenen en selecteren op basis van een PVE (plan van eisen).
  
• EM329 De student is in staat om eenvoudige onderhoudsactiviteiten in te schatten.
  
• EM330 De student is in staat om, op basis van machinehistoriek of constructeursgegevens, preventieve onderhoudsplannen op te stellen, uit te voeren en bij te sturen.
  
• EM331 De student kan predictieve of conditionele onderhoudsbewakingsmetingen uitvoeren, de resultaten interpreteren en de daaruit voortvloeiende onderhoudsactiviteiten adviseren of uit(laten)voeren.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

• Inzicht verwerven in de chemische bindingen die essentieel zijn om chemische producten te classificeren en hun eigenschappen te kennen.
• Uitvoeren van berekeningen inzake stoïchiometrie en chemisch evenwicht
• Interpreteren van de belangrijkste eigenschappen van anorganische en organische stoffen om de eigen veiligheid en deze van de omgeving te garanderen

• Het periodiek systeem
• Opbouw van moleculen en andere verbindingen
• Naamgeving en eigenschappen van chemische functies
• Chemische reacties, evenwichten en kinetica
• Chemiekaarten: belangrijkste chemische en fysische eigenschappen van chemische stoffen, veiligheid en omgang met chemische stoffen
• Verbranding
• Roesten en bederven

• cursus Chemie, Departement WET - opleiding Elektromechanica
• slides die tijdens de hoorcolleges worden besproken
• Voorbeelden uit de industrie, besproken tijdens de les

• Hoorcolleges met begeleidende oefeningen.
• Zelfstudiepakket.

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen met kennis- en toepassingsvragen.

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen met kennis- en toepassingsvragen.

Begrijp materialen zodat je de juiste beslissingen kan nemen met betrekking tot het onderhouden van installaties.
Wat is slijtage, corrosie,...? Wat zijn de belangrijkste eigenschappen van metalen,kunststoffen,diverse composieten en keramische materialen? Begrijp je hun specificaties?  Hoe vergelijk je die eigenschappen? Wat zijn de normen en controles rond verbindingstechnieken als lassen, lijmen ...?

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM103 Doelgericht leren (evalueren) van je eigen handelingen (er positieve en negatieve kanten in identificeren) en gericht werken aan verbeteringen ( leerpunten formuleren).
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  
• EM212 De student kan bij beroepsmatige en ethische dilemma's (bv. verhoging productiviteit door minder veilig werken) een afweging maken op basis van gedegen maatschappelijk geaccepteerde normen en waarden en een besluit nemen.
  

• EM325 De student kan vanuit zijn multidisciplinaire technische kennis verbeteringen of aanpassingen ontwerpen (3D CAD-omgeving), uitvoeren en terugkoppelen aan gestelde verbeterdoelen.
  
• EM329 De student is in staat om eenvoudige onderhoudsactiviteiten in te schatten.
  
• EM330 De student is in staat om, op basis van machinehistoriek of constructeursgegevens, preventieve onderhoudsplannen op te stellen, uit te voeren en bij te sturen.
  
• EM339 De student kan op een doordachte manier een probleem analyseren en de oplossingen omzetten naar een ontwerp/programma.
  
• EM343 De student is in staat om vanuit de kwaliteitsgedachte mensen aan te sturen naar uitvoerende technische taken die moeten verlopen volgens een geborgde instructie en/of procedure.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

1. De student kent de verschillende specificaties van staal, gietijzer en de belangrijkste non-ferro legeringen met bijbehorende begrippen.
2. De student is op de hoogte van de voornaamste technieken bij lasbewerkingen (metalen) en lijmen (kunststoffen) en weet een verantwoorde keuze van het betreffende proces te maken.
3. De student kan een onderscheid maken tussen de verschillende vormen van corrosie.
4. De student heeft inzicht in de verschillende soorten kunststoffen en kan op technisch  verantwoorde wijze de juiste kunststof selecteren voor elke praktische toepassing.
5. De student kan de belangrijkste keramische en komposietmaterialen technisch omschrijven.
   

• Voldoen aan de inschrijfvereisten zoals vermeld in de studiegids.

• De ijzer koolstof legering
• Ijzer en staalbereiding
• Gelegeerd staal
• Gietijzer.
• Non ferrometalen .
• Materiaalproeven bij metalen.
• Corrosie en bescherming bij metalen.
• Metalen lassen.
• Kunststoffen algemeen.
• Kunststof productie.
• De belangrijkste kunststoffen.
• Lijmen.
• Keramische materialen
• Komposieten
  

• Cursus materialenleer, departement WET - opleiding elektromechanica, P. Verhulst, 2009-2010.
• Tabellenboek voor metaaltechniek, W De Clippeleer  
• Relevante websites.
  

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen met kennis en toepassingsvragen.

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen met kennis en toepassingsvragen.

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  
• EM213 De student kan in snel veranderende werkomstandigheden en op basis van doorzettingsvermogen, prestatiegericht werken.
  
• EM214 De student is in staat om uitvoerende taken nauwgezet en volgens de regels van de kunst (of goed vakamanschap) uit te voeren. De student is daarbij in staat om risico's te herkennen en ze gepast in te schatten.
  
• EM215 De student kan onder tijdsdruk en bij onvoorziene omstandigheden effectief blijven functioneren door de taken goed te plannen en te organiseren.
  

• EM325 De student kan vanuit zijn multidisciplinaire technische kennis verbeteringen of aanpassingen ontwerpen (3D CAD-omgeving), uitvoeren en terugkoppelen aan gestelde verbeterdoelen.
  
• EM326 De student kan elektrische ontwerpschema's tekenen en daarbij kabels, zekeringen, schakelapp., verlichting, enz ... berekenen en selecteren op basis van een PVE (plan van eisen).
  
• EM332 De student is in staat om een eenvoudig produktie- en/of kringproces te automatiseren.
  
• EM333 De student kan technisch-functioneel een eenvoudig (productie-) proces/systeem analyseren.
  
• EM339 De student kan op een doordachte manier een probleem analyseren en de oplossingen omzetten naar een ontwerp/programma.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

• Zie fiche E-plan
• Zie fiche E-plan P&ID

• Voldoen aan de inschrijfvereisten zoals gesteld in de studiegids.

Componenten	Weging
Eplan	75%
Eplan P&ID	25%

• Zie deelfiche's.

Het ontwerpen van een elektrische, hydraulische of pneumatische installatie houdt veel meer in dan het tekenen van het schema. Door gebruik te maken van softwarepakketten zoals Eplan kan het volledige ontwerp met inbegrip van alle benodigde extra's (klemmenlijsten, grondplannen, kabellijsten, lay-out van borden) worden gerealiseerd in één totaalproject.

Hierdoor krijgen de studenten inzicht in de complexiteit van een ontwerp en het grote belang van accurate en volledige informatie zonder redundantie.

Via praktische en industrieel gerichte voorbeelden en toepassingen leren de studenten de enorme mogelijkheden van EPLAN P8 aan.

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  
• EM213 De student kan in snel veranderende werkomstandigheden en op basis van doorzettingsvermogen, prestatiegericht werken.
  
• EM215 De student kan onder tijdsdruk en bij onvoorziene omstandigheden effectief blijven functioneren door de taken goed te plannen en te organiseren.
  

• EM325 De student kan vanuit zijn multidisciplinaire technische kennis verbeteringen of aanpassingen ontwerpen (3D CAD-omgeving), uitvoeren en terugkoppelen aan gestelde verbeterdoelen.
  
• EM326 De student kan elektrische ontwerpschema's tekenen en daarbij kabels, zekeringen, schakelapp., verlichting, enz ... berekenen en selecteren op basis van een PVE (plan van eisen).
  
• EM339 De student kan op een doordachte manier een probleem analyseren en de oplossingen omzetten naar een ontwerp/programma.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

• Het kunnen doorzien van de stuctuur en de mogelijkheden van het EPLAN CAE systeem.
• Een compleet EPLAN project kunnen opzetten, grafisch uit te werken en het toepassen van de automatische uitwerkingen zoals kruisverwijzingen en inhoudsopgave.
• Klemmen- en kabeldocumentatie kunnen opstellen en interpreteren.

• Voldoen aan de inschrijfvereisten zoals vermeld in de studiegids.

• Eplan architectuur
• Project aanmaak
• Grafische opbouw
• Projectpaginamanipulatie
• Inhoudsopgave
• Kruisverwijzingstechnieken
• Nummeringsmodule
• Aandachtspunten bij opzetten van standaardisatie
• Symboolbeheer
• Vertalen
• Uitwisseling EPLAN projecten met derden
•  Klemmen en kabels
• Vrij tekenen
• Introductie blokschematechniek
• Parameters
• Revisiebeheer
• Artikelbeheer
• Relaiskeuze
• Kastindeling
• PLC en schemagenerator

• softwarepakket E-plan
• elektronische cursus E-Plan, departement Elektromechanica
• aanbevolen internet links
• extra materiaal beschikbaar via het digitaal leerplatform Blackboard

• Korte inleiding en demonstratie van het softwarepakket.
• Iedere week bereidt de student een vooraf uitgeschreven oefening voor.
• Begeleiding van studenten tijdens oefeningen aan de PC op school.

Categorie	Weging van categorieën
eindevaluatie	100%

• Evaluatie in de laatste les: uitwerken van een project (tekeningen, berekeningen, …) binnen een vooropgestelde tijd (100%).
• Controle op de wekelijks opgelegde oefeningen. Er wordt 10% van de te behalen punten afgetrokken als bij rondgang tijdens de les blijkt dat de student de oefeningen niet op regelmatige basis uitwerkt.
• Aanwezigheid verplicht: bij elke afwezigheid wordt er 10% van de te behalen punten afgetrokken.
• Een student die 3 of meer keren afwezig is, ongeacht wettig of onwettig, bij  labo- en practicalessen (incl. de lessen rond het gebruik van softwarepaketten zoal bv. Eplan, inventor) kan voor het desbetreffende opleidingsonderdeel niet meer slagen.
  Dit betekent dat hij het desbetreffende onderdeel opnieuw zal moeten opnemen in zijn individueel traject van een volgend academiejaar. Meer i.v.m. afwezigheid tijdens labosessies kan je lezen in de departementale aanvulling van het onderwijs- en examenreglement op intranet.

Categorie	Weging van categorieën
eindevaluatie	100%

• Het tekenen van een project binnen een vooropgestelde tijd (100%).

Het ontwerpen van een elektrische, hydraulische of pneumatische installatie houdt veel meer in dan het tekenen van het schema. Door gebruik te maken van softwarepakketten zoals Eplan kan het volledige ontwerp met inbegrip van alle benodigde extra's  worden gerealiseerd in een totaalproject.

Hierdoor krijgen de studenten inzicht in de complexiteit van een ontwerp en het grote belang van accurate en volledige informatie zonder redundantie.

Via praktische en industrieel gerichte voorbeelden en toepassingen leren de studenten de enorme mogelijkheden van EPLAN P8 aan.

Via het Eplan platform en de optie PPE kunnen nu ook P&ID schema's getekend worden.
Natuurlijk is er ook de koppeling naar het elektrisch schema. Hierdoor krijgen we ook een schematische voorstelling van het proces.

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  
• EM213 De student kan in snel veranderende werkomstandigheden en op basis van doorzettingsvermogen, prestatiegericht werken.
  
• EM214 De student is in staat om uitvoerende taken nauwgezet en volgens de regels van de kunst (of goed vakamanschap) uit te voeren. De student is daarbij in staat om risico's te herkennen en ze gepast in te schatten.
  
• EM215 De student kan onder tijdsdruk en bij onvoorziene omstandigheden effectief blijven functioneren door de taken goed te plannen en te organiseren.
  

• EM325 De student kan vanuit zijn multidisciplinaire technische kennis verbeteringen of aanpassingen ontwerpen (3D CAD-omgeving), uitvoeren en terugkoppelen aan gestelde verbeterdoelen.
  
• EM326 De student kan elektrische ontwerpschema's tekenen en daarbij kabels, zekeringen, schakelapp., verlichting, enz ... berekenen en selecteren op basis van een PVE (plan van eisen).
  
• EM332 De student is in staat om een eenvoudig produktie- en/of kringproces te automatiseren.
  
• EM333 De student kan technisch-functioneel een eenvoudig (productie-) proces/systeem analyseren.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

• Het kunnen doorzien van de stuctuur en de mogelijkheden van het EPLAN CAE systeem.
• Een compleet EPLAN project kunnen opzetten, grafisch uit te werken en het toepassen van de automatische uitwerkingen zoals kruisverwijzingen en inhoudsopgave.
• P&ID tekeningen kunnen opstellen en symbolen kennen van de proceswereld.

• Voldoen aan de inschrijfvereisten zoals vermeld in de studiegids.

• Eplan PPE

• softwarepakket E-plan
• elektronische cursus E-Plan, departement Elektromechanica
• aanbevolen internet links
• extra materiaal beschikbaar via het digitaal leerplatform Blackboard

Categorie	Weging van categorieën
eindevaluatie	100%

• Evaluatie in de laatste les: tekenen van een project binnen een vooropgestelde tijd (100%).
• Aanwezigheid verplicht. Bij elke afwezigheid van de student(e) tijdens de lessen wordt er 12,5% van de te behalen punten afgetrokken.
• Een student die 3 of meer keren afwezig is, ongeacht wettig of onwettig, bij  labo- en practicalessen (incl. de lessen rond het gebruik van softwarepaketten zoal bv. Eplan) kan voor het desbetreffende opleidingsonderdeel niet meer slagen. Meer ivm afwezigheid tijdens labosessies kan je lezen in de departementale aanvulling van het onderwijs- en examenreglement op intranet.

Categorie	Weging van categorieën
eindevaluatie	100%

• Het tekenen van een project binnen een vooropgestelde tijd (100%).

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM102 De student kan geordend, kernachtig en gesynthetiseerd een verslag opstellen, toelichten en/of een opvolgingsdossier beheren / De student kan beroepsspecifieke informatie opzoeken en verwerken.
  
• EM103 Doelgericht leren (evalueren) van je eigen handelingen (er positieve en negatieve kanten in identificeren) en gericht werken aan verbeteringen ( leerpunten formuleren).
  
• EM104 De student kan in een multidisciplinaire groep en vanuit zijn specifieke optie-(afstudeer)achtergrond een bijdrage leveren aan de totstandkoming van het gewenste resultaat / de student kan multidisciplinaire opdrachten projectmatig aanpakken.
  
• EM107 De student kan, op basis van zijn multidisciplinaire en afstudeerspecifieke kennis, communicatie met opdrachtgevers/klanten/ontwikkelaars/productiemedewerkers ontwikkelen en onderhouden.
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM209 De student kan zich vlot in een groep/team integreren zodat hij/zij snel en efficint kan deelnemen aan de taken.
  
• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  
• EM212 De student kan bij beroepsmatige en ethische dilemma's (bv. verhoging productiviteit door minder veilig werken) een afweging maken op basis van gedegen maatschappelijk geaccepteerde normen en waarden en een besluit nemen.
  
• EM213 De student kan in snel veranderende werkomstandigheden en op basis van doorzettingsvermogen, prestatiegericht werken.
  
• EM214 De student is in staat om uitvoerende taken nauwgezet en volgens de regels van de kunst (of goed vakamanschap) uit te voeren. De student is daarbij in staat om risico's te herkennen en ze gepast in te schatten.
  
• EM215 De student kan onder tijdsdruk en bij onvoorziene omstandigheden effectief blijven functioneren door de taken goed te plannen en te organiseren.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM317 De student kan door het verzamelen van gegevens uit schema's/manuals/tekeningen en het uitvoeren van controlemetingen op de functionaliteit, de oorzaken en hun gevolgen op het proces inschatten, opsporen en verhelpen.
  
• EM318 De student is in staat om vakkundig installaties/machines, of delen ervan, te demonteren en te monteren.
  
• EM320 De student is in staat om systemen te installeren, aan te sluiten, te koppelen en te vervangen volgens de gegeven schema's en plantekeningen, rekening houdend met de vigerende veiligheidsregels en -middelen die hij/zij kritisch weet toe te passen.
  
• EM321 De student is in staat om installaties/machines, of delen ervan, na onderhoudsactiviteiten af te regelen, te testen, op te starten en in dienst te nemen.
  
• EM324 De student is na het ontwerp van het automatiseringssysteem in staat om dit systeem te installeren, op te starten, te testen en af te stellen, rekening houdende met de noodzakelijke veiligheidsregels.
  
• EM327 De student is in staat om onderhoudsactiviteiten uit te voeren.
  
• EM332 De student is in staat om een eenvoudig produktie- en/of kringproces te automatiseren.
  
• EM341 De student is in staat om een meet- en regelsysteem te herkennen tussen een veelvoud van applicaties en om van daaruit, met de nodige kennis van de toegepaste meet- en regelprincipes, onderhoudwerkzaamheden, kalibraties en testen uit te voeren.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

• Zie fiche Tribologie
• Zie fiche Labo onderhoudstechnieken

• Voldoen aan de inschrijfvereisten zoals vermeld in de studiegids.

Componenten	Weging
Tribologie	40%
Labo onderhoudstechnieken	60%

• Zie deelfiche's

• Om te slagen voor dit studieonderdeel moeten de studenten minimum 10/20 scoren. Dat eindcijfer komt 'gewogen' cumulatief tot stand op basis van de behaalde deelcijfers van de diverse studiedeelactiviteiten die dit studieonderdeel vormen.
• Raadpleeg de studiegids v/h departement WET voor alle vragen oa. met betrekking tot: examenreglement, deliberatieregels, aanwezigheid bij onderwijsactiviteiten, fraude, inhaalexamens, studievoortgangsbewaking, inzagerecht examens, enz ...

 

• EM102 De student kan geordend, kernachtig en gesynthetiseerd een verslag opstellen, toelichten en/of een opvolgingsdossier beheren / De student kan beroepsspecifieke informatie opzoeken en verwerken.
  
• EM103 Doelgericht leren (evalueren) van je eigen handelingen (er positieve en negatieve kanten in identificeren) en gericht werken aan verbeteringen ( leerpunten formuleren).
  
• EM104 De student kan in een multidisciplinaire groep en vanuit zijn specifieke optie-(afstudeer)achtergrond een bijdrage leveren aan de totstandkoming van het gewenste resultaat / de student kan multidisciplinaire opdrachten projectmatig aanpakken.
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM107 De student kan, op basis van zijn multidisciplinaire en afstudeerspecifieke kennis, communicatie met opdrachtgevers/klanten/ontwikkelaars/productiemedewerkers ontwikkelen en onderhouden.
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM209 De student kan zich vlot in een groep/team integreren zodat hij/zij snel en efficint kan deelnemen aan de taken.
  
• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM213 De student kan in snel veranderende werkomstandigheden en op basis van doorzettingsvermogen, prestatiegericht werken.
  
• EM214 De student is in staat om uitvoerende taken nauwgezet en volgens de regels van de kunst (of goed vakamanschap) uit te voeren. De student is daarbij in staat om risico's te herkennen en ze gepast in te schatten.
  
• EM215 De student kan onder tijdsdruk en bij onvoorziene omstandigheden effectief blijven functioneren door de taken goed te plannen en te organiseren.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM325 De student kan vanuit zijn multidisciplinaire technische kennis verbeteringen of aanpassingen ontwerpen (3D CAD-omgeving), uitvoeren en terugkoppelen aan gestelde verbeterdoelen.
  
• EM329 De student is in staat om eenvoudige onderhoudsactiviteiten in te schatten.
  
• EM330 De student is in staat om, op basis van machinehistoriek of constructeursgegevens, preventieve onderhoudsplannen op te stellen, uit te voeren en bij te sturen.
  
• EM331 De student kan predictieve of conditionele onderhoudsbewakingsmetingen uitvoeren, de resultaten interpreteren en de daaruit voortvloeiende onderhoudsactiviteiten adviseren of uit(laten)voeren.
  

1. De student kent verschillende vormen van wrijving.
2. De student kent verschillende functies en eigenschappen van vloeibare smeermiddelen (zowel mineraal, semi-synthetisch als synthetisch) en kan deze verklaren aan de hand van praktische toepassingsvoorbeelden uit de industrie.
3. De student kent verschillende functies en eigenschappen van vetten (zowel mineraal, semi-synthetisch als synthetisch) en kan deze verklaren aan de hand van praktische toepassingsvoorbeelden uit de industrie.
4. De student weet motorolie te situeren volgens SAE- en API-classificatie.
5. De student kent toepassingsmogelijkheden van hydraulische vloeistoffen, metaalbewerkingsvloeistoffen, transformator- en schakeloliën en anti-corrosiemiddelen.
6. De student is op de hoogte van mogelijkheden van anti-frictie coatings.
7. De student weet wanneer en hoe hij kunststoffen moet smeren in wrijvingstoepassingen.
   

• Voldoen aan de inschrijfvereisten zoals gesteld in de studiegids.

• Wrijving en enkele voorname vormen van smering.
• Oliën als smeermiddel, eigenschappen en normalisatie.
• Onderscheid tussen minerale, semi-synthetische en synthetische oliën.
• Vetten als smeermiddel, eigenschappen en normalisatie.
• Motoroliën, eigenschappen en normalisatie.
• Smering van compressoren.
• Smering van kettingen.
• Smering van turbines.
• Hydraulische vloeistoffen.
• Metaalbewerkingsvloeistoffen.
• Transformator- en schakeloliën.
• Anti-corrosiemiddelen.
• Anti-frictie coatings.
• Smering van kunststoffen.
  

• Cursus Tribologie, departement WET - opleiding elektromechanica, F. Bekx
• Leervraaggesprekken in groepsverband.
• Projectwerk : per groep van 3 studenten wordt in lesweek 5 een industrieel smeerprobleem voorgelegd, waarvan zij tegen lesweek 9 de oorzaak moeten bepalen en een oplossing moeten uitwerken.
• Een 20-tal websites waarop bij verschillende smeermiddelenleveranciers kan gezocht worden naar oplossingen voor het smeerprobleemproject.
• Zowel vaklector als gastspreker uit de smeermiddelenindustrie zijn per E-mail bereikbaar voor vragen en suggesties zodat de effectieve oplossing van het smeerprobleem mogelijk is.
• Gastspreker uit de smeermiddelenindustrie concretiseert in lesweek 9 a.h.v. video de smeermiddelenproductie en –eigenschappen en leidt een interactieve bespreking van de door de studenten voorgedragen oplossingen voor de praktische smeerprobleemcases.
• LCD- en overheadprojecties.
• Bordschema’s bij systeemanalyse en -bespreking.
  

• Hoorcolleges in combinatie met leervraaggespreksvorm in groepsverband, waarbij studenten de kans krijgen een gezond redeneringsvermogen te ontwikkelen met betrekking tot onderhoudsorganisatie.
• Projectwerk: oplossing van een door de industrie voorgelegd smeerprobleem.
• Internet voor interactief contact met smeermiddelleveranciers en opzoeken van relevante documentatie.
  .

Categorie	Weging van categorieën
opdrachten	30%
Schriftelijke evaluatie	70%

• 30% punten : uitwerking oplossing smeerprobleemproject (ENKEL te verdienen indien oplossing uitgewerkt + gepresenteerd – gequoteerd door vaklector en gastspreker uit smeermiddelenindustrie).
• Het uitgewerkte project moet het resultaat zijn van eigen werk dat ontwikkeld is binnen dezelfde groep. Samenwerken tussen twee of meerdere groepen voor een deel of het volledig project is m.a.w. niet toegelaten.
• 70% punten : schriftelijk examen m.b.t. cursus. 
  

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• 100% punten : schriftelijk examen m.b.t. cursus.

In het vak onderhoudstechnieken zullen de opdrachten een breed scala aan technieken beslaan
(elektrisch, mechanisch en hydraulisch).
In het labo wordt je zoveel mogelijk geconfronteerd met industriële toestellen , toepassingen en opdrachten.
Er wordt vooral aandacht besteed aan, het zelfstandig demonteren en  monteren van pompen, motoren en mechanische overbrengingen, het opsporen van fouten in elektro-mechanische toestellen, het aansluiten van elektrische sensoren, motoren, en beveiligingen, het analyseren van gestelde elektrische, mechanische en hydraulische problemen en het berekenen en interpreteren van bekomen meetresultaten.

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM103 Doelgericht leren (evalueren) van je eigen handelingen (er positieve en negatieve kanten in identificeren) en gericht werken aan verbeteringen ( leerpunten formuleren).
  
• EM104 De student kan in een multidisciplinaire groep en vanuit zijn specifieke optie-(afstudeer)achtergrond een bijdrage leveren aan de totstandkoming van het gewenste resultaat / de student kan multidisciplinaire opdrachten projectmatig aanpakken.
  
• EM107 De student kan, op basis van zijn multidisciplinaire en afstudeerspecifieke kennis, communicatie met opdrachtgevers/klanten/ontwikkelaars/productiemedewerkers ontwikkelen en onderhouden.
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM209 De student kan zich vlot in een groep/team integreren zodat hij/zij snel en efficint kan deelnemen aan de taken.
  
• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  
• EM212 De student kan bij beroepsmatige en ethische dilemma's (bv. verhoging productiviteit door minder veilig werken) een afweging maken op basis van gedegen maatschappelijk geaccepteerde normen en waarden en een besluit nemen.
  
• EM213 De student kan in snel veranderende werkomstandigheden en op basis van doorzettingsvermogen, prestatiegericht werken.
  
• EM214 De student is in staat om uitvoerende taken nauwgezet en volgens de regels van de kunst (of goed vakamanschap) uit te voeren. De student is daarbij in staat om risico's te herkennen en ze gepast in te schatten.
  
• EM215 De student kan onder tijdsdruk en bij onvoorziene omstandigheden effectief blijven functioneren door de taken goed te plannen en te organiseren.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM318 De student is in staat om vakkundig installaties/machines, of delen ervan, te demonteren en te monteren.
  
• EM321 De student is in staat om installaties/machines, of delen ervan, na onderhoudsactiviteiten af te regelen, te testen, op te starten en in dienst te nemen.
  
• EM327 De student is in staat om onderhoudsactiviteiten uit te voeren.
  
• EM330 De student is in staat om, op basis van machinehistoriek of constructeursgegevens, preventieve onderhoudsplannen op te stellen, uit te voeren en bij te sturen.
  
• EM332 De student is in staat om een eenvoudig produktie- en/of kringproces te automatiseren.
  
• EM341 De student is in staat om een meet- en regelsysteem te herkennen tussen een veelvoud van applicaties en om van daaruit, met de nodige kennis van de toegepaste meet- en regelprincipes, onderhoudwerkzaamheden, kalibraties en testen uit te voeren.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

1. De student kan de opgedane theoretische kennis in een polytechnische situatie toepassen.
2. De student kan omgaan met industriële meet-, regel- en technische apparatuur.
3. De student kan een pneumatisch, hydraulisch, elektrisch en PLC-programma van een industriële installatie lezen, begrijpen en analyseren, om alzo op een logische wijze fouten op te sporen en te herstellen.
4. De student heeft op een aktieve wijze een praktische ervaring opgedaan en een kritisch inzicht verkregen bij mogelijke onderhoudsproblemen.
5. De student heeft, door in groep te werken, planning- en communicatievaardigheden aangeleerd.
   

• Voldoen aan de inschrijfvereisten zoals vermeld in de studiegids.

• Omgaan met technische tekeningen, documentatie en handleidingen.
• Het herkennen, toepassen, aansluiten en onderhouden van diverse typen elektrische motoren.
• Het opstellen van pneumatische, hydraulische en elektrische schakelingen.
• Meet- en regeltechnische toepassingen.
• Opzoeken, selectie en toepassen van diverse automatisatie componenten.
• Werken aan en met een, pompinstallatie, servomotoren, softstarters, frequentieregelaars, thyristorensturingen en diverse simulatoren.
• Mechanische toepassingen ontwerpen, samenstellen en opbouwen.
  

• Labomateriaal en meettoestellen.
• Documentatiemappen.
• Boeken uit de labobibliotheek en het EMI.
• Internet in het EMI en labo.
  

• Praktische proeven in groepsverband met begeleidingsmomenten.
  

Categorie	Weging van categorieën
mondelinge evaluatie	30%
permanente evaluatie	70%

• Permanente evaluatie en laboverslagen  (70%).
• Mondelinge eindevaluatie met schriftelijke voorbereiding (30%).(evaluatie tijdens week 9)
• Aanwezigheid verplicht. Een student die 3 of meer keren afwezig is, ongeacht wettig of onwettig, bij  labosessies en practica kan voor het desbetreffende opleidingsonderdeel niet meer slagen. Meer ivm afwezigheid tijdens labosessies kan je lezen in de departementale aanvulling van het onderwijs- en examenreglement op intranet.
• Student die geen credit heeft verworven voor het opleidingsonderdeel Onderhoudstechnieken en niet slaagt voor de component Labo onderhoudstechnieken en daarenboven niet geslaagd is voor de eindevaluatie van Labo nderhoudstechnieken , wordt doorverwezen naar de tweede examenperiode. Het behaalde cijfer van de eindevaluatie kan je enkel bekomen op de dag van de proclamatie bij je labolector. Hiervoor neem je zelf het initiatief.
  

Categorie	Weging van categorieën
opdrachten	30%
permanente evaluatie	70%

• Praktische opdracht en mondelinge evaluatie met schriftelijke voorbereiding.
• Behaalde punten van de permanente evaluatie tijdens de onderwijsperiode blijven behouden.

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM102 De student kan geordend, kernachtig en gesynthetiseerd een verslag opstellen, toelichten en/of een opvolgingsdossier beheren / De student kan beroepsspecifieke informatie opzoeken en verwerken.
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  

• EM209 De student kan zich vlot in een groep/team integreren zodat hij/zij snel en efficint kan deelnemen aan de taken.
  
• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM212 De student kan bij beroepsmatige en ethische dilemma's (bv. verhoging productiviteit door minder veilig werken) een afweging maken op basis van gedegen maatschappelijk geaccepteerde normen en waarden en een besluit nemen.
  
• EM214 De student is in staat om uitvoerende taken nauwgezet en volgens de regels van de kunst (of goed vakamanschap) uit te voeren. De student is daarbij in staat om risico's te herkennen en ze gepast in te schatten.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM318 De student is in staat om vakkundig installaties/machines, of delen ervan, te demonteren en te monteren.
  
• EM320 De student is in staat om systemen te installeren, aan te sluiten, te koppelen en te vervangen volgens de gegeven schema's en plantekeningen, rekening houdend met de vigerende veiligheidsregels en -middelen die hij/zij kritisch weet toe te passen.
  
• EM321 De student is in staat om installaties/machines, of delen ervan, na onderhoudsactiviteiten af te regelen, te testen, op te starten en in dienst te nemen.
  
• EM332 De student is in staat om een eenvoudig produktie- en/of kringproces te automatiseren.
  
• EM338 De student is in staat om op projectmatige wijze een besturings- en regelopdracht te benaderen; d.w.z. er een technisch ontwerpdossier van op te stellen en dit te presenteren om het al of niet realiseren ervan te verantwoorden.
  
• EM339 De student kan op een doordachte manier een probleem analyseren en de oplossingen omzetten naar een ontwerp/programma.
  
• EM341 De student is in staat om een meet- en regelsysteem te herkennen tussen een veelvoud van applicaties en om van daaruit, met de nodige kennis van de toegepaste meet- en regelprincipes, onderhoudwerkzaamheden, kalibraties en testen uit te voeren.
  
• EM342 De student is in staat om door gebruik te maken van de huidige stand van de techniek een veelvoud aan data en parameters te verzamelen, te visualiseren, te bewaken en te bewaren, met de bedoeling ze bruikbaar te maken voor de proceseigenaars/procestechnologen.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

• Zie fiche Meettechnieken
• Zie fiche Labo meettechnieken
• Zie fiche Regeltechnieken
• Zie fiche Labo regeltechnieken
• Zie fiche Procesautomatisering

• Voldoen aan de vereisten zoals gesteld in de studiegids departement WET - elektromechanica.

Componenten	Weging
Meettechnieken	25%
Labo meettechnieken	16%
Regeltechnieken	25%
Labo regeltechnieken	17%
Procesautomatisering	17%

Om te slagen voor dit studieonderdeel moeten de studenten minimum 10/20 scoren. Dat eindcijfer komt 'gewogen' cumulatief tot stand op basis van de behaalde deelcijfers van de diverse studiedeelactiviteiten die dit studieonderdeel vormen.

Raadpleeg de studiegids v/h departement WET voor alle vragen oa. met betrekking tot: examenreglement, deliberatieregels, aanwezigheid bij onderwijsactiviteiten, fraude, inhaalexamens, studievoortgangsbewaking, inzagerecht examens, enz ...

Raadpleeg alle ECTS-fiches die een onderdeel vormen van deze overkoepelende fiche.

Kennis verwerven van de basisprincipes voor het meten van druk, niveau, debiet en temperatuur in diverse industriële omgevingen en hun typische randvoorwaarden. De bedoeling is dat studenten een meet -systeem of -technologie herkennen, storingen kunnen wegwerken en tot slot een gemotiveerde selectiebepaling (soort en type meetsysteem) kunnen maken op basis van de gestelde eisen. Het hoeft niet gezegd maar deze basiskennis moet uiteindelijk ook resulteren in het volgens de regels van de kunst installeren van de diverse meetsystemen met het oog op veiligheid, meetnauwkeurig, tolerantie, enz ...!

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM104 De student kan in een multidisciplinaire groep en vanuit zijn specifieke optie-(afstudeer)achtergrond een bijdrage leveren aan de totstandkoming van het gewenste resultaat / de student kan multidisciplinaire opdrachten projectmatig aanpakken.
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM212 De student kan bij beroepsmatige en ethische dilemma's (bv. verhoging productiviteit door minder veilig werken) een afweging maken op basis van gedegen maatschappelijk geaccepteerde normen en waarden en een besluit nemen.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM320 De student is in staat om systemen te installeren, aan te sluiten, te koppelen en te vervangen volgens de gegeven schema's en plantekeningen, rekening houdend met de vigerende veiligheidsregels en -middelen die hij/zij kritisch weet toe te passen.
  
• EM332 De student is in staat om een eenvoudig produktie- en/of kringproces te automatiseren.
  
• EM341 De student is in staat om een meet- en regelsysteem te herkennen tussen een veelvoud van applicaties en om van daaruit, met de nodige kennis van de toegepaste meet- en regelprincipes, onderhoudwerkzaamheden, kalibraties en testen uit te voeren.
  

• Begrijpen van een regelkring en de rol daarin van het meten.
• Principe kennen van de voornaamste sensoren voor het meten van : Druk, Temperatuur, Niveau en Debiet afhankelijk van toepassing en gebruik.

• De student heeft voldaan aan de algemene toelatingsvoorwaarden zoals bepaald in het onderwijs- en examenreglement.
  

• Temperatuurmetingen.
• Druk- en drukverschilmetingen.
• Debietmetingen.
• Niveaumetingen.

• Cursus Meettechnieken, departement  Wetenschap en Techniek - Elektromechanica, R. Coremans
  

• Hoorcollege met begeleidende oefeningen.
  

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Een schriftelijk examen met kennis- en weetvragen, met redeneringsvragen en met oefeningen.

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Een schriftelijk examen met kennis- en weetvragen, met redeneringsvragen en met oefeningen.

In het labo meettechnieken leer je de belangrijkste begrippen en werkingsprincipes uit de meettechniek kennen. Je leert de industriële meet- en regeltoestellen herkennen en hun werking begrijpen. Je leert de verschillende toestellen voor druk-, niveau-, debiet- en temperatuurmetingen beheersen. Dit gaat van keuze van het toestel, over inbouw, ingebruikname, tot bediening en onderhoud.

In het labo schenken we daarbij extra aandacht aan het correct interpreteren van de meetwaarden en je leert er professioneel over te communiceren.

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM102 De student kan geordend, kernachtig en gesynthetiseerd een verslag opstellen, toelichten en/of een opvolgingsdossier beheren / De student kan beroepsspecifieke informatie opzoeken en verwerken.
  

• EM209 De student kan zich vlot in een groep/team integreren zodat hij/zij snel en efficint kan deelnemen aan de taken.
  
• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM318 De student is in staat om vakkundig installaties/machines, of delen ervan, te demonteren en te monteren.
  
• EM320 De student is in staat om systemen te installeren, aan te sluiten, te koppelen en te vervangen volgens de gegeven schema's en plantekeningen, rekening houdend met de vigerende veiligheidsregels en -middelen die hij/zij kritisch weet toe te passen.
  
• EM321 De student is in staat om installaties/machines, of delen ervan, na onderhoudsactiviteiten af te regelen, te testen, op te starten en in dienst te nemen.
  
• EM332 De student is in staat om een eenvoudig produktie- en/of kringproces te automatiseren.
  
• EM341 De student is in staat om een meet- en regelsysteem te herkennen tussen een veelvoud van applicaties en om van daaruit, met de nodige kennis van de toegepaste meet- en regelprincipes, onderhoudwerkzaamheden, kalibraties en testen uit te voeren.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

• De student kan diverse type transmitters opbouwen en aansluiten.
• De student kan transmitters afregelen en in bedrijf stellen.
• De student kan meetsystemen uittesten en nauwkeurigheid meten.
• De student kan fouten bij transmitters opsporen en verhelpen.

• De student heeft voldaan aan de algemene toelatingsvoorwaarden zoals bepaald in het onderwijs- en examenreglement 
   

• De verschildrukniveaumeting
• De meetschijf
• Pt100 temperatuurmeting
• Thermokoppel temperatuurmeting
• Radarniveaumeting
• Borrelbuis
• Relatieve niveaumeting
• Capacitieve niveaumeting
  

• Cursus labo meettechnieken, departement  Wetenschap en Techniek - Elektromechanica, R. Coremans
  

• Praktische proeven in groepsverband met begeleidingsmomenten.
• Laboinstructies en -opdrachten beschikbaar via het digitaal leerplatform Blackboard.
  

Categorie	Weging van categorieën
permanente evaluatie	100%

• Permanente evaluatie tijdens de labosessies.(100% van de punten)
  • Voorbereidingstest met meerkeuzevragen bij aanvang van iedere labosessie.
  • Permanente observatie bij uitvoering van de proeven
  • Evaluatie van de labo verslagen.
• Opmerking:
  • Bij elke afwezigheid van de student(e) tijdens de labosessies daalt het maximum te behalen punten met 1/9de.
  • Een student die 3 of meer keren afwezig is, ongeacht wettig of onwettig, bij  labosessies en practica kan voor het desbetreffende opleidingsonderdeel niet meer slagen. Meer ivm afwezigheid tijdens labosessies kan je lezen in de departementale aanvulling van het onderwijs- en examenreglement op intranet.
• De uitgewerkte proeven zijn het resultaat van eigen werk dat ontwikkeld is binnen dezelfde groep. Samenwerken tussen twee of meerdere groepen voor een deel of de volledige proef is m.a.w. niet toegelaten.

• Geen

Je bestudeert de theoretische basis van de regeltechniek. Uit voorbeelden leer je de methoden om de processen en regelkringen schematisch voor te stellen. Met behulp van deze schema's stel je de regelketens wiskundig voor via formules. Je bestudeert de standaard P-, PI- en PID-regelingen. Dit laat je toe om de instelparameters van de regelapparatuur te bepalen.

We doen dit steeds aan de hand van alledaagse voorbeelden.

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM102 De student kan geordend, kernachtig en gesynthetiseerd een verslag opstellen, toelichten en/of een opvolgingsdossier beheren / De student kan beroepsspecifieke informatie opzoeken en verwerken.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM320 De student is in staat om systemen te installeren, aan te sluiten, te koppelen en te vervangen volgens de gegeven schema's en plantekeningen, rekening houdend met de vigerende veiligheidsregels en -middelen die hij/zij kritisch weet toe te passen.
  
• EM324 De student is na het ontwerp van het automatiseringssysteem in staat om dit systeem te installeren, op te starten, te testen en af te stellen, rekening houdende met de noodzakelijke veiligheidsregels.
  
• EM332 De student is in staat om een eenvoudig produktie- en/of kringproces te automatiseren.
  
• EM338 De student is in staat om op projectmatige wijze een besturings- en regelopdracht te benaderen; d.w.z. er een technisch ontwerpdossier van op te stellen en dit te presenteren om het al of niet realiseren ervan te verantwoorden.
  
• EM341 De student is in staat om een meet- en regelsysteem te herkennen tussen een veelvoud van applicaties en om van daaruit, met de nodige kennis van de toegepaste meet- en regelprincipes, onderhoudwerkzaamheden, kalibraties en testen uit te voeren.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

• De student kan verschillende soorten regeltechnische schema's hanteren.
• De student stelt een regelkring op met al zijn componenten.
• De student herkent en bepaalt de parameters van een proces a.h.v. opgenomen grafieken,  waarna een PID-regelaar kan ingesteld worden.
• De student weet hoe hij regelkringen moet afregelen m.b.v. een PID-regelaar in functie van het te regelen proces (0^de orde, 1^ste orde en integratorprocessen).

• Voldoen aan de vereisten zoals gesteld in de studiegids departement WET - elektromechanica.

• De student kan verschillende soorten regeltechnische schema's hanteren.
• De student stelt een regelkring op met al zijn componenten.
• De student herkent en bepaalt de parameters van een proces a.h.v. opgenomen grafieken,  waarna een PID-regelaar kan ingesteld worden.
• De student weet hoe hij regelkringen moet afregelen m.b.v. een PID-regelaar in functie van het te regelen proces.
  

• Cursus Regeltechniek, departement WET - elektromechanica, S. De Laet.
• Powerpointvoorstellingen.
• Slides.
• Internet-sites via cursus of lessen.

• Hoorcolleges aangevuld met powerpointvoorstellingen en begeleidende oefeningen.
• Lector aan student : voor voorbeeldexamens ... .
• Individuele contact- en begeleidingsmomenten mogelijk in overleg met de lector.

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen met kennis-, inzicht- en toepassingsvragen

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen met kennis-, inzicht- en toepassingsvragen

Tijdens deze labosessies kan de student de theoretische kennis omzetten in de praktijk. Hierbij wordt er voornamelijk gefocust op de werking van de PID-regelaar.

Kleine industriële proefopstellingen geven de student de kans om debiet-, temperatuur-, positie-, druk- en niveauregelingen uit te voeren. Hier krijgen ze de kans om R&I-schema's te tekenen. Zij gaan eveneens een elektrisch schema op papier zetten en nadien werkelijk opbouwen.

Wanneer alles elektrisch is aangesloten, analyseren zij het proces en kiezen zij een bijpassende regelaar om dat proces in te regelen. Het aanpassen van de regelfuncties en de PID-parameters van de regelaar geeft een idee over de afzonderlijke functies van dergelijke regelaar.

Zij kunnen eveneens de invloeden van de verschillende elementen in de regelkring ontdekken. Wat gebeurt er bij het steken van een grotere klep? Moet ik de parameters aanpassen wanneer ik voor de meting een ander meetbereik heb gekozen?

• EM102 De student kan geordend, kernachtig en gesynthetiseerd een verslag opstellen, toelichten en/of een opvolgingsdossier beheren / De student kan beroepsspecifieke informatie opzoeken en verwerken.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM214 De student is in staat om uitvoerende taken nauwgezet en volgens de regels van de kunst (of goed vakamanschap) uit te voeren. De student is daarbij in staat om risico's te herkennen en ze gepast in te schatten.
  

• EM320 De student is in staat om systemen te installeren, aan te sluiten, te koppelen en te vervangen volgens de gegeven schema's en plantekeningen, rekening houdend met de vigerende veiligheidsregels en -middelen die hij/zij kritisch weet toe te passen.
  
• EM321 De student is in staat om installaties/machines, of delen ervan, na onderhoudsactiviteiten af te regelen, te testen, op te starten en in dienst te nemen.
  
• EM332 De student is in staat om een eenvoudig produktie- en/of kringproces te automatiseren.
  
• EM333 De student kan technisch-functioneel een eenvoudig (productie-) proces/systeem analyseren.
  
• EM341 De student is in staat om een meet- en regelsysteem te herkennen tussen een veelvoud van applicaties en om van daaruit, met de nodige kennis van de toegepaste meet- en regelprincipes, onderhoudwerkzaamheden, kalibraties en testen uit te voeren.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  
• EM355 De student kan op basis van afstudeerspecifieke kennis een technisch gesprek voeren in de Engelse en de Franse of Duitse taal.
  

1. De student kan snel informatie opzoeken via Nederlands- en anderstalige handleidingen.
2. De student kan elektrische schema's opstellen met het oog op het aansluiten van elk onderdeel in de regelkring.
3. De student kan R&I-schema's opstellen.
4. De student kan transmitters en regelaars in de regelkring praktisch configureren en afregelen.
5. De student kan de invloed evalueren van de verschillende componenten in de regelkring.

• Voldoen aan de vereisten zoals gesteld in de studiegids departement WET - elektromechanica.

• Opstellen elektrische en R&I-schema's.
• Bepaling van de procesconstanten: statisch en dynamisch gedrag.
• Werking van een PID-regelaar.
• Instellen regelaars in functie van het proces en tunen van enkelvoudige regelkringen.
  

• Cursus Labo Regeltechnieken, Departement WET -  Elektromechanica 2 AUT/KLM/OHT/PRA, S. De Laet
• Handleiding van de apparaten beschikbaar in het labo en via het digitaal leerplatform Blackboard
• Didactische proefopstellingen
• Apparaten voor het afregelen van tramistters en regelaars
• Softwarepakketten

• Praktische proeven in groepsverband met begeleidingsmomenten.
• Verslaggeving van de laboproeven.

Categorie	Weging van categorieën
permanente evaluatie	100%

• Voorbereidingstest met meerkeuzevragen bij aanvang van iedere labosessie.
• Permanente evaluatie tijdens de labosessies.
• Evaluatie van de laboverslagen.
• De berekening van de punten vind je terug in de algemene inleiding van de syllabus.
• Aanwezigheid verplicht. Bij elke afwezigheid van de student(e) tijdens de labosessies daalt het maximum te behalen punten met 1/9de .
• Een student die 3 of meer keren afwezig is, ongeacht wettig of onwettig, bij  labosessies en practica kan voor het desbetreffende opleidingsonderdeel niet meer slagen. Meer hierover kan je lezen in de departementale aanvulling van het onderwijs- en examenreglement op intranet.
• De uitgewerkte proeven zijn het resultaat van eigen werk dat ontwikkeld is binnen dezelfde groep. Samenwerken tussen twee of meerdere groepen voor een deel of de volledige proef is m.a.w. niet toegelaten en kan worden beschouwd als fraude.
  

• Geen

In deze lessen gaan we een Human Machine Interface (HMI) van naderbij onderzoeken en bestuderen we hoe we een touchscreen koppelen aan de PLC. We ontwikkelen hiervoor met behulp van specifieke software eenvoudige programma’s en we gaan bestaande software op de touchscreens leren uitlezen, bewerken en opnieuw in de HMI brengen.

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM214 De student is in staat om uitvoerende taken nauwgezet en volgens de regels van de kunst (of goed vakamanschap) uit te voeren. De student is daarbij in staat om risico's te herkennen en ze gepast in te schatten.
  

• EM321 De student is in staat om installaties/machines, of delen ervan, na onderhoudsactiviteiten af te regelen, te testen, op te starten en in dienst te nemen.
  
• EM332 De student is in staat om een eenvoudig produktie- en/of kringproces te automatiseren.
  
• EM339 De student kan op een doordachte manier een probleem analyseren en de oplossingen omzetten naar een ontwerp/programma.
  
• EM342 De student is in staat om door gebruik te maken van de huidige stand van de techniek een veelvoud aan data en parameters te verzamelen, te visualiseren, te bewaken en te bewaren, met de bedoeling ze bruikbaar te maken voor de proceseigenaars/procestechnologen.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

• De student  kan een HMI bedienen
• De student kan een HMI kiezen zowel op basis van technisch als economische aspecten
• De student kan de software (code) van een HMI uitlezen
• De student kan een proces visualiseren in verschillende schermen
• De student kan alarmen beheren en gegevens loggen
• De student kan programmeren met de aangepaste (touchscreen)software 
• De student kan eenvoudige software schrijven en deze in de HMI brengen
• De student kan de HMI koppelen met de PLC (werkend geheel)
• De student kan schermen in de HMI toevoegen
• De student kan code toevoegen aan bestaande software in de HMI

• Voldoen aan de vereisten zoals gesteld in de studiegids departement WET - elektromechanica.

• Leren omgaan met specifieke software voor de HMI
• Netwerk tussen HMI en PLC
• Schrijven van eenvoudige programma's
• Transfer van programma van en naar de HMI
• Een bestaand programma uit de HMI downloaden, bewerken en opnieuw uploaden
• Oefeningen aan de hand van cases

• Cursus procesautomatisering
• Beschrijving labo-opdrachten
• Handleidingen diverse software pakketten en toegepaste hardware.
• Software beschikbaar in het labo en EMI 

• Uitvoeren van een project bestaande uit: schrijven van een code (+upload), aanpassen van een bestaande code (download – aanpassingen – upload).
  De student mag hierbij de helpfiles van de softwarepakketten gebruiken. De student mag hierbij de cursus gebruiken

Categorie	Weging van categorieën
eindevaluatie	100%

• Eindevaluatieoefening : 100 % van de punten. Uitvoeren van een project bestaande uit: schrijven van een programma (+upload) & aanpassen van een bestaand programma (download – aanpassingen – upload).
  De student mag hierbij de helpfiles van de softwarepakketten gebruiken
  De student mag hierbij de cursus gebruiken
  
• Een student die onwettig afwezig is bij de eindevaluatie  wordt voor het desbetreffende deelexamen direct doorverwezen naar de tweede examenperiode.
• Aanwezigheid verplicht: Een student die 3 of meer keren afwezig is, ongeacht wettig of onwettig, bij labosessies en practica kan voor het desbetreffende opleidingsonderdeel niet meer slagen. Meer ivm afwezigheid tijdens labosessies kan je lezen in de departementale aanvulling van het onderwijs- en examenreglement op intranet.
• Student die geen credit heeft verworven voor het opleidingsonderdeel Meet- en regeltechnieken en niet slaagt voor de component Procesautomatisatie  wordt doorverwezen naar de tweede examenperiode.
• De uitgewerkte programma's zijn het resultaat van eigen werk. Vermoeden van twijfel kan een onderzoek naar fraude tot gevolg hebben.
  

Categorie	Weging van categorieën
eindevaluatie	100%

• Eindevaluatieoefening : 100 % van de punten. Uitvoeren van een project bestaande uit: schrijven van een programma (+upload) & aanpassen van een bestaand programma (download – aanpassingen – upload).
  De student mag hierbij de helpfiles van de softwarepakketten gebruiken. De student mag hierbij de cursus gebruiken.

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM107 De student kan, op basis van zijn multidisciplinaire en afstudeerspecifieke kennis, communicatie met opdrachtgevers/klanten/ontwikkelaars/productiemedewerkers ontwikkelen en onderhouden.
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM209 De student kan zich vlot in een groep/team integreren zodat hij/zij snel en efficint kan deelnemen aan de taken.
  
• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  
• EM212 De student kan bij beroepsmatige en ethische dilemma's (bv. verhoging productiviteit door minder veilig werken) een afweging maken op basis van gedegen maatschappelijk geaccepteerde normen en waarden en een besluit nemen.
  
• EM215 De student kan onder tijdsdruk en bij onvoorziene omstandigheden effectief blijven functioneren door de taken goed te plannen en te organiseren.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM320 De student is in staat om systemen te installeren, aan te sluiten, te koppelen en te vervangen volgens de gegeven schema's en plantekeningen, rekening houdend met de vigerende veiligheidsregels en -middelen die hij/zij kritisch weet toe te passen.
  
• EM321 De student is in staat om installaties/machines, of delen ervan, na onderhoudsactiviteiten af te regelen, te testen, op te starten en in dienst te nemen.
  
• EM332 De student is in staat om een eenvoudig produktie- en/of kringproces te automatiseren.
  
• EM333 De student kan technisch-functioneel een eenvoudig (productie-) proces/systeem analyseren.
  
• EM338 De student is in staat om op projectmatige wijze een besturings- en regelopdracht te benaderen; d.w.z. er een technisch ontwerpdossier van op te stellen en dit te presenteren om het al of niet realiseren ervan te verantwoorden.
  
• EM339 De student kan op een doordachte manier een probleem analyseren en de oplossingen omzetten naar een ontwerp/programma.
  
• EM344 De student kan aan de hand van ruimtelijk inzicht eenvoudige manupilaties van voorwerpen en bijhorende constructietoepassingen analyseren, ze in een 3-D omgeving ontwerpen en lay-outen en/of programmeren simuleren, testen en implementeren.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  
• EM355 De student kan op basis van afstudeerspecifieke kennis een technisch gesprek voeren in de Engelse en de Franse of Duitse taal.
  

• Zie fiche Aandrijftechnieken
• Zie fiche Aandrijftechnieken deel 2
• Zie fiche Labo aandrijftechnieken
• Zie fiche Robotica

• Voldoen aan de eisen zoals gesteld in de studiegids.

Componenten	Weging
Aandrijftechnieken	25%
Aandrijftechnieken deel 2	25%
Labo aandrijftechnieken	25%
Robotica	25%

• Om te slagen voor dit studieonderdeel moeten de studenten minimum 10/20 scoren. Dat eindcijfer komt 'gewogen' cumulatief tot stand op basis van de behaalde deelcijfers van de diverse studiedeelactiviteiten die dit studieonderdeel vormen.
• Raadpleeg de studiegids v/h departement WET voor alle vragen oa. met betrekking tot: examenreglement, deliberatieregels, aanwezigheid bij onderwijsactiviteiten, fraude, inhaalexamens, studievoortgangsbewaking, inzagerecht examens, enz ...
• Raadpleeg alle ECTS-fiches die een onderdeel vormen van deze overkoepelende fiche.

Je verwerft inzicht in (VE-)schakelingen, toegepast in de elektronische motorcontrole . Je kunt omgaan (dimentionering, selectie, type, ...) met elektronische motorsturingen. Je herkent de verschillende types motorsturingen. Je kunt de samengestelde delen bemeten met het oog op foutenanalyse. Je kunt de belangrijkste parameters instellen en het belang ervan nagaan. Je wordt vertrouwd met het gebruik van service-manuals en data-boeken.

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM321 De student is in staat om installaties/machines, of delen ervan, na onderhoudsactiviteiten af te regelen, te testen, op te starten en in dienst te nemen.
  
• EM332 De student is in staat om een eenvoudig produktie- en/of kringproces te automatiseren.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  
• EM355 De student kan op basis van afstudeerspecifieke kennis een technisch gesprek voeren in de Engelse en de Franse of Duitse taal.
  

• Inzicht verwerven in VE-schakelingen toegepast in de elektronische motorcontrole:
• Aandrijven van AC-motoren via frequentie-omvormers.
• Inzicht verwerven omtrent PBM en gebruik van IGBT

• Voldoen aan de toelatingsvoorwaarden zoals gesteld in de studiegids.

• Aandrijving dimensioneren 
• Selectie maken aan de hand van databoeken en manuals
• Verschillende reductoren ( bouw en gebruik)
• De EMC problematiek in verband met elektronisch geregelde aandrijvingen
• Verschillende praktische rekenvoorbeelden
• Sturing asynchrone motoren d.m.v. frequentieomvormer.
  • Mogelijkheden tot snelheidssturing van een asynchrone motor.
  • Frequentieverlaging met constante flux.
  • Frequentieverhoging met veldverzwakking.
  • Opbouw van een frequentieomvormer – soorten.  
  • Stuur- en regelkring.
  • Scalaire regeling. 
  • Voornaamste parameters.

• Cursus aandrijftechnieken departement WET - Elektromechanica
• Beschikbare literatuur, informatie en documentatiebronnen
  

• Hoorcolleges.
• Zelfstudie.

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen ( al dan niet met de PC afgenomen)
• De exacte examentijd wordt vermeld in het examenrooster.

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen ( al dan niet met de PC afgenomen)
• De exacte examentijd wordt vermeld in het examenrooster.

In de huidige machinebouw en besturingstechnologie worden elektrische/elektronische positiesystemen veelvuldig gebruikt.

We komen ze zowel tegen in industriële toepassingen als transportbanden, NC-machines, robotica als in het gebied van de instrumentatie bij printers, plotters, scanners, disc drives,.. enz.

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM107 De student kan, op basis van zijn multidisciplinaire en afstudeerspecifieke kennis, communicatie met opdrachtgevers/klanten/ontwikkelaars/productiemedewerkers ontwikkelen en onderhouden.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM212 De student kan bij beroepsmatige en ethische dilemma's (bv. verhoging productiviteit door minder veilig werken) een afweging maken op basis van gedegen maatschappelijk geaccepteerde normen en waarden en een besluit nemen.