Het ontwerpen van een elektrische, hydraulische of pneumatische installatie houdt veel meer in dan het tekenen van het schema. Door gebruik te maken van softwarepakketten zoals Eplan kan het volledige ontwerp met inbegrip van alle benodigde extra's (klemmenlijsten, grondplannen, kabellijsten, lay-out van borden) worden gerealiseerd in één totaalproject.

Hierdoor krijgen de studenten inzicht in de complexiteit van een ontwerp en het grote belang van accurate en volledige informatie zonder redundantie.

Via praktische en industrieel gerichte voorbeelden en toepassingen leren de studenten de enorme mogelijkheden van EPLAN P8 aan.

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM213 De student kan in snel veranderende werkomstandigheden en op basis van doorzettingsvermogen, prestatiegericht werken.
  
• EM215 De student kan onder tijdsdruk en bij onvoorziene omstandigheden effectief blijven functioneren door de taken goed te plannen en te organiseren.
  

• EM326 De student kan elektrische ontwerpschema's tekenen en daarbij kabels, zekeringen, schakelapp., verlichting, enz ... berekenen en selecteren op basis van een PVE (plan van eisen).
  
• EM339 De student kan op een doordachte manier een probleem analyseren en de oplossingen omzetten naar een ontwerp/programma.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

• Het kunnen doorzien van de stuctuur en de mogelijkheden van het EPLAN CAE systeem.
  Een compleet EPLAN project kunnen opzetten, grafisch uit te werken en het toepassen van de automatische uitwerkingen zoals kruisverwijzingen en inhoudsopgave.
  Klemmen- en kabeldocumentatie kunnen opstellen en interpreteren.
  

• Voldoen aan de inschrijfvereisten zoals gesteld in de studiegids.

• Eplan architectuur
• Project aanmaak
• Grafische opbouw
• Projectpaginamanipulatie
• Inhoudsopgave
• Kruisverwijzingstechnieken
• Nummeringsmodule
• Aandachtspunten bij opzetten van standaardisatie
• Symboolbeheer
• Vertalen
• Uitwisseling EPLAN projecten met derden
• Klemmen en kabels
• Vrij tekenen
• Introductie blokschematechniek
• Parameters
• Revisiebeheer
• Artikelbeheer
• Relaiskeuze
• Kastindeling
• PLC en schemagenerator

• softwarepakket E-plan
• cursus E-Plan, departement Elektromechanica
• aanbevolen internet links
• extra materiaal beschikbaar via het digitaal leerplatform Blackboard

• Korte inleiding en demonstratie van het softwarepakket.
• Iedere week bereidt de student een vooraf uitgeschreven oefening voor.
• Begeleiding van studenten tijdens oefeningen aan de PC op school.

Categorie	Weging van categorieën
eindevaluatie	100%

• Evaluatie in de laatste les: uitwerken van een project (tekeningen, berekeningen, …) binnen een vooropgestelde tijd (100%).
• Controle op de wekelijks opgelegde oefeningen. Er wordt 10% van de te behalen punten afgetrokken als bij rondgang tijdens de les blijkt dat de student de oefeningen niet op regelmatige basis uitwerkt.
• Aanwezigheid verplicht: bij elke afwezigheid wordt er 10% van de te behalen punten afgetrokken.
• Een student die 3 of meer keren afwezig is, ongeacht wettig of onwettig, bij  labo- en practicalessen (incl. de lessen rond het gebruik van softwarepaketten zoal bv. Eplan, inventor) kan voor het desbetreffende opleidingsonderdeel niet meer slagen.
  Dit betekent dat hij het desbetreffende onderdeel opnieuw zal moeten opnemen in zijn individueel traject van een volgend academiejaar. Meer i.v.m. afwezigheid tijdens labosessies kan je lezen in de departementale aanvulling van het onderwijs- en examenreglement op intranet.

Categorie	Weging van categorieën
eindevaluatie	100%

• Het tekenen van een project binnen een vooropgestelde tijd (100%).

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM103 Doelgericht leren (evalueren) van je eigen handelingen (er positieve en negatieve kanten in identificeren) en gericht werken aan verbeteringen ( leerpunten formuleren).
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  
• EM212 De student kan bij beroepsmatige en ethische dilemma's (bv. verhoging productiviteit door minder veilig werken) een afweging maken op basis van gedegen maatschappelijk geaccepteerde normen en waarden en een besluit nemen.
  
• EM215 De student kan onder tijdsdruk en bij onvoorziene omstandigheden effectief blijven functioneren door de taken goed te plannen en te organiseren.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM317 De student kan door het verzamelen van gegevens uit schema's/manuals/tekeningen en het uitvoeren van controlemetingen op de functionaliteit, de oorzaken en hun gevolgen op het proces inschatten, opsporen en verhelpen.
  
• EM320 De student is in staat om systemen te installeren, aan te sluiten, te koppelen en te vervangen volgens de gegeven schema's en plantekeningen, rekening houdend met de vigerende veiligheidsregels en -middelen die hij/zij kritisch weet toe te passen.
  
• EM321 De student is in staat om installaties/machines, of delen ervan, na onderhoudsactiviteiten af te regelen, te testen, op te starten en in dienst te nemen.
  
• EM324 De student is na het ontwerp van het automatiseringssysteem in staat om dit systeem te installeren, op te starten, te testen en af te stellen, rekening houdende met de noodzakelijke veiligheidsregels.
  
• EM326 De student kan elektrische ontwerpschema's tekenen en daarbij kabels, zekeringen, schakelapp., verlichting, enz ... berekenen en selecteren op basis van een PVE (plan van eisen).
  
• EM332 De student is in staat om een eenvoudig produktie- en/of kringproces te automatiseren.
  
• EM333 De student kan technisch-functioneel een eenvoudig (productie-) proces/systeem analyseren.
  
• EM334 De student is in staat om een eenvoudig processysteem functioneel te analyseren, technisch uit te werken (incl. de software) met de bedoeling dat, na het testen en simuleren, het automatisatieproces in dienst genomen kan worden.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

• Zie fiche Labo automatisatie
• Zie fiche Automatisatie
• Zie fiche Industriële netwerken
• Zie fiche Labo automatisatie deel 2

• Geen

Componenten	Weging
Labo automatisatie	33%
Automatisatie	23%
Industriële netwerken	22%
Labo automatisatie deel 2	22%

• Om te slagen voor dit studieonderdeel moeten de studenten minimum 10/20 scoren. Dat eindcijfer komt 'gewogen' cumulatief tot stand op basis van de behaalde deelcijfers van de diverse studiedeelactiviteiten die dit studieonderdeel vormen.
• Raadpleeg de studiegids v/h departement WET voor alle vragen oa. met betrekking tot: examenreglement, deliberatieregels, aanwezigheid bij onderwijsactiviteiten, fraude, inhaalexamens, studievoortgangsbewaking, inzagerecht examens, enz ...

In dit labo ga je zelf aan de slag met de opgedane kennis uit het theorievak “Automatisatie”. Hoe is een PLC configuratie meestal opgebouwd? Op welke wijze gebeurt de communicatie met het programmeertoestel? Waar moeten we op letten bij het aansluiten van digitale en analoge in- en uitgangen. Welke maatregelen moeten er in acht worden genomen in functie van de veiligheid van mens en machine.
We starten met eenvoudige programma's in STEP7 en bouwen langzaam de moeilijkheidsgraad op. Iedere oefening bevat een extra drempel die we moeten ontdekken om zodoende de basisinstructies van een PLC programma beter te begrijpen, fouten leren op te sporen en eenvoudige aanpassingen in een bestaand programma uit te kunnen voeren. In de laatste les gaan we evalueren, om na te gaan of je de aangeleerde moeilijkheidsgraden wel degelijk onder de knie hebt.
Na het doorlopen van dit labo moet je in staat zijn om een PLC hardwareconfiguratie op te bouwen. Je kunt dan ook de basisfuncties van de STEP7 programmeertaal begrijpen en toepassen, tevens kun je fouten in het programma opsporen en corrigeren.

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM103 Doelgericht leren (evalueren) van je eigen handelingen (er positieve en negatieve kanten in identificeren) en gericht werken aan verbeteringen ( leerpunten formuleren).
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  
• EM212 De student kan bij beroepsmatige en ethische dilemma's (bv. verhoging productiviteit door minder veilig werken) een afweging maken op basis van gedegen maatschappelijk geaccepteerde normen en waarden en een besluit nemen.
  
• EM215 De student kan onder tijdsdruk en bij onvoorziene omstandigheden effectief blijven functioneren door de taken goed te plannen en te organiseren.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM332 De student is in staat om een eenvoudig produktie- en/of kringproces te automatiseren.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

1. De student kent de mogelijkheden en het gebruik van de programmeertaal (Step7) en kan ze toepassen.
2. De student kan de hardwareconfiguratie opbouwen en de communicatie tussen PLC en programmeertoestel instellen en testen.
3. De student kan de basisinstructies en - principes voor het programmeren van een programmeerbare automaat uitvoeren en kan ze op een praktische wijze toepassen.
4. De student kan de toepassingsoefeningen, met een opgelegde werking, omzetten naar een gestructureerd Step7-programma, ingeven met het programmeertoestel en duidelijke programma documentatie toevoegen, vervolgens overdragen naar de PLC en testen op de correcte werking.
5. De student kan de automatische werking van machines of processen begrijpen. Aan de hand van een opgelegde werkingswijze, hiervan een functiediagram opstellen, vervolgens omzetten naar een overeenkomstig gestructureerd opgebouwd PLC-programma, dit programma documenteren, overdragen naar de PLC en testen.
6. De student kan bij automatisch bestuurde systemen, met de opgedane kennis van de programma-instructies, probleemoplossend handelen en de nodige aanpassingen in het stuurprogramma uitvoeren.

• geen

• Korte handleiding voor het starten met STEP7
• Eigenschappen, mogelijkheden en beperkingen van de S7-300 CPU
• Eigenschappen van de gebruikte S7-300 Modules
• Algemene voorstelling van de S7 CPU315-2DP
• Opbouw van de in het labo gebruikte systeemconfiguratie
• Van proces tot project
• STEP7 softwaretools en helpfuncties
• De SIMATIC Manager opstarten en de nodige instellingen uitvoeren
• Een nieuw project aanmaken en een bestaand project openen
• CPU wissen, starten en stoppen
• Downloaden van de programmablokken naar de CPU
• Oefeningen met logische functies
• Oefeningen met tijd- en tellerfuncties
• Oefeningen met vergelijkingsfuncties
• Oefeningen met de combinatie van bovenstaande functies
• Opstellen van een programma voor besturing van een eenvoudig industrieel proces
• Praktische oefening van het omzetten van een functiediagram naar een PLC programma

·       Eigen cursussen en handleiding: hierbij wordt aan de hand van praktische oefeningen de geziene theoretische leerstof van module 3 ingeoefend

·       Individueel gebruik van een PC met aangepaste software en een programmeerbare automaat met de gepaste hardwarecomponenten

·       Helpfuncties van het Step7-pakket

·       Simulatiepanelen en praktische opstellingen

·       Aanbevolen studiemateriaal

o       Internetsites (http://www.plc.net/, http://www.plcsturing.start.be/, www.plcopen.org, www.ad.siemens.de, e.a.)

o       Vakliteratuur: Controle & Automation, Motion Control, Technisch Management, e.a.

o        Bedrijfsinformatie: Siemens, Schneider, Klöckner, Modicon, e.a.

• Voorbeeldoefeningen in Step7 met overheadprojectie, van de uit te voeren instructies en acties.
• Aansturen van simulatiepanelen en praktische opstellingen.

• Groeps- en/of individuele begeleiding.

Categorie	Weging van categorieën
eindevaluatie	30%
permanente evaluatie	70%

• Tussentijdse evaluatieoefeningen en -opgaven : 70% van de punten.
• Eindevaluatieoefening : 30% van de punten. Een student die onwettig afwezig is bij de eindevaluatie  wordt voor het desbetreffende deelexamen direct doorverwezen naar de tweede examenperiode.
• Een student die 3 of meer keren afwezig is, ongeacht wettig of onwettig, bij labosessies en practica kan voor het desbetreffende opleidingsonderdeel niet meer slagen. Meer ivm afwezigheid tijdens labosessies kan je lezen in de departementale aanvulling van het onderwijs- en examenreglement op intranet.
• Student die geen credit heeft verworven voor het opleidingsonderdeel Automatisatie en niet slaagt voor de component Labo automatisatie en daarenboven niet geslaagd is voor de eindevaluatie van Labo automatisatie, wordt doorverwezen naar de tweede examenperiode. Het behaalde cijfer van de eindevaluatie kan je enkel bekomen op de dag van de proclamatie bij je labolector. Hiervoor neem je zelf het initiatief.
• De uitgewerkte proeven en projecten zijn het resultaat van eigen werk dat ontwikkeld is binnen dezelfde groep. Samenwerken tussen twee of meerdere groepen voor een deel of de volledige proef  of project is m.a.w. niet toegelaten.
  

Categorie	Weging van categorieën
eindevaluatie	30%
permanente evaluatie	70%

• Praktische opdracht en mondelinge evaluatie met schriftelijke voorbereiding.

• Behaalde punten van de permanente evaluatie tijdens de onderwijsperiode blijven behouden.

• Na het volgen van deze theoretische cursus ken je de mogelijkheden van de uitgebreide programmeerinstructies (in FBD en STL) en de specifieke programmabouwstenen van STEP7.
• Je kan deze instructies dan ook, in combinatie met elkaar en op een efficiënte wijze, toepassen in het opstellen van een programma voor het besturen van een industriële productiemachine of proces.
• Je kan object geörienteerde programma blokken aanmaken en toepassen.
• Je kan een complex PLC programma lezen, veranderingen aanbrengen en een storingsdiagnose uitvoeren.

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  
• EM212 De student kan bij beroepsmatige en ethische dilemma's (bv. verhoging productiviteit door minder veilig werken) een afweging maken op basis van gedegen maatschappelijk geaccepteerde normen en waarden en een besluit nemen.
  

• EM317 De student kan door het verzamelen van gegevens uit schema's/manuals/tekeningen en het uitvoeren van controlemetingen op de functionaliteit, de oorzaken en hun gevolgen op het proces inschatten, opsporen en verhelpen.
  
• EM332 De student is in staat om een eenvoudig produktie- en/of kringproces te automatiseren.
  
• EM339 De student kan op een doordachte manier een probleem analyseren en de oplossingen omzetten naar een ontwerp/programma.
  
• EM346 De student is in staat om een commercile communicatie aan te gaan vanuit het begrijpen van ons basis menselijk gedrag en vanuit positieve, ethische waarden met een win-win resultaat als einddoel.
  

• De uitgebreide en meer complexe programmeerinstructies in FBD en STL, voor het programmeren van een programmeerbare automaat (PLC) kunnen begrijpen en toepassen.
• Objectgeörienteerde programma blokken kunnen aanmaken en toepassen.
• Voorbereiding op het aansluitende labo: Automatisatie_Deel_2.

• Automatisatie (Module_3)
• Labo Automatisatie Deel_1

• Cursussen automatisatie, departement WET - opleiding Elektromechanica, F. Duschek. Cursussen bevatten de basisinformatie van de te kennen leerstof, student neemt tijdens de les bijkomende nota's.
• Powerpointpresentaties
• Bijkomende voorbeeldoefeningen via de digitale werkomgeving (P:-schijf mappenstructuur e-campus);
• Bedrijfscursussen en handleidingen Siemens STEP7. 
• Aanbevolen literatuur: Maesen I.,Theunis L.(2004) Automatisatie: digitale technieken: programmeerbare besturing, Wolters Plantyn. / Mariën H.; Programmeerbare Logische Sturingen, Die Keure / Hebbink, Kocks, Smeulders,Pneumatische besturingen; Besturingstechniek  / A.W.G. Bolten, J.M. van Dorp (1995), Installeren-Mechaniseren, Houten Stam Techniek / Hans Berger, Automating with STEP7 in LAD and FBD: SIMATIC S7-300/400 Programmable Controllers
• Aanbevolen vakliteratuur: Control & Automation; Motion Control; Technisch Management; Aandrijven en besturen; Elektrotechnisch Ingenieur
• Aanbevolen Internet Links: www.siemens.be/education; www.schneider-electric.be/; www.ab.com/; plc-sturing.start.be

• Hoorcolleges met behulp van overheadprojectie &  powerpoint presentaties die de besproken onderwerpen verduidelijken.
• Voorbeeldoefeningen en demo's van praktische toepassingen

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen met meerkeuzevragen, aangevuld met aan te vullen toepassingsvragen (100% van de punten).

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen met meerkeuzevragen, aangevuld met aan te vullen toepassingsvragen (100% van de punten).

Hedendaagse productiemachines en processen worden steeds complexer en vereisen een grote flexibiliteit. In een geautomatiseerd productieproces worden steeds hogere eisen gesteld aan het besturend systeem die met het proces, in real time, gegevens moet kunnen uitwisselen tussen sensoren, PLC's, actuatoren, operatorpanels (HMI), PC's, enz..
Aan de communicatie op veldniveau en de bijhorende communicatie met hogere niveaus in de automatiseringspiramide worden specifieke eisen gesteld. Hierdoor zijn industriële netwerken, ook wel veldbussen genoemd, in automatisch gestuurde systemen niet meer weg te denken. Er zijn verschillende systemen op de markt, die elk hun eigen toepassingsgebied hebben.  

Het is dan ook de bedoeling met deze cursus om de basisbegrippen en eigenschappen van industriële netwerken te begrijpen en de toepassing nader toe te lichten.

 

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  

• EM324 De student is na het ontwerp van het automatiseringssysteem in staat om dit systeem te installeren, op te starten, te testen en af te stellen, rekening houdende met de noodzakelijke veiligheidsregels.
  
• EM332 De student is in staat om een eenvoudig produktie- en/of kringproces te automatiseren.
  
• EM338 De student is in staat om op projectmatige wijze een besturings- en regelopdracht te benaderen; d.w.z. er een technisch ontwerpdossier van op te stellen en dit te presenteren om het al of niet realiseren ervan te verantwoorden.
  
• EM339 De student kan op een doordachte manier een probleem analyseren en de oplossingen omzetten naar een ontwerp/programma.
  
• EM342 De student is in staat om door gebruik te maken van de huidige stand van de techniek een veelvoud aan data en parameters te verzamelen, te visualiseren, te bewaken en te bewaren, met de bedoeling ze bruikbaar te maken voor de proceseigenaars/procestechnologen.
  

De studenten moeten de belangrijkste industriële netwerken kunnen situeren en analyseren in een hiërarchisch gestructureerde centrale of decentrale besturing van processen, gekoppeld aan procesvisualisatie en monitoring. De klassieke netwerken, veldbussen, industrieel ethernet en safety-veldbussen moeten gekend zijn op het vlak van specificaties en inzetmogelijkheden.

• Algemene inleiding netwerken.
• Situeren van industriële netwerken (PROFIBUS, AS-i,EtherCAT).
• Overzicht van specificaties en inzetbaarheid van industriële netwerken.
• Veiligheidsveldbussen en begrippen van redundantie en intrinsic safety.
• Inleiding op SCADA-systemen.
• Installatie en implementatiesoftware via OPC (OLE for Procescontrol).
• Industrieel ethernet (Profinet)

• Internet en digitaal leerplatform Blackboard
• Documentatiemappen
• Boeken uit de labobibliotheek en het EMI

• Hoorcolleges.
• Demo's in het labo Automatisatie.

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen met kennis en toepassingsvragen.

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen met kennis en toepassingsvragen.

In dit labo gaan we ons specifiek toeleggen op motorschakelingen. Aan de hand van de bestaande schema's van stuur- en vermogenkringen leren we die om te zetten naar een goed gestructureerd PLC programma. Hoe sluiten we de gebruikte in- en uitgangen correct aan en wat mogen we zeker niet over het hoofd zien, rekening houdend met de huidige normen en gestelde veiligheidseisen?  Elke schakeling bevat een extra drempel die we moeten overbruggen om de competentie te verwerven tot het schrijven van een perfect PLC programma. We leren aan de hand van een werkingsbeschrijving voor het aansturen van een eenvoudige  automatisch gestuurde installatie, een functiediagram opstellen en omzetten naar een gestructureerd PLC programma.
In de laatste les gaan we evalueren als je alle geleerde moeilijkheidsgraden wel degelijk onder de knie hebt.

Na het doorlopen van het labo ken je de basisfuncties voor het omzetten van een stuurkring schema naar een PLC programma in STEP 7. Je zal in staat zijn om een goed gestructureerd programma te schrijven, hierin fouten te zoeken en nodige wijzigingen aan te brengen.

• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM212 De student kan bij beroepsmatige en ethische dilemma's (bv. verhoging productiviteit door minder veilig werken) een afweging maken op basis van gedegen maatschappelijk geaccepteerde normen en waarden en een besluit nemen.
  
• EM215 De student kan onder tijdsdruk en bij onvoorziene omstandigheden effectief blijven functioneren door de taken goed te plannen en te organiseren.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM317 De student kan door het verzamelen van gegevens uit schema's/manuals/tekeningen en het uitvoeren van controlemetingen op de functionaliteit, de oorzaken en hun gevolgen op het proces inschatten, opsporen en verhelpen.
  
• EM320 De student is in staat om systemen te installeren, aan te sluiten, te koppelen en te vervangen volgens de gegeven schema's en plantekeningen, rekening houdend met de vigerende veiligheidsregels en -middelen die hij/zij kritisch weet toe te passen.
  
• EM324 De student is na het ontwerp van het automatiseringssysteem in staat om dit systeem te installeren, op te starten, te testen en af te stellen, rekening houdende met de noodzakelijke veiligheidsregels.
  
• EM332 De student is in staat om een eenvoudig produktie- en/of kringproces te automatiseren.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

1. De student kan de klassieke stuur- en vermogenschema's voor het aansturen van elektrische motoren lezen en begrijpen
2. De student is in staat om bestaande stuurkringschema's van motorschakelingen om te zetten naar een goed functionerend PLC programma
3. De student zal in staat zijn om van een eenvoudig geautomatiseerd systeem een functiedagram op te stellen en om te zetten naar een goed gestructureerd PLC programma.
4. De student houdt bij het automiseren van een stuur- en vermogenskring rekening met de huidige veiligheidseisen. Zo houdt hij oa. rekening met de mogelijke gevolgen voor mens en machine bij het opstarten en stoppen van installaties.
   

• Softwarepakket STEP 7 V 5.3 FBD - STL en LAD
• Hardware instellingen van de CPU 
• Toepassingen voor het aansluiten van drukknoppen, sensoren, signaallampen, thermische beveiliging, motorbeveiligingsschakelaars, ventielen, relais en contactoren;
• Toepassingen voor het aansluiten van veiligheids gerelateerde componenten (Noodstoppen, veiligheidsschakelaars, veiligheidsrelais, enz.); 
• Programeeroefeningen met motorschakelingen;
• Programmeeroefeningen met elektro-pneumatische en -hydraulische componenten;
• Programmeeroefeningen met functiediagrammen.

• Cursussen automatisatie, departement elektromechanica, F. Duschek. Cursussen bevatten de basisinformatie van de te kennen leerstof, student neemt tijdens de les bijkomende nota's;
• Bedrijfscursussen en handleidingen Siemens;
• Aanbevolen literatuur: Maesen I.,Theunis L.(2004) Automatisatie: digitale technieken: programmeerbare besturing, Wolters Plantyn. / Mariën H.; Programmeerbare Logische Sturingen, Die Keure / Hebbink, Kocks, Smeulders,Pneumatische besturingen; Besturingstechniek  / A.W.G. Bolten, J.M. van Dorp (1995), Installeren-Mechaniseren, Houten Stam Techniek / Hans Berger, Automating with STEP7 in LAD and FBD: SIMATIC S7-300/400 Programmable Controllers.
• Aanbevolen vakliteratuur: Control & Automation; Motion Control; Technisch Management; Aandrijven en besturen; Elektrotechnisch Ingenieur;
• Aanbevolen Internet Links: www.siemens.be/education; www.schneider-electric.be/; www.ab.com/; plc-sturing.start.be.

• Met behulp van een overheadprojector worden STEP 7 instructies en specifieke programma voorbeelden nader toegelicht.
• Demo's van praktische toepassingen.
  

Categorie	Weging van categorieën
eindevaluatie	30%
permanente evaluatie	70%

• Tussentijdse evaluatieoefeningen en -opgaven : 70% van de punten.
• Eindevaluatieoefening : 30% van de punten. Een student die onwettig afwezig is bij de eindevaluatie  wordt voor het desbetreffende deelexamen direct doorverwezen naar de tweede examenperiode.
• Aanwezigheid verplicht. Een student die 3 of meer keren afwezig is, ongeacht wettig of onwettig, bij  labosessies en practica kan voor het desbetreffende opleidingsonderdeel niet meer slagen. Meer ivm afwezigheid tijdens labosessies kan je lezen in de departementale aanvulling van het onderwijs- en examenreglement op intranet.
• Student die geen credit heeft verworven voor het opleidingsonderdeel Automatisatie en niet slaagt voor de component Labo automatisatie deel 2 en daarenboven niet geslaagd is voor de eindevaluatie van Labo automatisatie deel 2, wordt doorverwezen naar de tweede examenperiode. Het behaalde cijfer van de eindevaluatie kan je enkel bekomen op de dag van de proclamatie bij je labolector. Hiervoor neem je zelf het initiatief.
• De uitgewerkte proeven en projecten zijn het resultaat van eigen werk dat ontwikkeld is binnen dezelfde groep. Samenwerken tussen twee of meerdere groepen voor een deel of de volledige proef  of project is m.a.w. niet toegelaten.

Categorie	Weging van categorieën
eindevaluatie	30%
permanente evaluatie	70%

• Praktische opdracht en mondelinge evaluatie met schriftelijke voorbereiding. (30%)
• Behaalde punten van de permanente evaluatie tijdens de onderwijsperiode blijven behouden. (70%)

• EM102 De student kan geordend, kernachtig en gesynthetiseerd een verslag opstellen, toelichten en/of een opvolgingsdossier beheren / De student kan beroepsspecifieke informatie opzoeken en verwerken.
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  

• EM317 De student kan door het verzamelen van gegevens uit schema's/manuals/tekeningen en het uitvoeren van controlemetingen op de functionaliteit, de oorzaken en hun gevolgen op het proces inschatten, opsporen en verhelpen.
  
• EM321 De student is in staat om installaties/machines, of delen ervan, na onderhoudsactiviteiten af te regelen, te testen, op te starten en in dienst te nemen.
  
• EM323 De student is in staat om CV-, HVAC-, warmtepomp- en/of koelsystemen of andere alternatieve energiesystemen volgens bedrijfstechnische specificaties op te stellen en technisch onderbouwd uit te werken.
  
• EM332 De student is in staat om een eenvoudig produktie- en/of kringproces te automatiseren.
  
• EM335 De student is in staat om de CV-, HVAC-, warmptepomp- en/of koeltechnische systemen in te regelen in het kader van het lastenboek en/of de gebruikersbehoefte.
  
• EM336 De student is in staat om energiewinsten en -verliezen te bepalen a.d.h.v. bouwfysische gegevens, lastenboeken en normen.
  
• EM337 De student is in staat om meest voorkomende klimatisatie- en koelsystemen en/of andere alternatieve energiesystemen te dimensioneren, selecteren en de bijhorende installatieschema's op te stellen en te verwerken tot een technisch dossier.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

• Zie fiche Luchtprocessen
• Zie fiche Klima systemen
• Zie fiche Luchtgroepen

• Voldoen aan de vereisten zoals gesteld in de studiegids departement WET - elektromechanica.

Componenten	Weging
Luchtprocessen	43%
Klima systemen	29%
Luchtgroepen	28%

Om te slagen voor dit studieonderdeel moeten de studenten minimum 10/20 scoren. Dat eindcijfer komt 'gewogen' cumulatief tot stand op basis van de behaalde deelcijfers van de diverse studiedeelactiviteiten die dit studieonderdeel vormen.

Raadpleeg de studiegids v/h departement WET voor alle vragen oa. met betrekking tot: examenreglement, deliberatieregels, aanwezigheid bij onderwijsactiviteiten, fraude, inhaalexamens, studievoortgangsbewaking, inzagerecht examens, enz ...

Raadpleeg alle ECTS-fiches die een onderdeel vormen van deze overkoepelende fiche.

Deze cursus is eigenlijk de grondslag van het vakgebied luchtbehandeling.

In het eerste deel worden de fysische parameters van lucht en het Mollierdiagram behandeld. Dit diagram is de belangrijkste bouwsteen van luchtbehandelingsinstallaties. In een tweede deel worden de verschillende luchtprocessen (verwarmen, koelen, bevochtigen, energierecuperatie en mengen) uitgewerkt en gecombineerd tot complete luchtbehandelingsinstallaties. Tot slot worden er voorbeelden op zomer- en winterklimaat besproken en uitgewerkt.

De cursus omvat de basiskennis van een HVAC-technieker en bevat veel oefeningen. Het spreekt voor zich dat de praktische insteek (=oplossen van oefeningen) als zeer belangrijk kan worden beschouwd.

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM102 De student kan geordend, kernachtig en gesynthetiseerd een verslag opstellen, toelichten en/of een opvolgingsdossier beheren / De student kan beroepsspecifieke informatie opzoeken en verwerken.
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  

• EM317 De student kan door het verzamelen van gegevens uit schema's/manuals/tekeningen en het uitvoeren van controlemetingen op de functionaliteit, de oorzaken en hun gevolgen op het proces inschatten, opsporen en verhelpen.
  
• EM323 De student is in staat om CV-, HVAC-, warmtepomp- en/of koelsystemen of andere alternatieve energiesystemen volgens bedrijfstechnische specificaties op te stellen en technisch onderbouwd uit te werken.
  
• EM337 De student is in staat om meest voorkomende klimatisatie- en koelsystemen en/of andere alternatieve energiesystemen te dimensioneren, selecteren en de bijhorende installatieschema's op te stellen en te verwerken tot een technisch dossier.
  
• EM340 De student is in staat om specifieke metingen (excl. Brandermetingen) uit te voeren aan klimatisatie- en/of koel- en/of andere alternatieve energiesystemen, en de meetresultaten ervan te interpreteren.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

• De student kan numerieke bepalingen uitvoeren op de luchtprocessen.
• De student begrijpt het verband tussen comfort en luchtcondities.
• De student kan verschillende luchtprocessen toepassen teneinde de comfortcondities te bereiken.
• De student kan een geschikte luchtbehandeling ontwerpen voor zomer- en wintercondities.

• Voldoen aan de vereisten zoals gesteld in de studiegids departement WET - Elektromechnica.

• Basisbegrippen klimaatregeling  
• Verwarming, koeling en vochtregeling.
• Energiebepalingen.
  

• Cursus Luchtprocessen, departement WET - elektromechanica
  

• Hoor- en werkcolleges met voorbeeldoefeningen.
  

.

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen met kennis-, weet- en redeneervragen. Oplossen van vraagstukken.
  

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen met kennis-, weet- en redeneervragen. Oplossen van vraagstukken.

In deze cursus behandelen we de belangrijkste klimasystemen (lucht, water/lucht, water en direkte expansiesystemen). De meeste aandacht gaat uit naar de voornaamste karakteristieken en hun toepassingsgebied.

Daarenboven worden de verschillende eindeenheden of luchtinblaaselementen besproken. Hierbij wordt de nadruk gelegd op de bestaande types en de dimensionering ervan.

Tot slot wordt er aangeleerd hoe een luchtnet dient gedimensioneerd te worden.

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  

• EM319 De student is in staat om wijzigingen aan CV-,HVAC- , warmtepomp- en/of koelinstallaties of andere alternatieve energiesystemen uit te voeren.
  
• EM323 De student is in staat om CV-, HVAC-, warmtepomp- en/of koelsystemen of andere alternatieve energiesystemen volgens bedrijfstechnische specificaties op te stellen en technisch onderbouwd uit te werken.
  
• EM335 De student is in staat om de CV-, HVAC-, warmptepomp- en/of koeltechnische systemen in te regelen in het kader van het lastenboek en/of de gebruikersbehoefte.
  
• EM337 De student is in staat om meest voorkomende klimatisatie- en koelsystemen en/of andere alternatieve energiesystemen te dimensioneren, selecteren en de bijhorende installatieschema's op te stellen en te verwerken tot een technisch dossier.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

1. De student kan de verschillende HVAC-systemen beoordelen op hun toepasbaarheid.
2. De student kan zelfstandig een keuze maken tussen de verschillende HVAC-systemen.
3. De student kent de voor- en nadelen van de verschillende HVAC-systemen.
4. De student kent de belangrijkste types inblaaseenheden en hun eigenschappen.
5. De student kan een luchtnet dimensioneren.
   

• Voldoen aan de vereisten zoals gesteld in de studiegids departement WET - Elektromechanica.

• HVAC-systemen
  • Indeling klimaatsystemen
  • Luchtsystemen
  • Lucht-water systemen
  • Water systemen
  • DX-systemen
• Dimensioneren van luchtnetten
• Eindeenheden
  • Types

• Cursus HVAC-systemen

•    Hoor- en werkcolleges met begeleidende oefeningen.
  

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen met kennis-, weet- en redeneervragen. Oplossen van vraagstukken.

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen met kennis-, weet- en redeneervragen. Oplossen van vraagstukken.

Deze cursus bouwt verder op de verworven kennis van de cursus luchtprocessen.

In deze cursus bestuderen we de basis van een luchtbehandelingsinstallatie nl. de luchtgroep. We bespreken de verschillende componenten en leren hoe deze te dimensioneren en aan te sluiten volgens de regels van goed vakmanschap.

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  

• EM321 De student is in staat om installaties/machines, of delen ervan, na onderhoudsactiviteiten af te regelen, te testen, op te starten en in dienst te nemen.
  
• EM323 De student is in staat om CV-, HVAC-, warmtepomp- en/of koelsystemen of andere alternatieve energiesystemen volgens bedrijfstechnische specificaties op te stellen en technisch onderbouwd uit te werken.
  
• EM326 De student kan elektrische ontwerpschema's tekenen en daarbij kabels, zekeringen, schakelapp., verlichting, enz ... berekenen en selecteren op basis van een PVE (plan van eisen).
  
• EM337 De student is in staat om meest voorkomende klimatisatie- en koelsystemen en/of andere alternatieve energiesystemen te dimensioneren, selecteren en de bijhorende installatieschema's op te stellen en te verwerken tot een technisch dossier.
  

1. Zelfstandig een selectie kunnen maken van de verschillende onderdelen van een luchtgroep.
2. Een luchtgroep kunnen samenstellen voor de gewenste specifieke luchtcondities.

• Voldoen aan de vereisten zoals gesteld in de studiegids departement WET - Elektromechanica.

• Onderdelen van een luchtgroep.

• Cursus Luchtgroepen, departement WET - Elektromechanica
  

• Hoor en werkcolleges met begeleidende oefeningen
  

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen met kennis-, weet- en redeneervragen. Oplossen van vraagstukken.
  

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen met kennis-, weet- en redeneervragen. Oplossen van vraagstukken.
  

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  
• EM215 De student kan onder tijdsdruk en bij onvoorziene omstandigheden effectief blijven functioneren door de taken goed te plannen en te organiseren.
  

• EM320 De student is in staat om systemen te installeren, aan te sluiten, te koppelen en te vervangen volgens de gegeven schema's en plantekeningen, rekening houdend met de vigerende veiligheidsregels en -middelen die hij/zij kritisch weet toe te passen.
  
• EM332 De student is in staat om een eenvoudig produktie- en/of kringproces te automatiseren.
  
• EM335 De student is in staat om de CV-, HVAC-, warmptepomp- en/of koeltechnische systemen in te regelen in het kader van het lastenboek en/of de gebruikersbehoefte.
  
• EM336 De student is in staat om energiewinsten en -verliezen te bepalen a.d.h.v. bouwfysische gegevens, lastenboeken en normen.
  
• EM337 De student is in staat om meest voorkomende klimatisatie- en koelsystemen en/of andere alternatieve energiesystemen te dimensioneren, selecteren en de bijhorende installatieschema's op te stellen en te verwerken tot een technisch dossier.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

• Zie fiche Bouwfysica deel 1
• Zie fiche Bouwfysica deel 2
• Zie fiche CV-ontwerpen

• Voldoen aan de vereisten zoals gesteld in de studiegids departement WET - elektromechanica.

Componenten	Weging
Bouwfysica deel 1	22%
Bouwfysica deel 2	56%
CV-Ontwerpen	22%

Om te slagen voor dit studieonderdeel moeten de studenten minimum 10/20 scoren. Dat eindcijfer komt 'gewogen' cumulatief tot stand op basis van de behaalde deelcijfers van de diverse studiedeelactiviteiten die dit studieonderdeel vormen.

Raadpleeg de studiegids v/h departement WET voor alle vragen oa. met betrekking tot: examenreglement, deliberatieregels, aanwezigheid bij onderwijsactiviteiten, fraude, inhaalexamens, studievoortgangsbewaking, inzagerecht examens, enz ...

Raadpleeg alle ECTS-fiches die een onderdeel vormen van deze overkoepelende fiche.

In bouwfysica deel 1 wordt eerst het verband tussen comfort en de bouwkundige gegevens van een gebouw gelegd. Vervolgens wordt de nieuwe EPB-regelgeving toegelicht en behandeld. De regelgeving rond Energie Prestatie en Binnenklimaat geeft de vereisten weer waaraan nieuwe gebouwen (of wijzigingen eraan) moeten voldoen met betrekking tot isolatie, ventilatie en comfort.

Verder zal ook de bouwakoestiek behandeld worden. Met andere woorden in hoeverre houd ik rekening met de productie van geluid wanneer ik een installatie ontwerp.

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  

• EM323 De student is in staat om CV-, HVAC-, warmtepomp- en/of koelsystemen of andere alternatieve energiesystemen volgens bedrijfstechnische specificaties op te stellen en technisch onderbouwd uit te werken.
  
• EM336 De student is in staat om energiewinsten en -verliezen te bepalen a.d.h.v. bouwfysische gegevens, lastenboeken en normen.
  
• EM342 De student is in staat om door gebruik te maken van de huidige stand van de techniek een veelvoud aan data en parameters te verzamelen, te visualiseren, te bewaken en te bewaren, met de bedoeling ze bruikbaar te maken voor de proceseigenaars/procestechnologen.
  

• De student kan het verband tussen comfort en het gebouw leggen.
• De student is in staat de impact van de EPB regelgeving in te schatten met betrekking tot een klimaatinstallatie.
• De student kan een geluidtechnicus volgen in zijn redeneringen over de te nemen maatregelen en de akoestische comforteisen van de klant.
• De student is in staat om het effect van een klimaatinstallatie op het akoestisch comfort in te schatten en de eventuele noodzaak van een geluidsdemper aan te tonen.

• Voldoen aan de vereisten zoals gesteld in de studiegids departement WET - Elektromechanica.

• Temperatuur, vochtigheid, luchtsnelheid en stralingswarmte ifv comfort
• EPB-regelgeving
• Beoordelen en meten van lawaai
• Grenswaarden van de geluidsniveaus in gebouwen
• Mogelijkheden om geluid te dempen

• Cursus Bouwfysica, Departement WET - elektromechanica

• Hoorcolleges
  

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

•  Schriftelijk examen met kennis-, weet- en redeneervragen. Oplossen van vraagstukken.

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen met kennis-, weet- en redeneervragen. Oplossen van vraagstukken.

In het eerste deel van deze cursus behandelen we de warmteverliezen van een lokaal of gebouw. Op basis van deze berekeningen leren studenten economisch verantwoorde verbeteringen aan te brengen aan deze lokalen of gebouwen om het energieverbruik in de hand te houden.

In het tweede deel worden de basisbegrippen van een koellastberekening uitgelegd rekening houdende met de interne en externe warmtewinsten, thermisch accumulatievermogen, beschaduwingseffect en de wijze waarop de koelcentrale functioneert.

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM215 De student kan onder tijdsdruk en bij onvoorziene omstandigheden effectief blijven functioneren door de taken goed te plannen en te organiseren.
  

• EM336 De student is in staat om energiewinsten en -verliezen te bepalen a.d.h.v. bouwfysische gegevens, lastenboeken en normen.
  
• EM342 De student is in staat om door gebruik te maken van de huidige stand van de techniek een veelvoud aan data en parameters te verzamelen, te visualiseren, te bewaken en te bewaren, met de bedoeling ze bruikbaar te maken voor de proceseigenaars/procestechnologen.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

• De student is in staat het energieverbruik voor de verwarming van een gebouw te berekenen ter ondersteuning van een kosten-baten analyse
• De student kan het genormaliseerde warmteverlies bepalen van een gebouw
• De student kan een vrij gedetailleerd koellastvermogen bepalen om thermisch comfort te realiseren

• Voldoen aan de vereisten zoals gesteld in de studiegids departement WET - Elektromechanica.

• Warmteverliesberekening door transmissie en ventilatie volgens de geldende normen op basis van binnen- en buitenklimaat, functionele indeling, vormgeving en materiaalsamenstelling der wanden van een woning
• Bepaling van het globale isolatiepeil van een woning
• Bepaling van de nodige ingrepen om te voldoen aan het opgelegde isolatieniveau
• Berekening van het energieverbruik voor verwarming
• Koellastberekening

• Cursus Bouwfysica deel 2 : Warmteverlies, departement Elektromechanica
• Cursus Bouwfysica deel 2 : Koellast, departement Elektromechanica

• Hoorcolleges

Categorie	Weging van categorieën
opdrachten	50%
Schriftelijke evaluatie	50%

• 50% punten : 2 opdrachten inclusief presentatie
• 50% punten : schriftelijk examen met open boek

Categorie	Weging van categorieën
opdrachten	50%
Schriftelijke evaluatie	50%

• 50% punten : overname van de punten van de opdrachten uit de eerste examenperiode
• 50% punten : schriftelijk examen met open boek

Na een korte inleiding over branders, bespreken we de belangrijkste componenten van een cv-installatie. We gaan o.a. na hoe we radiatoren, leidingen, regelingen, pompen en expansievaten kunnen dimensioneren en selecteren. In een tweede deel gaan we verder in op vloerverwarming. Hier behandelen we de types, de dimensionering en de belangrijkste aandachtspunten.

• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  

• EM319 De student is in staat om wijzigingen aan CV-,HVAC- , warmtepomp- en/of koelinstallaties of andere alternatieve energiesystemen uit te voeren.
  
• EM320 De student is in staat om systemen te installeren, aan te sluiten, te koppelen en te vervangen volgens de gegeven schema's en plantekeningen, rekening houdend met de vigerende veiligheidsregels en -middelen die hij/zij kritisch weet toe te passen.
  
• EM335 De student is in staat om de CV-, HVAC-, warmptepomp- en/of koeltechnische systemen in te regelen in het kader van het lastenboek en/of de gebruikersbehoefte.
  
• EM337 De student is in staat om meest voorkomende klimatisatie- en koelsystemen en/of andere alternatieve energiesystemen te dimensioneren, selecteren en de bijhorende installatieschema's op te stellen en te verwerken tot een technisch dossier.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

1. Een keuze kunnen maken tussen de verschillende verwarmingssytemen.
2. Leidingen en onderdelen correct kunnen selecteren.
3. Een verwarmingsinstallatie kunnen dimensioneren.
   

• Voldoen aan de vereisten zoals gesteld in de studiegids departement WET - elektromechanica.

• Selectie van verwarmingslichamen (radiatoren).
• Selectie en dimensioneren van leidingsystemen
• Keuze en selectie van verwarmingsketels, leidingaanleg en dimensionering.
• Dimensionering van vloerverwarming
  

• Cursus CV-ontwerpen, departement WET - elektromechanica

•  Werk- en hoorcolleges met begeleidende oefeningen.
  

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen met open boek.

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen met open boek.

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM102 De student kan geordend, kernachtig en gesynthetiseerd een verslag opstellen, toelichten en/of een opvolgingsdossier beheren / De student kan beroepsspecifieke informatie opzoeken en verwerken.
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  

• EM209 De student kan zich vlot in een groep/team integreren zodat hij/zij snel en efficint kan deelnemen aan de taken.
  
• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM212 De student kan bij beroepsmatige en ethische dilemma's (bv. verhoging productiviteit door minder veilig werken) een afweging maken op basis van gedegen maatschappelijk geaccepteerde normen en waarden en een besluit nemen.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM317 De student kan door het verzamelen van gegevens uit schema's/manuals/tekeningen en het uitvoeren van controlemetingen op de functionaliteit, de oorzaken en hun gevolgen op het proces inschatten, opsporen en verhelpen.
  
• EM320 De student is in staat om systemen te installeren, aan te sluiten, te koppelen en te vervangen volgens de gegeven schema's en plantekeningen, rekening houdend met de vigerende veiligheidsregels en -middelen die hij/zij kritisch weet toe te passen.
  
• EM324 De student is na het ontwerp van het automatiseringssysteem in staat om dit systeem te installeren, op te starten, te testen en af te stellen, rekening houdende met de noodzakelijke veiligheidsregels.
  
• EM332 De student is in staat om een eenvoudig produktie- en/of kringproces te automatiseren.
  
• EM333 De student kan technisch-functioneel een eenvoudig (productie-) proces/systeem analyseren.
  
• EM334 De student is in staat om een eenvoudig processysteem functioneel te analyseren, technisch uit te werken (incl. de software) met de bedoeling dat, na het testen en simuleren, het automatisatieproces in dienst genomen kan worden.
  
• EM338 De student is in staat om op projectmatige wijze een besturings- en regelopdracht te benaderen; d.w.z. er een technisch ontwerpdossier van op te stellen en dit te presenteren om het al of niet realiseren ervan te verantwoorden.
  
• EM341 De student is in staat om een meet- en regelsysteem te herkennen tussen een veelvoud van applicaties en om van daaruit, met de nodige kennis van de toegepaste meet- en regelprincipes, onderhoudwerkzaamheden, kalibraties en testen uit te voeren.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

• Zie fiche Meettechnieken
• Zie fiche Labo meettechnieken
• Zie fiche Regeltechnieken

• Voldoen aan de vereisten zoals gesteld in de studiegids departement WET - elektromechanica.

Componenten	Weging
Meettechnieken	37%
Labo meettechnieken	25%
Regeltechnieken	38%

Om te slagen voor dit studieonderdeel moeten de studenten minimum 10/20 scoren. Dat eindcijfer komt 'gewogen' cumulatief tot stand op basis van de behaalde deelcijfers van de diverse studiedeelactiviteiten die dit studieonderdeel vormen.

Raadpleeg de studiegids v/h departement WET voor alle vragen oa. met betrekking tot: examenreglement, deliberatieregels, aanwezigheid bij onderwijsactiviteiten, fraude, inhaalexamens, studievoortgangsbewaking, inzagerecht examens, enz ...

Raadpleeg alle ECTS-fiches die een onderdeel vormen van deze overkoepelende fiche.

Kennis verwerven van de basisprincipes voor het meten van druk, niveau, debiet en temperatuur. Een meting herkennen, selecteren en installeren en tot slot meet- en foutstoringen kunnen verhelpen.

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  
• EM212 De student kan bij beroepsmatige en ethische dilemma's (bv. verhoging productiviteit door minder veilig werken) een afweging maken op basis van gedegen maatschappelijk geaccepteerde normen en waarden en een besluit nemen.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM320 De student is in staat om systemen te installeren, aan te sluiten, te koppelen en te vervangen volgens de gegeven schema's en plantekeningen, rekening houdend met de vigerende veiligheidsregels en -middelen die hij/zij kritisch weet toe te passen.
  
• EM332 De student is in staat om een eenvoudig produktie- en/of kringproces te automatiseren.
  
• EM340 De student is in staat om specifieke metingen (excl. Brandermetingen) uit te voeren aan klimatisatie- en/of koel- en/of andere alternatieve energiesystemen, en de meetresultaten ervan te interpreteren.
  
• EM341 De student is in staat om een meet- en regelsysteem te herkennen tussen een veelvoud van applicaties en om van daaruit, met de nodige kennis van de toegepaste meet- en regelprincipes, onderhoudwerkzaamheden, kalibraties en testen uit te voeren.
  

• Begrijpen van een regelkring.
• Principe kennen van de voornaamste sensoren voor het meten van : Druk, Temperatuur, Niveau en Debiet.

• Voldoen aan de vereisten zoals gesteld in de studiegids departement WET - elektromechanica.

• Temperatuurmetingen.
• Druk- en drukverschilmetingen.
• Debietmetingen.
• Niveaumetingen.
  

• Cursus Meettechnieken, departement  Wetenschap en Techniek, R. Coremans
  

• Hoorcollege met begeleidende oefeningen.
  

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Een schriftelijk examen met kennis-, weet- en redeneervragen. Oplossen van vraagstukken.

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen met kennis-, weet- en redeneervragen. Oplossen van vraagstukken.

In het labo meettechnieken leer je de belangrijkste begrippen en werkingsprincipes uit de meettechniek kennen. Je leert de industriële meet- en regeltoestellen herkennen en hun werking begrijpen. Je leert verschillende toestellen voor druk-, niveau-, debiet- en temperatuurmetingen beheersen. Dit gaat van keuze van het toestel, over inbouw, ingebruikname, tot bediening en onderhoud.

In het labo schenken we daarbij extra aandacht aan het correct interpreteren van de meetwaarden en je leert er professioneel over te communiceren.

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM102 De student kan geordend, kernachtig en gesynthetiseerd een verslag opstellen, toelichten en/of een opvolgingsdossier beheren / De student kan beroepsspecifieke informatie opzoeken en verwerken.
  
• EM107 De student kan, op basis van zijn multidisciplinaire en afstudeerspecifieke kennis, communicatie met opdrachtgevers/klanten/ontwikkelaars/productiemedewerkers ontwikkelen en onderhouden.
  

• EM209 De student kan zich vlot in een groep/team integreren zodat hij/zij snel en efficint kan deelnemen aan de taken.
  
• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM317 De student kan door het verzamelen van gegevens uit schema's/manuals/tekeningen en het uitvoeren van controlemetingen op de functionaliteit, de oorzaken en hun gevolgen op het proces inschatten, opsporen en verhelpen.
  
• EM319 De student is in staat om wijzigingen aan CV-,HVAC- , warmtepomp- en/of koelinstallaties of andere alternatieve energiesystemen uit te voeren.
  
• EM320 De student is in staat om systemen te installeren, aan te sluiten, te koppelen en te vervangen volgens de gegeven schema's en plantekeningen, rekening houdend met de vigerende veiligheidsregels en -middelen die hij/zij kritisch weet toe te passen.
  
• EM324 De student is na het ontwerp van het automatiseringssysteem in staat om dit systeem te installeren, op te starten, te testen en af te stellen, rekening houdende met de noodzakelijke veiligheidsregels.
  
• EM332 De student is in staat om een eenvoudig produktie- en/of kringproces te automatiseren.
  
• EM338 De student is in staat om op projectmatige wijze een besturings- en regelopdracht te benaderen; d.w.z. er een technisch ontwerpdossier van op te stellen en dit te presenteren om het al of niet realiseren ervan te verantwoorden.
  
• EM341 De student is in staat om een meet- en regelsysteem te herkennen tussen een veelvoud van applicaties en om van daaruit, met de nodige kennis van de toegepaste meet- en regelprincipes, onderhoudwerkzaamheden, kalibraties en testen uit te voeren.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  
• EM355 De student kan op basis van afstudeerspecifieke kennis een technisch gesprek voeren in de Engelse en de Franse of Duitse taal.
  

• De student kan diverse type transmitters opbouwen en aansluiten.
• De student kan transmitters afregelen en in bedrijf stellen.
• De student kan meetsystemen uittesten en nauwkeurigheid meten.
• De student kan fouten bij transmitters opsporen en verhelpen.

• Geen

• De verschildrukniveaumeting
• De meetschijf
• Pt100 temperatuurmeting
• Thermokoppel temperatuurmeting
• Radarniveaumeting
• Borrelbuis
• Relatieve niveaumeting
• Capacitieve niveaumeting
  

• Cursus labo meettechnieken, departement  Wetenschap en Techniek, R. Coremans
  

• Praktische proeven in groepsverband met begeleidingsmomenten.
• Laboinstructies en -opdrachten beschikbaar via het digitaal leerplatform Blackboard.

Categorie	Weging van categorieën
permanente evaluatie	100%

• Permanente evaluatie tijdens de labosessies.(100% van de punten)
  • Voorbereidingstest met meerkeuzevragen bij aanvang van iedere labosessie.
  • Permanente observatie bij uitvoering van de proeven
  • Evaluatie van de labo verslagen.
• Opmerking:
  • Bij elke afwezigheid van de student(e) tijdens de labosessies daalt het maximum te behalen punten met 1/9de.
  • Een student die 3 of meer keren afwezig is, ongeacht wettig of onwetig, bij  labosessies en practica kan voor het desbetreffende opleidingsonderdeel niet meer slagen. Meer kan je hierover lezen in de departementale aanvulling op het onderwijs- en examenreglement.
• De uitgewerkte proeven zijn het resultaat van eigen werk dat ontwikkeld is binnen dezelfde groep. Samenwerken tussen twee of meerdere groepen voor een deel of de volledige proef is m.a.w. niet toegelaten en kan als fraude beschouwd worden.

• Geen

Je bestudeert de theoretische basis van de regeltechniek. Uit voorbeelden leer je de methoden om de processen en regelkringen schematisch voor te stellen. Met behulp van deze schema's stel je de regelketens wiskundig voor via formules. Je bestudeert de standaard P-, PI- en PID-regelingen. Dit laat je toe om de instelparameters van de regelapparatuur te bepalen.

We doen dit steeds aan de hand van alledaagse voorbeelden.

• EM102 De student kan geordend, kernachtig en gesynthetiseerd een verslag opstellen, toelichten en/of een opvolgingsdossier beheren / De student kan beroepsspecifieke informatie opzoeken en verwerken.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM320 De student is in staat om systemen te installeren, aan te sluiten, te koppelen en te vervangen volgens de gegeven schema's en plantekeningen, rekening houdend met de vigerende veiligheidsregels en -middelen die hij/zij kritisch weet toe te passen.
  
• EM332 De student is in staat om een eenvoudig produktie- en/of kringproces te automatiseren.
  
• EM333 De student kan technisch-functioneel een eenvoudig (productie-) proces/systeem analyseren.
  
• EM334 De student is in staat om een eenvoudig processysteem functioneel te analyseren, technisch uit te werken (incl. de software) met de bedoeling dat, na het testen en simuleren, het automatisatieproces in dienst genomen kan worden.
  
• EM338 De student is in staat om op projectmatige wijze een besturings- en regelopdracht te benaderen; d.w.z. er een technisch ontwerpdossier van op te stellen en dit te presenteren om het al of niet realiseren ervan te verantwoorden.
  
• EM341 De student is in staat om een meet- en regelsysteem te herkennen tussen een veelvoud van applicaties en om van daaruit, met de nodige kennis van de toegepaste meet- en regelprincipes, onderhoudwerkzaamheden, kalibraties en testen uit te voeren.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

• De student kan verschillende soorten regeltechnische schema's hanteren.
• De student stelt een regelkring op met al zijn componenten.
• De student herkent en bepaalt de parameters van een proces a.h.v. opgenomen grafieken,  waarna een PID-regelaar kan ingesteld worden.
• De student weet hoe hij regelkringen moet afregelen m.b.v. een PID-regelaar in functie van het te regelen proces (0^de orde, 1^ste orde en integratorprocessen).

• Voldoen aan de vereisten zoals gesteld in de studiegids departement WET - elektromechanica.

• De student kan verschillende soorten regeltechnische schema's hanteren.
• De student stelt een regelkring op met al zijn componenten.
• De student herkent en bepaalt de parameters van een proces a.h.v. opgenomen grafieken,  waarna een PID-regelaar kan ingesteld worden.
• De student weet hoe hij regelkringen moet afregelen m.b.v. een PID-regelaar in functie van het te regelen proces.

• Cursus Regeltechniek, departement WET - elektromechanica, B. Pauwels 
• Powerpointvoorstellingen
• Slides
• Internet-sites via cursus of lessen.

.

• Hoorcolleges met begeleidende oefeningen.
• Digitaal leerplatform Blackboard.
• Individuele contact- en begeleidingsmomenten. 
  

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen met kennis-, inzicht- en toepassingsvragen. Oplossen van vraagstukken.
  

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen met kennis-, inzicht- en toepassingsvragen. Oplossen van vraagstukken.
  

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM102 De student kan geordend, kernachtig en gesynthetiseerd een verslag opstellen, toelichten en/of een opvolgingsdossier beheren / De student kan beroepsspecifieke informatie opzoeken en verwerken.
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM209 De student kan zich vlot in een groep/team integreren zodat hij/zij snel en efficint kan deelnemen aan de taken.
  
• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  
• EM214 De student is in staat om uitvoerende taken nauwgezet en volgens de regels van de kunst (of goed vakamanschap) uit te voeren. De student is daarbij in staat om risico's te herkennen en ze gepast in te schatten.
  
• EM215 De student kan onder tijdsdruk en bij onvoorziene omstandigheden effectief blijven functioneren door de taken goed te plannen en te organiseren.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM321 De student is in staat om installaties/machines, of delen ervan, na onderhoudsactiviteiten af te regelen, te testen, op te starten en in dienst te nemen.
  
• EM324 De student is na het ontwerp van het automatiseringssysteem in staat om dit systeem te installeren, op te starten, te testen en af te stellen, rekening houdende met de noodzakelijke veiligheidsregels.
  
• EM332 De student is in staat om een eenvoudig produktie- en/of kringproces te automatiseren.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  
• EM355 De student kan op basis van afstudeerspecifieke kennis een technisch gesprek voeren in de Engelse en de Franse of Duitse taal.
  

• Zie fiche Aandrijftechnieken
• Zie fiche Labo aandrijftechnieken

• Voldoen aan de eisen zoals gesteld in de studiegids.

Componenten	Weging
Aandrijftechnieken	50%
Labo aandrijftechnieken	50%

• Om te slagen voor dit studieonderdeel moeten de studenten minimum 10/20 scoren. Dat eindcijfer komt 'gewogen' cumulatief tot stand op basis van de behaalde deelcijfers van de diverse studiedeelactiviteiten die dit studieonderdeel vormen.
• Raadpleeg de studiegids v/h departement WET voor alle vragen oa. met betrekking tot: examenreglement, deliberatieregels, aanwezigheid bij onderwijsactiviteiten, fraude, inhaalexamens, studievoortgangsbewaking, inzagerecht examens, enz ...
• Raadpleeg alle ECTS-fiches die een onderdeel vormen van deze overkoepelende fiche.

Je verwerft inzicht in (VE-)schakelingen, toegepast in de elektronische motorcontrole . Je kunt omgaan (type, selectie, dimentionering, enz...) met elektronische motorsturingen. Je herkent de verschillende types motorsturingen. Je kunt de samengestelde delen bemeten met het oog op foutenanalyse. Je kunt de belangrijkste parameters instellen en het belang ervan nagaan. Je wordt vertrouwd met het gebruik van service-manuals en data-boeken.

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM321 De student is in staat om installaties/machines, of delen ervan, na onderhoudsactiviteiten af te regelen, te testen, op te starten en in dienst te nemen.
  
• EM332 De student is in staat om een eenvoudig produktie- en/of kringproces te automatiseren.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  
• EM355 De student kan op basis van afstudeerspecifieke kennis een technisch gesprek voeren in de Engelse en de Franse of Duitse taal.
  

• Inzicht verwerven in VE-schakelingen toegepast in de elektronische motorcontrole:
• Aandrijven van AC-motoren via frequentie-omvormers.
• Inzicht verwerven omtrent PBM en gebruik van IGBT

• Voldoen aan de eisen zoals gesteld in de studiegids.

• Cursus aandrijftechnieken departement WET - Elektromechanica
• Beschikbare literatuur, informatie en documentatiebronnen.

• Hoorcolleges.
• Zelfstudie.

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen ( al dan niet met de PC afgenomen)
• De exacte examentijd wordt vermeld in het examenrooster.

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

Je verwerft inzicht in schakelingen die toegepast worden bij intelligente motorcontrole. Je leert de samengestelde delen bemeten en de verschillende parameters instellen. Je wordt vertrouwd met het gebruik en opzoeken van informatie in gespecialiseerde manuals en databoeken.

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM102 De student kan geordend, kernachtig en gesynthetiseerd een verslag opstellen, toelichten en/of een opvolgingsdossier beheren / De student kan beroepsspecifieke informatie opzoeken en verwerken.
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM209 De student kan zich vlot in een groep/team integreren zodat hij/zij snel en efficint kan deelnemen aan de taken.
  
• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  
• EM214 De student is in staat om uitvoerende taken nauwgezet en volgens de regels van de kunst (of goed vakamanschap) uit te voeren. De student is daarbij in staat om risico's te herkennen en ze gepast in te schatten.
  
• EM215 De student kan onder tijdsdruk en bij onvoorziene omstandigheden effectief blijven functioneren door de taken goed te plannen en te organiseren.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM317 De student kan door het verzamelen van gegevens uit schema's/manuals/tekeningen en het uitvoeren van controlemetingen op de functionaliteit, de oorzaken en hun gevolgen op het proces inschatten, opsporen en verhelpen.
  
• EM321 De student is in staat om installaties/machines, of delen ervan, na onderhoudsactiviteiten af te regelen, te testen, op te starten en in dienst te nemen.
  
• EM332 De student is in staat om een eenvoudig produktie- en/of kringproces te automatiseren.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  
• EM355 De student kan op basis van afstudeerspecifieke kennis een technisch gesprek voeren in de Engelse en de Franse of Duitse taal.
  

• Inzicht verwerven in het gebruik en het instellen van de verschillende parameters van een moderne frequentieregelaar.

• Voldoen aan de algemene toelatingsvoorwaarden zoals bepaald in het onderwijs- en examenreglement.

• Sturing asynchrone motoren d.m.v. frequentieomvormer
• Mogelijkheden tot snelheidssturing van een asynchrone motor.
• Frequentieverlaging met constante flux.
• Frequentieverhoging met veldverzwakking.
• Opbouw van een frequentieomvormer – soorten.
• Invertor met constante spanningstussenkring, met IGBT’s en PBM.
• Stuur- en regelkring.
• Scalaire regeling. .
• Voornaamste parameters.
• Elektrische positiesystemen : definities en principes van servomechanismen.

• Syllabus met opdrachten Labo aandrijftechnieken, departement WET - Elektromechanica, E. De Pauw
• Beschikbare literatuur, informatie en documentatiebronnen
• Service manuals, databoeken en technische documentatie van fabrikanten

Categorie	Weging van categorieën
permanente evaluatie	100%

• Aanwezigheid verplicht. Een student die 3 of meer keren afwezig is, ongeacht wettig of onwettig, bij  labosessies en practica kan voor het desbetreffende opleidingsonderdeel niet meer slagen. Meer ivm afwezigheid tijdens labosessies kan je lezen in de departementale aanvulling van het onderwijs- en examenreglement op intranet.
• De uitwerking van de voorbereiding van de proef moet het resultaat zijn van eigen werk dat ontwikkeld is binnen dezelfde groep. Samenwerken tussen twee of meerdere groepen voor een deel of de volledige voorbereiding is maw niet toegelaten en kan worden beschouwd als fraude. Zie hiervoor het onderwijs- en examenreglement - departementale aanvullingen § 4.6
• Permanente observatie bij uitvoering van  de meting (punt A)
• Testen van de zelfstudie, voorbereiding bij de start van de labozitting (punt B)
• Nazicht van gemaakte rapporten (punt C)
• Totaal = B X ( A + C)

• Geen

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM102 De student kan geordend, kernachtig en gesynthetiseerd een verslag opstellen, toelichten en/of een opvolgingsdossier beheren / De student kan beroepsspecifieke informatie opzoeken en verwerken.
  
• EM103 Doelgericht leren (evalueren) van je eigen handelingen (er positieve en negatieve kanten in identificeren) en gericht werken aan verbeteringen ( leerpunten formuleren).
  
• EM106 De student is in staat tot het uitvoeren van eenvoudige leidinggevende en managementtaken.
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM209 De student kan zich vlot in een groep/team integreren zodat hij/zij snel en efficint kan deelnemen aan de taken.
  
• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  
• EM213 De student kan in snel veranderende werkomstandigheden en op basis van doorzettingsvermogen, prestatiegericht werken.
  
• EM214 De student is in staat om uitvoerende taken nauwgezet en volgens de regels van de kunst (of goed vakamanschap) uit te voeren. De student is daarbij in staat om risico's te herkennen en ze gepast in te schatten.
  
• EM215 De student kan onder tijdsdruk en bij onvoorziene omstandigheden effectief blijven functioneren door de taken goed te plannen en te organiseren.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

• Zie fiche Analoge technieken
• Zie fiche Vermogenselektronica
• Zie fiche Labo vermogenselektronica

• Geen

Componenten	Weging
Labo analoge technieken	33%
Vermogenselektronica	34%
Labo vermogenselektronica	33%

• Om te slagen voor dit studieonderdeel moeten de studenten minimum 10/20 scoren. Dat eindcijfer komt 'gewogen' cumulatief tot stand op basis van de behaalde deelcijfers van de diverse studiedeelactiviteiten die dit studieonderdeel vormen.
• Raadpleeg de studiegids v/h departement WET voor alle vragen oa. met betrekking tot: examenreglement, deliberatieregels, aanwezigheid bij onderwijsactiviteiten, fraude, inhaalexamens, studievoortgangsbewaking, inzagerecht examens, enz ...

Aansluitend op de lessen elektronica van het eerste programmajaar gaan we in het labo m.b.v. praktische opstellingen, de mogelijkheden van de verschillende schakelingen en toestellen leren kennen. In kleine groepjes, worden zowel 'live'-metingen als simulaties uitgevoerd. De taakverdeling binnen je groep is wisselend. Zo ben je om beurt groepsleider, of verantwoordelijk voor de praktische uitvoering en simulaties op de PC.

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM102 De student kan geordend, kernachtig en gesynthetiseerd een verslag opstellen, toelichten en/of een opvolgingsdossier beheren / De student kan beroepsspecifieke informatie opzoeken en verwerken.
  
• EM103 Doelgericht leren (evalueren) van je eigen handelingen (er positieve en negatieve kanten in identificeren) en gericht werken aan verbeteringen ( leerpunten formuleren).
  
• EM106 De student is in staat tot het uitvoeren van eenvoudige leidinggevende en managementtaken.
  

• EM213 De student kan in snel veranderende werkomstandigheden en op basis van doorzettingsvermogen, prestatiegericht werken.
  
• EM214 De student is in staat om uitvoerende taken nauwgezet en volgens de regels van de kunst (of goed vakamanschap) uit te voeren. De student is daarbij in staat om risico's te herkennen en ze gepast in te schatten.
  
• EM215 De student kan onder tijdsdruk en bij onvoorziene omstandigheden effectief blijven functioneren door de taken goed te plannen en te organiseren.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM321 De student is in staat om installaties/machines, of delen ervan, na onderhoudsactiviteiten af te regelen, te testen, op te starten en in dienst te nemen.
  
• EM338 De student is in staat om op projectmatige wijze een besturings- en regelopdracht te benaderen; d.w.z. er een technisch ontwerpdossier van op te stellen en dit te presenteren om het al of niet realiseren ervan te verantwoorden.
  
• EM339 De student kan op een doordachte manier een probleem analyseren en de oplossingen omzetten naar een ontwerp/programma.
  
• EM341 De student is in staat om een meet- en regelsysteem te herkennen tussen een veelvoud van applicaties en om van daaruit, met de nodige kennis van de toegepaste meet- en regelprincipes, onderhoudwerkzaamheden, kalibraties en testen uit te voeren.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

1. De student is in staat om met de klassieke labomeettoestellen en -apparaten zoals multimeter, osciloscopen, voedingen en signaalgeneratoren vlot en correct te werken.
2. De student kan het verschil tussen de theoretische en praktische kennis van schakelingen detecteren en is in staat om de eventuele verschillen te analyseren.

• Voldoen aan de inschrijfvereisten zoals vermeld in de studiegids.

• De scoop en simulatiesoftware
• RC-overgangsverschijnselen                                                                       
• Timer 555 met LDR en NTC 
• EMC-filters met RC en L
• EMC FFT-spectrumanalyse
• Gelijkrichting
• Stabilisatie en SMPS
• De opamp

• Cursus met de laboproeven Analoge technieken, departement WET - opleiding elektromechanica.
• Datasheets.
• Simulatiesoftware.
• Documentatie van het labomateriaal en meettoestellen.
• Vakliteratuur.
• Internet en blackboard. 
  

• Praktische proeven in groepsverband met begeleidingsmomenten.

Categorie	Weging van categorieën
eindevaluatie	30%
permanente evaluatie	70%

• 70%: permanente evaluatie: voorbereiding; vordering in methodiek, inzicht en kennis; inzet; gedrag; verslaggeving.
• 30%: eindevaluatie: praktische opstelling maken, de werking verklaren of een meting uitvoeren.
• Aanwezigheid verplicht. Per afwezigheid daalt het te behalen aantal punten met 1/8ste van de punten.
• Wie onwettig afwezig is bij de eindevaluatie wordt voor het desbetreffende deelexamen direct doorverwezen naar de tweede examenperiode. 
• Een student die 3 of meer keren afwezig is, ongeacht wettig of onwettig, bij labosessies en practica kan voor het desbetreffende opleidingsonderdeel niet meer slagen. Meer ivm afwezigheid tijdens labosessies kan je lezen in de departementale aanvulling van het onderwijs- en examenreglement op intranet.
• Student die geen credit heeft verworven voor het opleidingsonderdeel Vermogenselektronica en niet slaagt voor de component Labo analoge technieken en daarenboven niet geslaagd is voor de eindevaluatie van Labo analoge technieken, wordt doorverwezen naar de tweede examenperiode. Het behaalde cijfer van de eindevaluatie kan je enkel bij je labolector bekomen op de dag van de proclamatie . Hiervoor neem je zelf het initiatief.
• De uitwerking van de voorbereiding van de proef moet het resultaat zijn van eigen werk dat ontwikkeld is binnen dezelfde groep. Samenwerken tussen twee of meerdere groepen voor een deel of de volledige voorbereiding is maw niet toegelaten. Wij kunnen dit beschouwen als fraude.
  

Categorie	Weging van categorieën
eindevaluatie	30%
permanente evaluatie	70%

• Praktische opdracht en mondelinge evaluatie met schriftelijke voorbereiding. (30%)
• Behaalde punten van de permanente evaluatie tijdens de onderwijsperiode blijven behouden.(70%)

Elektronische vermogencontrole is nog steeds aan een steile opmars bezig.
Deze steunt vooral op 3 peilers namelijk

• De milieuvriendelijkheid: elektriciteit als propere energiebron verdrijft steeds meer de andere.
• De snelheid, nauwkeurigheid en betrouwbaarheid van de vermogenelektronica voor verschillende toepassingen.
• De energiebesparing die we kunnen realiseren dankzij het doeltreffend gebruik van elektronische vermogencontrole.

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM332 De student is in staat om een eenvoudig produktie- en/of kringproces te automatiseren.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

• De student kent de principes en doelstellingen van vermogensturing en energieomzetting.
• De student herkent de principes en het gedrag van halfgeleiderschakelaars.
• De student verwerft inzicht in de problematiek van de gestuurde gelijkrichters, gericht naar het praktisch gebruik ervan.
• De student kan aanverwante grafieken en karakteristieken hanteren.
• De student kent de voornaamste principes van hakkerschakelingen

• Vermogensturing: doelstelling, tijdsregeling, energieomzetting
• Componenten voor DC en AC-controllers
• Werking AC-controllers (faseaansnijding en perioderegeling)
• Werking DC-controllers (B2 en B6 mutators)
• Inverters (enkelfasig, driefasig)
• verschillende toepassingen ( UPS, geschakelde voeding,verlichting, verbetering cos phi, enz.)

• cursus vermogenselektronica
• Beschikbare literatuur, informatie en documentatiebronnen in het EMI en labo.

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• schriftelijke openboek examen (eventueel afgenomen met behulp van de PC)
• De exacte examentijd wordt vermeld in het examenrooster

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• schriftelijke openboek examen (eventueel afgenomen met behulp de PC)
• De exacte examentijd wordt vermeld in het examenrooster

Het labo vermogenelectronica bestaat uit een reeks proeven dewelke op een vrij zelfstandige basis kunnen worden uitgevoerd.

De didactische opstelling is zo uitgewerkt dat je de gemaakte schakelingen kan uittesten en evalueren aan de hand van je voorbereiding.

De logische volgorde van de proeven laat je toe om ten allen tijde je theoretische achtergrond te toetsen aan de proef waaraan je op dat ogenblik werkt.

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM102 De student kan geordend, kernachtig en gesynthetiseerd een verslag opstellen, toelichten en/of een opvolgingsdossier beheren / De student kan beroepsspecifieke informatie opzoeken en verwerken.
  

• EM209 De student kan zich vlot in een groep/team integreren zodat hij/zij snel en efficint kan deelnemen aan de taken.
  
• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM213 De student kan in snel veranderende werkomstandigheden en op basis van doorzettingsvermogen, prestatiegericht werken.
  
• EM215 De student kan onder tijdsdruk en bij onvoorziene omstandigheden effectief blijven functioneren door de taken goed te plannen en te organiseren.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM341 De student is in staat om een meet- en regelsysteem te herkennen tussen een veelvoud van applicaties en om van daaruit, met de nodige kennis van de toegepaste meet- en regelprincipes, onderhoudwerkzaamheden, kalibraties en testen uit te voeren.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

• De student analyseert de invloed van een vrijloopkring
• De student kan meetresultaten interpreteren
• De student kan door metingen een funktieanalyse maken van de gebruikte componenten en stuursystemen.
• De student kan op basis van metingen fouten opsporen.
• De student kan databoeken en servicemanuals gebruiken.

• Voldoen aan de algemene toelatingsvoorwaarden zoals bepaald in het onderwijs- en examenreglement.

De volgende schakelingen worden bemeten en getest:

• De niet gestuurde gelijkrichters M1U, B2U, B6U
• De gestuurde gelijkrichters M1C, B2C, B2H en B6C
• De wisselstroomomvormers
• De gelijkstroomomvormers
• De H-brug
• Ondulator

Departement WET - Elektromechanica:

• Cursustekst met opdrachten labo vermogenelektronica
• Cursus vermogenelektronica

• Concrete afspraken ivm werking en evaluatie van de Labosessies.
• Laboproeven in groep en zelfwerkzaamheden ter voorbereiding van de proeven en de verslagen.

Categorie	Weging van categorieën
permanente evaluatie	100%

• Aanwezigheid verplicht. Een student die 3 of meer keren afwezig is, ongeacht wettig of onwettig, kan voor het desbetreffende opleidingsonderdeel niet meer slagen.
• De uitwerking van de voorbereiding van de proef moet het resultaat zijn van eigen werk dat ontwikkeld is binnen dezelfde groep. Samenwerken tussen twee of meerdere groepen voor een deel of de volledige voorbereiding is maw niet toegelaten en kan worden beschouwd als fraude. Zie hiervoor het onderwijs- en examenreglement - departementale aanvullingen § 4.6
• 100% permanente evaluatiescore komt als volgt tot stand:
  • Permanente observatie bij uitvoering van  de proeven (punt A)
  • Testen van de zelfstudie, voorbereiding bij de start van de labozitting (punt B)
  • Gemaakte rapporten (punt C)
  • Totaal = B X ( A + C)

• Geen

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  
• EM212 De student kan bij beroepsmatige en ethische dilemma's (bv. verhoging productiviteit door minder veilig werken) een afweging maken op basis van gedegen maatschappelijk geaccepteerde normen en waarden en een besluit nemen.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM323 De student is in staat om CV-, HVAC-, warmtepomp- en/of koelsystemen of andere alternatieve energiesystemen volgens bedrijfstechnische specificaties op te stellen en technisch onderbouwd uit te werken.
  
• EM336 De student is in staat om energiewinsten en -verliezen te bepalen a.d.h.v. bouwfysische gegevens, lastenboeken en normen.
  
• EM337 De student is in staat om meest voorkomende klimatisatie- en koelsystemen en/of andere alternatieve energiesystemen te dimensioneren, selecteren en de bijhorende installatieschema's op te stellen en te verwerken tot een technisch dossier.
  
• EM340 De student is in staat om specifieke metingen (excl. Brandermetingen) uit te voeren aan klimatisatie- en/of koel- en/of andere alternatieve energiesystemen, en de meetresultaten ervan te interpreteren.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

• Zie fiche Koeltechnieken en warmtepompen
• Zie fiche Alternatieve Energietechnieken deel 1
• Zie fiche Alternatieve Energietechnieken deel 2

• Voldoen aan de inschrijfvereisten zoals vermeld in de studiegids.

Componenten	Weging
Koeltechnieken en warmtepompen	18%
Alternatieve energie deel 1	36%
Alternatieve energie deel 2	46%

• Zie deelfiche's.
  • Om te slagen voor dit studieonderdeel moeten de studenten minimum 10/20 scoren. Dat eindcijfer komt 'gewogen' cumulatief tot stand op basis van de behaalde deelcijfers van de diverse studiedeelactiviteiten die dit studieonderdeel vormen.
  • Raadpleeg de studiegids v/h departement WET voor alle vragen oa. met betrekking tot: examenreglement, deliberatieregels, aanwezigheid bij onderwijsactiviteiten, fraude, inhaalexamens, studievoortgangsbewaking, inzagerecht examens, enz ...

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  

• EM322 De student kan de basiscontroles in het kader van het opstarten van CV-, HVAC-, warmtepomp- en/of koelinstallatie of andere alternatieve energiesydtemen conform de opleveringsvoorwaarden uitvoeren.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.