• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM102 De student kan geordend, kernachtig en gesynthetiseerd een verslag opstellen, toelichten en/of een opvolgingsdossier beheren / De student kan beroepsspecifieke informatie opzoeken en verwerken.
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM209 De student kan zich vlot in een groep/team integreren zodat hij/zij snel en efficint kan deelnemen aan de taken.
  
• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  
• EM214 De student is in staat om uitvoerende taken nauwgezet en volgens de regels van de kunst (of goed vakamanschap) uit te voeren. De student is daarbij in staat om risico's te herkennen en ze gepast in te schatten.
  
• EM215 De student kan onder tijdsdruk en bij onvoorziene omstandigheden effectief blijven functioneren door de taken goed te plannen en te organiseren.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM321 De student is in staat om installaties/machines, of delen ervan, na onderhoudsactiviteiten af te regelen, te testen, op te starten en in dienst te nemen.
  
• EM324 De student is na het ontwerp van het automatiseringssysteem in staat om dit systeem te installeren, op te starten, te testen en af te stellen, rekening houdende met de noodzakelijke veiligheidsregels.
  
• EM332 De student is in staat om een eenvoudig produktie- en/of kringproces te automatiseren.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  
• EM355 De student kan op basis van afstudeerspecifieke kennis een technisch gesprek voeren in de Engelse en de Franse of Duitse taal.
  

• Zie fiche Aandrijftechnieken
• Zie fiche Labo aandrijftechnieken

• Voldoen aan de eisen zoals gesteld in de studiegids.

Componenten	Weging
Aandrijftechnieken	50%
Labo aandrijftechnieken	50%

• Om te slagen voor dit studieonderdeel moeten de studenten minimum 10/20 scoren. Dat eindcijfer komt 'gewogen' cumulatief tot stand op basis van de behaalde deelcijfers van de diverse studiedeelactiviteiten die dit studieonderdeel vormen.
• Raadpleeg de studiegids v/h departement WET voor alle vragen oa. met betrekking tot: examenreglement, deliberatieregels, aanwezigheid bij onderwijsactiviteiten, fraude, inhaalexamens, studievoortgangsbewaking, inzagerecht examens, enz ...
• Raadpleeg alle ECTS-fiches die een onderdeel vormen van deze overkoepelende fiche.

Je verwerft inzicht in (VE-)schakelingen, toegepast in de elektronische motorcontrole . Je kunt omgaan (type, selectie, dimentionering, enz...) met elektronische motorsturingen. Je herkent de verschillende types motorsturingen. Je kunt de samengestelde delen bemeten met het oog op foutenanalyse. Je kunt de belangrijkste parameters instellen en het belang ervan nagaan. Je wordt vertrouwd met het gebruik van service-manuals en data-boeken.

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM321 De student is in staat om installaties/machines, of delen ervan, na onderhoudsactiviteiten af te regelen, te testen, op te starten en in dienst te nemen.
  
• EM332 De student is in staat om een eenvoudig produktie- en/of kringproces te automatiseren.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  
• EM355 De student kan op basis van afstudeerspecifieke kennis een technisch gesprek voeren in de Engelse en de Franse of Duitse taal.
  

• Inzicht verwerven in VE-schakelingen toegepast in de elektronische motorcontrole:
• Aandrijven van AC-motoren via frequentie-omvormers.
• Inzicht verwerven omtrent PBM en gebruik van IGBT

• Voldoen aan de eisen zoals gesteld in de studiegids.

• Cursus aandrijftechnieken departement WET - Elektromechanica
• Beschikbare literatuur, informatie en documentatiebronnen.

• Hoorcolleges.
• Zelfstudie.

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen ( al dan niet met de PC afgenomen)
• De exacte examentijd wordt vermeld in het examenrooster.

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

Je verwerft inzicht in schakelingen die toegepast worden bij intelligente motorcontrole. Je leert de samengestelde delen bemeten en de verschillende parameters instellen. Je wordt vertrouwd met het gebruik en opzoeken van informatie in gespecialiseerde manuals en databoeken.

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM102 De student kan geordend, kernachtig en gesynthetiseerd een verslag opstellen, toelichten en/of een opvolgingsdossier beheren / De student kan beroepsspecifieke informatie opzoeken en verwerken.
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM209 De student kan zich vlot in een groep/team integreren zodat hij/zij snel en efficint kan deelnemen aan de taken.
  
• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  
• EM214 De student is in staat om uitvoerende taken nauwgezet en volgens de regels van de kunst (of goed vakamanschap) uit te voeren. De student is daarbij in staat om risico's te herkennen en ze gepast in te schatten.
  
• EM215 De student kan onder tijdsdruk en bij onvoorziene omstandigheden effectief blijven functioneren door de taken goed te plannen en te organiseren.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM317 De student kan door het verzamelen van gegevens uit schema's/manuals/tekeningen en het uitvoeren van controlemetingen op de functionaliteit, de oorzaken en hun gevolgen op het proces inschatten, opsporen en verhelpen.
  
• EM321 De student is in staat om installaties/machines, of delen ervan, na onderhoudsactiviteiten af te regelen, te testen, op te starten en in dienst te nemen.
  
• EM332 De student is in staat om een eenvoudig produktie- en/of kringproces te automatiseren.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  
• EM355 De student kan op basis van afstudeerspecifieke kennis een technisch gesprek voeren in de Engelse en de Franse of Duitse taal.
  

• Inzicht verwerven in het gebruik en het instellen van de verschillende parameters van een moderne frequentieregelaar.

• Voldoen aan de algemene toelatingsvoorwaarden zoals bepaald in het onderwijs- en examenreglement.

• Sturing asynchrone motoren d.m.v. frequentieomvormer
• Mogelijkheden tot snelheidssturing van een asynchrone motor.
• Frequentieverlaging met constante flux.
• Frequentieverhoging met veldverzwakking.
• Opbouw van een frequentieomvormer – soorten.
• Invertor met constante spanningstussenkring, met IGBT’s en PBM.
• Stuur- en regelkring.
• Scalaire regeling. .
• Voornaamste parameters.
• Elektrische positiesystemen : definities en principes van servomechanismen.

• Syllabus met opdrachten Labo aandrijftechnieken, departement WET - Elektromechanica, E. De Pauw
• Beschikbare literatuur, informatie en documentatiebronnen
• Service manuals, databoeken en technische documentatie van fabrikanten

Categorie	Weging van categorieën
permanente evaluatie	100%

• Aanwezigheid verplicht. Een student die 3 of meer keren afwezig is, ongeacht wettig of onwettig, bij  labosessies en practica kan voor het desbetreffende opleidingsonderdeel niet meer slagen. Meer ivm afwezigheid tijdens labosessies kan je lezen in de departementale aanvulling van het onderwijs- en examenreglement op intranet.
• De uitwerking van de voorbereiding van de proef moet het resultaat zijn van eigen werk dat ontwikkeld is binnen dezelfde groep. Samenwerken tussen twee of meerdere groepen voor een deel of de volledige voorbereiding is maw niet toegelaten en kan worden beschouwd als fraude. Zie hiervoor het onderwijs- en examenreglement - departementale aanvullingen § 4.6
• Permanente observatie bij uitvoering van  de meting (punt A)
• Testen van de zelfstudie, voorbereiding bij de start van de labozitting (punt B)
• Nazicht van gemaakte rapporten (punt C)
• Totaal = B X ( A + C)

• Geen

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM102 De student kan geordend, kernachtig en gesynthetiseerd een verslag opstellen, toelichten en/of een opvolgingsdossier beheren / De student kan beroepsspecifieke informatie opzoeken en verwerken.
  
• EM103 Doelgericht leren (evalueren) van je eigen handelingen (er positieve en negatieve kanten in identificeren) en gericht werken aan verbeteringen ( leerpunten formuleren).
  
• EM104 De student kan in een multidisciplinaire groep en vanuit zijn specifieke optie-(afstudeer)achtergrond een bijdrage leveren aan de totstandkoming van het gewenste resultaat / de student kan multidisciplinaire opdrachten projectmatig aanpakken.
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM107 De student kan, op basis van zijn multidisciplinaire en afstudeerspecifieke kennis, communicatie met opdrachtgevers/klanten/ontwikkelaars/productiemedewerkers ontwikkelen en onderhouden.
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM209 De student kan zich vlot in een groep/team integreren zodat hij/zij snel en efficint kan deelnemen aan de taken.
  
• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM214 De student is in staat om uitvoerende taken nauwgezet en volgens de regels van de kunst (of goed vakamanschap) uit te voeren. De student is daarbij in staat om risico's te herkennen en ze gepast in te schatten.
  
• EM215 De student kan onder tijdsdruk en bij onvoorziene omstandigheden effectief blijven functioneren door de taken goed te plannen en te organiseren.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM317 De student kan door het verzamelen van gegevens uit schema's/manuals/tekeningen en het uitvoeren van controlemetingen op de functionaliteit, de oorzaken en hun gevolgen op het proces inschatten, opsporen en verhelpen.
  
• EM318 De student is in staat om vakkundig installaties/machines, of delen ervan, te demonteren en te monteren.
  
• EM319 De student is in staat om wijzigingen aan CV-,HVAC- , warmtepomp- en/of koelinstallaties of andere alternatieve energiesystemen uit te voeren.
  
• EM320 De student is in staat om systemen te installeren, aan te sluiten, te koppelen en te vervangen volgens de gegeven schema's en plantekeningen, rekening houdend met de vigerende veiligheidsregels en -middelen die hij/zij kritisch weet toe te passen.
  
• EM321 De student is in staat om installaties/machines, of delen ervan, na onderhoudsactiviteiten af te regelen, te testen, op te starten en in dienst te nemen.
  
• EM322 De student kan de basiscontroles in het kader van het opstarten van CV-, HVAC-, warmtepomp- en/of koelinstallatie of andere alternatieve energiesydtemen conform de opleveringsvoorwaarden uitvoeren.
  
• EM327 De student is in staat om onderhoudsactiviteiten uit te voeren.
  
• EM339 De student kan op een doordachte manier een probleem analyseren en de oplossingen omzetten naar een ontwerp/programma.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

• Zie fiche Professionele vaardigheden
• Zie fiche Practicum

• Voldoen aan de inschrijfvereisten zoals vermeld in de studiegids.

Componenten	Weging
Professionele vaardigheden	33%
Practicum	67%

• Om te slagen voor dit studieonderdeel moeten de studenten minimum 10/20 scoren. Dat eindcijfer komt 'gewogen' cumulatief tot stand op basis van de behaalde deelcijfers van de diverse studiedeelactiviteiten die dit studieonderdeel vormen.
• Raadpleeg de studiegids v/h departement WET voor alle vragen oa. met betrekking tot: examenreglement, deliberatieregels, aanwezigheid bij onderwijsactiviteiten, fraude, inhaalexamens, studievoortgangsbewaking, inzagerecht examens, enz ...

In deze cursus worden een aantal hulpmiddelen aangereikt en vaardigheden ingeoefend
welke belangrijk zijn om professioneel te kunnen functioneren. Je zult merken dat deze
vaardigheden en hulpmiddelen in verschillende domeinen zeer nuttig kunnen aangewend
worden. Volgende competenties worden aangescherpt: vergadertechnieken, correct e-mail gebruik, time management, presenteertechnieken, projectmatig werken en rapporteringstechnieken. Ook wordt stilgestaan bij het belang van multiculturele bewustwording.

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM102 De student kan geordend, kernachtig en gesynthetiseerd een verslag opstellen, toelichten en/of een opvolgingsdossier beheren / De student kan beroepsspecifieke informatie opzoeken en verwerken.
  
• EM103 Doelgericht leren (evalueren) van je eigen handelingen (er positieve en negatieve kanten in identificeren) en gericht werken aan verbeteringen ( leerpunten formuleren).
  
• EM104 De student kan in een multidisciplinaire groep en vanuit zijn specifieke optie-(afstudeer)achtergrond een bijdrage leveren aan de totstandkoming van het gewenste resultaat / de student kan multidisciplinaire opdrachten projectmatig aanpakken.
  
• EM107 De student kan, op basis van zijn multidisciplinaire en afstudeerspecifieke kennis, communicatie met opdrachtgevers/klanten/ontwikkelaars/productiemedewerkers ontwikkelen en onderhouden.
  

• EM209 De student kan zich vlot in een groep/team integreren zodat hij/zij snel en efficint kan deelnemen aan de taken.
  
• EM215 De student kan onder tijdsdruk en bij onvoorziene omstandigheden effectief blijven functioneren door de taken goed te plannen en te organiseren.
  

• De student kan op een professionele wijze deelnemen aan een vergadering als voorzitter, secretaris en/of gewone deelnemer.
• De student kan het internet en e-mailverkeer op een zakelijk correcte manier gebruiken.
• De student kan zijn tijdsplanning efficient en effectief beheren en getuigt van een grote mate van zelforganisatie.
• De student kan een professionele presentatie voor een publiek brengen
• De student kan een project op een projectmatig gestructureerde wijze uitwerken.
• De student kan een professioneel rapport opstellen

• De student heeft voldaan aan de algemene toelatingsvoorwaarden zoals bepaald in het onderwijs- en examenreglement
  

• Vergadertechnieken
• Het zakelijk gebruik van internet en e-mailverkeer
• Time management en zelforganisatie
• Presenteertechnieken
• Projectmatig werken
• Bronnen en rapporteren
• Multiculturele bewustwording

• Cursus Professionele Vaardigheden, R. Geubels, Departement Wetenschap en Techniek.
• Renkema, J. (2005). Schrijfwijzer Compact. Den Haag: Sdu. (263 p.; ISBN 90 12 10826 8).

• Geen

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen met kennis en toepassingsvragen.
  Bij veelvoudige fouten op het Nederlandse taalgebruik (in het bijzonder spelling en zinsbouw) brengen we 2 punten (10%) in mindering op de totaalscore van het examen.

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen met kennis en toepassingsvragen.
  Bij veelvoudige fouten op het Nederlandse taalgebruik (in het bijzonder spelling en zinsbouw) brengen we 2 punten (10%) in mindering op de totaalscore van het examen.

In dit practicum geen 'droge leerstof'. Wat je in de diverse elektromechanische lessen hebt aangeleerd ga je hier praktisch toepassen.
Je weet wat schroefdraad is maar...hoe maak je schroefdraad manueel of machinaal?
Je weet hoe je een elektrische motor moet aansluiten maar heb je al ooit zo'n machine gedemonteerd en gemonteerd, uitgetest op technische specificaties?

Heb je al eens met een praktische blik een koelkring bekeken? Hoe werkt die installatie eigenlijk en hoe moet je ze onderhouden? Meten is weten, hoe doe je dat op een koelgroep, een luchtkanaal of op een andere technische toepassing? Je weet misschien wat hardsolderen is maar ... heb je dat ooit al eens zelf gedaan? Weet je welke gereedschappen je daarvoor nodig hebt?

Kortom je gaat in het practicum je kennis en  vaardigheden gebruiken om die competenties te verwerven die je later in het beroepsleven zal nodig hebben. De keuze van de praktijktaken die je zal moeten uitvoeren hangt af van je keuze afstudeerrichting.

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM103 Doelgericht leren (evalueren) van je eigen handelingen (er positieve en negatieve kanten in identificeren) en gericht werken aan verbeteringen ( leerpunten formuleren).
  
• EM104 De student kan in een multidisciplinaire groep en vanuit zijn specifieke optie-(afstudeer)achtergrond een bijdrage leveren aan de totstandkoming van het gewenste resultaat / de student kan multidisciplinaire opdrachten projectmatig aanpakken.
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM209 De student kan zich vlot in een groep/team integreren zodat hij/zij snel en efficint kan deelnemen aan de taken.
  
• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM214 De student is in staat om uitvoerende taken nauwgezet en volgens de regels van de kunst (of goed vakamanschap) uit te voeren. De student is daarbij in staat om risico's te herkennen en ze gepast in te schatten.
  
• EM215 De student kan onder tijdsdruk en bij onvoorziene omstandigheden effectief blijven functioneren door de taken goed te plannen en te organiseren.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM317 De student kan door het verzamelen van gegevens uit schema's/manuals/tekeningen en het uitvoeren van controlemetingen op de functionaliteit, de oorzaken en hun gevolgen op het proces inschatten, opsporen en verhelpen.
  
• EM318 De student is in staat om vakkundig installaties/machines, of delen ervan, te demonteren en te monteren.
  
• EM319 De student is in staat om wijzigingen aan CV-,HVAC- , warmtepomp- en/of koelinstallaties of andere alternatieve energiesystemen uit te voeren.
  
• EM320 De student is in staat om systemen te installeren, aan te sluiten, te koppelen en te vervangen volgens de gegeven schema's en plantekeningen, rekening houdend met de vigerende veiligheidsregels en -middelen die hij/zij kritisch weet toe te passen.
  
• EM321 De student is in staat om installaties/machines, of delen ervan, na onderhoudsactiviteiten af te regelen, te testen, op te starten en in dienst te nemen.
  
• EM322 De student kan de basiscontroles in het kader van het opstarten van CV-, HVAC-, warmtepomp- en/of koelinstallatie of andere alternatieve energiesydtemen conform de opleveringsvoorwaarden uitvoeren.
  
• EM327 De student is in staat om onderhoudsactiviteiten uit te voeren.
  
• EM339 De student kan op een doordachte manier een probleem analyseren en de oplossingen omzetten naar een ontwerp/programma.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

• Na het volgen van het practicum moet de student in staat zijn om eenvoudige elektrische en pneumatische sturingen te ontwerpen en te installeren.
• De student zal een basis verwerven over mechanische verspaningstechnologie zoals draaien, frezen (niet voor klimatisatie) en boren. De daarbij voorkomende metingen met een schuifmaat en micrometer worden aangetoond bij de proef "meten".
• Demontage- en montagerichtlijnen worden aangeleerd in verschillende proeven zodat de student in staat moet zijn om via tekeningen en schema's een industriële installatie te onderhouden en / of te herstellen.
• Tevens krijgt de student de mogelijkheid om mechanische verbindingen te realiseren door te lassen of te hardsolderen.
  

• Voldoen aan de inschrijfvereisten zoals vermeld in de studiegids.

• Studenten dragen voor het binnenkomen in het atelier een werkpak en veiligheidsschoenen.
• Iedere opdracht vergt een voorbereiding. Ingeval er schakel- en stuurkringen gebouwd moeten worden (elektrisch en/of hydropneumatisch) zijn de ontwerpen daarvan klaar alvorens het practicum te starten.
• Voor alle taakopdrachten moet de groep een bondig functioneel verslag of meetrapport opstellen en afgeven. Daarin moeten we de zogenaamde 3 W's terugvinden zijnde: 1) Wat hebben we gezien? 2) Wat hebben we geleerd? 3) Wat hebben we gemeten en wat kunnen we daaruit concluderen? Aanwijzingen daarover worden door de lectorbegeleiders ter plaatse gegeven.
• Per practicumproef en per verslag kent de lector een groepscijfer toe rekening houdende met orde en veiligheidsgedrag/ attitude tijdens de uitvoering van de taken.
• Dat groepscijfer kan een individuele score worden die afwijkt van het groepsgetal indien de lector vaststelt dat het werkgedrag 'onprofessioneel' genoemd kan worden. Iedere individuele bijsturing van het groepspunt zal als een remediëring (leren van de fouten) met de betrokken student(e) besproken worden.

Categorie	Weging van categorieën
permanente evaluatie	100%

• Permanente evaluatie gebasseerd op voorbereiding,  medewerking, uitvoering, orde en veiligheidsgedrag. Hierbij kan iedere individuele student extra vragen krijgen over de werkhandeling die volgens een bepaalde methode in uitvoering is, maar ook kan er teruggekeken worden op de werkmethode van voorgaande taken/proeven.
• Een student die 3 of meer keren afwezig is, ongeacht wettig of onwettig, kan niet meer slagen. Meer ivm afwezigheid tijdens labosessies kan je lezen in de departementale aanvulling van het onderwijs- en examenreglement op intranet.
• De uitgewerkte proeven en projecten zijn het resultaat van eigen werk dat ontwikkeld is binnen dezelfde groep. Samenwerken tussen twee of meerdere groepen voor een deel of de volledige proef  of project is m.a.w. niet toegelaten. Wij kunnen dit beschouwen als fraude.

• Geen

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM102 De student kan geordend, kernachtig en gesynthetiseerd een verslag opstellen, toelichten en/of een opvolgingsdossier beheren / De student kan beroepsspecifieke informatie opzoeken en verwerken.
  
• EM103 Doelgericht leren (evalueren) van je eigen handelingen (er positieve en negatieve kanten in identificeren) en gericht werken aan verbeteringen ( leerpunten formuleren).
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  
• EM212 De student kan bij beroepsmatige en ethische dilemma's (bv. verhoging productiviteit door minder veilig werken) een afweging maken op basis van gedegen maatschappelijk geaccepteerde normen en waarden en een besluit nemen.
  
• EM213 De student kan in snel veranderende werkomstandigheden en op basis van doorzettingsvermogen, prestatiegericht werken.
  
• EM214 De student is in staat om uitvoerende taken nauwgezet en volgens de regels van de kunst (of goed vakamanschap) uit te voeren. De student is daarbij in staat om risico's te herkennen en ze gepast in te schatten.
  
• EM215 De student kan onder tijdsdruk en bij onvoorziene omstandigheden effectief blijven functioneren door de taken goed te plannen en te organiseren.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM320 De student is in staat om systemen te installeren, aan te sluiten, te koppelen en te vervangen volgens de gegeven schema's en plantekeningen, rekening houdend met de vigerende veiligheidsregels en -middelen die hij/zij kritisch weet toe te passen.
  
• EM334 De student is in staat om een eenvoudig processysteem functioneel te analyseren, technisch uit te werken (incl. de software) met de bedoeling dat, na het testen en simuleren, het automatisatieproces in dienst genomen kan worden.
  
• EM339 De student kan op een doordachte manier een probleem analyseren en de oplossingen omzetten naar een ontwerp/programma.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

• Zie fiche Labo automatisatie
• Zie fiche Automatisatie
• Zie fiche Industriële netwerken
• Zie fiche DCS ontwerp en programmatie
• Zie fiche Labo automatisatie deel 2

• Geen

Componenten	Weging
Labo automatisatie	27%
Automatisatie	18%
Industriële netwerken	18%
DCS ontwerp en programmatie	19%
Labo automatisatie deel 2	18%

• Om te slagen voor dit studieonderdeel moeten de studenten minimum 10/20 scoren. Dat eindcijfer komt 'gewogen' cumulatief tot stand op basis van de behaalde deelcijfers van de diverse studiedeelactiviteiten die dit studieonderdeel vormen.
• Raadpleeg de studiegids v/h departement WET voor alle vragen oa. met betrekking tot: examenreglement, deliberatieregels, aanwezigheid bij onderwijsactiviteiten, fraude, inhaalexamens, studievoortgangsbewaking, inzagerecht examens, enz ...

In dit labo ga je zelf aan de slag met de opgedane kennis uit het theorievak “Automatisatie”. Hoe is een PLC configuratie meestal opgebouwd? Op welke wijze gebeurt de communicatie met het programmeertoestel? Waar moeten we op letten bij het aansluiten van digitale en analoge in- en uitgangen. Welke maatregelen moeten er in acht worden genomen in functie van de veiligheid van mens en machine.
We starten met eenvoudige programma's in STEP7 en bouwen langzaam de moeilijkheidsgraad op. Iedere oefening bevat een extra drempel die we moeten ontdekken om zodoende de basisinstructies van een PLC programma beter te begrijpen, fouten leren op te sporen en eenvoudige aanpassingen in een bestaand programma uit te kunnen voeren. In de laatste les gaan we evalueren, om na te gaan of je de aangeleerde moeilijkheidsgraden wel degelijk onder de knie hebt.
Na het doorlopen van dit labo moet je in staat zijn om een PLC hardwareconfiguratie op te bouwen. Je kunt dan ook de basisfuncties van de STEP7 programmeertaal begrijpen en toepassen, tevens kun je fouten in het programma opsporen en corrigeren.

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM103 Doelgericht leren (evalueren) van je eigen handelingen (er positieve en negatieve kanten in identificeren) en gericht werken aan verbeteringen ( leerpunten formuleren).
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  
• EM212 De student kan bij beroepsmatige en ethische dilemma's (bv. verhoging productiviteit door minder veilig werken) een afweging maken op basis van gedegen maatschappelijk geaccepteerde normen en waarden en een besluit nemen.
  
• EM215 De student kan onder tijdsdruk en bij onvoorziene omstandigheden effectief blijven functioneren door de taken goed te plannen en te organiseren.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

1. De student kent de mogelijkheden en het gebruik van de programmeertaal (Step7) en kan ze toepassen.
2. De student kan de hardwareconfiguratie opbouwen en de communicatie tussen PLC en programmeertoestel instellen en testen.
3. De student kan de basisinstructies en - principes voor het programmeren van een programmeerbare automaat uitvoeren en kan ze op een praktische wijze toepassen.
4. De student kan de toepassingsoefeningen, met een opgelegde werking, omzetten naar een gestructureerd Step7-programma, ingeven met het programmeertoestel en duidelijke programma documentatie toevoegen, vervolgens overdragen naar de PLC en testen op de correcte werking.
5. De student kan de automatische werking van machines of processen begrijpen. Aan de hand van een opgelegde werkingswijze, hiervan een functiediagram opstellen, vervolgens omzetten naar een overeenkomstig gestructureerd opgebouwd PLC-programma, dit programma documenteren, overdragen naar de PLC en testen.
6. De student kan bij automatisch bestuurde systemen, met de opgedane kennis van de programma-instructies, probleemoplossend handelen en de nodige aanpassingen in het stuurprogramma uitvoeren.

• geen

• Korte handleiding voor het starten met STEP7
• Eigenschappen, mogelijkheden en beperkingen van de S7-300 CPU
• Eigenschappen van de gebruikte S7-300 Modules
• Algemene voorstelling van de S7 CPU315-2DP
• Opbouw van de in het labo gebruikte systeemconfiguratie
• Van proces tot project
• STEP7 softwaretools en helpfuncties
• De SIMATIC Manager opstarten en de nodige instellingen uitvoeren
• Een nieuw project aanmaken en een bestaand project openen
• CPU wissen, starten en stoppen
• Downloaden van de programmablokken naar de CPU
• Oefeningen met logische functies
• Oefeningen met tijd- en tellerfuncties
• Oefeningen met vergelijkingsfuncties
• Oefeningen met de combinatie van bovenstaande functies
• Opstellen van een programma voor besturing van een eenvoudig industrieel proces
• Praktische oefening van het omzetten van een functiediagram naar een PLC programma

·       Eigen cursussen en handleiding: hierbij wordt aan de hand van praktische oefeningen de geziene theoretische leerstof van module 3 ingeoefend

·       Individueel gebruik van een PC met aangepaste software en een programmeerbare automaat met de gepaste hardwarecomponenten

·       Helpfuncties van het Step7-pakket

·       Simulatiepanelen en praktische opstellingen

·       Aanbevolen studiemateriaal

o       Internetsites (http://www.plc.net/, http://www.plcsturing.start.be/, www.plcopen.org, www.ad.siemens.de, e.a.)

o       Vakliteratuur: Controle & Automation, Motion Control, Technisch Management, e.a.

o        Bedrijfsinformatie: Siemens, Schneider, Klöckner, Modicon, e.a.

• Overheadprojectie met voorbeeldoefeningen in Step7 van de uit te voeren instructies en acties.
• Aansturen van simulatiepanelen en praktische opstellingen.

• Groeps- en/of individuele begeleiding.

Categorie	Weging van categorieën
eindevaluatie	30%
permanente evaluatie	70%

• Tussentijdse evaluatieoefeningen en -opgaven : 70% van de punten.
• Eindevaluatieoefening : 30% van de punten. Een student die onwettig afwezig is bij de eindevaluatie  wordt voor het desbetreffende deelexamen direct doorverwezen naar de tweede examenperiode.
• Een student die 3 of meer keren afwezig is, ongeacht wettig of onwettig, bij labosessies en practica kan voor het desbetreffende opleidingsonderdeel niet meer slagen. Meer ivm afwezigheid tijdens labosessies kan je lezen in de departementale aanvulling van het onderwijs- en examenreglement op intranet.
• Student die geen credit heeft verworven voor het opleidingsonderdeel Automatisatie en niet slaagt voor de component Labo automatisatie en daarenboven niet geslaagd is voor de eindevaluatie van Labo automatisatie, wordt doorverwezen naar de tweede examenperiode. Het behaalde cijfer van de eindevaluatie kan je enkel bij je labolector bekomen op de dag van de proclamatie . Hiervoor neem je zelf het initiatief.
• De uitgewerkte proeven en projecten zijn het resultaat van eigen werk dat ontwikkeld is binnen dezelfde groep. Samenwerken tussen twee of meerdere groepen voor een deel of de volledige proef  of project is m.a.w. niet toegelaten.

Categorie	Weging van categorieën
eindevaluatie	30%
permanente evaluatie	70%

· Praktische opdracht en mondelinge evaluatie met schriftelijke voorbereiding.

· Behaalde punten van de permanente evaluatie tijdens de onderwijsperiode blijven behouden.

• Na het volgen van deze theoretische cursus ken je de mogelijkheden van de uitgebreide programmeerinstructies (in FBD en STL) en de specifieke programmabouwstenen van STEP7.
• Je kan deze instructies dan ook, in combinatie met elkaar en op een efficiënte wijze, toepassen in het opstellen van een programma voor het besturen van een industriële productiemachine of proces.
• Je kan object geörienteerde programma blokken aanmaken en toepassen.
• Je kan een complex PLC programma lezen, veranderingen aanbrengen en een storingsdiagnose uitvoeren.

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  
• EM212 De student kan bij beroepsmatige en ethische dilemma's (bv. verhoging productiviteit door minder veilig werken) een afweging maken op basis van gedegen maatschappelijk geaccepteerde normen en waarden en een besluit nemen.
  

• EM317 De student kan door het verzamelen van gegevens uit schema's/manuals/tekeningen en het uitvoeren van controlemetingen op de functionaliteit, de oorzaken en hun gevolgen op het proces inschatten, opsporen en verhelpen.
  
• EM332 De student is in staat om een eenvoudig produktie- en/of kringproces te automatiseren.
  
• EM339 De student kan op een doordachte manier een probleem analyseren en de oplossingen omzetten naar een ontwerp/programma.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

• Automatisatie (Module_3)
• Labo Automatisatie Deel_1

• Cursussen automatisatie, departement WET - opleiding Elektromechanica, F. Duschek. Cursussen bevatten de basisinformatie van de te kennen leerstof, student neemt tijdens de les bijkomende nota's.
• Powerpointpresentaties
• Bijkomende voorbeeldoefeningen via de digitale werkomgeving (P:-schijf mappenstructuur e-campus);
• Bedrijfscursussen en handleidingen Siemens STEP7. 
• Aanbevolen literatuur: Maesen I.,Theunis L.(2004) Automatisatie: digitale technieken: programmeerbare besturing, Wolters Plantyn. / Mariën H.; Programmeerbare Logische Sturingen, Die Keure / Hebbink, Kocks, Smeulders,Pneumatische besturingen; Besturingstechniek  / A.W.G. Bolten, J.M. van Dorp (1995), Installeren-Mechaniseren, Houten Stam Techniek / Hans Berger, Automating with STEP7 in LAD and FBD: SIMATIC S7-300/400 Programmable Controllers
• Aanbevolen vakliteratuur: Control & Automation; Motion Control; Technisch Management; Aandrijven en besturen; Elektrotechnisch Ingenieur
• Aanbevolen Internet Links: www.siemens.be/education; www.schneider-electric.be/; www.ab.com/; plc-sturing.start.be

• Hoorcolleges met behulp van overheadprojectie &  powerpoint presentaties die de besproken onderwerpen verduidelijken.
• Voorbeeldoefeningen en demo's van praktische toepassingen

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen met meerkeuzevragen, aangevuld met aan te vullen toepassingsvragen (100% van de punten).
• Exacte examentijd wordt meegedeeld op het examenrooster.

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen met meerkeuzevragen, aangevuld met aan te vullen toepassingsvragen (100% van de punten).
• Exacte examentijd wordt meegedeeld op het examenrooster.

Hedendaagse productiemachines en processen worden steeds complexer en vereisen een grote flexibiliteit. In een geautomatiseerd productieproces worden steeds hogere eisen gesteld aan het besturend systeem die met het proces, in real time, gegevens moet kunnen uitwisselen tussen sensoren, PLC's, actuatoren, operatorpanels (HMI), PC's, enz..
Aan de communicatie op veldniveau en de bijhorende communicatie met hogere niveaus in de automatiseringspiramide worden specifieke eisen gesteld. Hierdoor zijn industriële netwerken, ook wel veldbussen genoemd, in automatisch gestuurde systemen niet meer weg te denken. Er zijn verschillende systemen op de markt, die elk hun eigen toepassingsgebied hebben.  

Het is dan ook de bedoeling met deze cursus om de basisbegrippen en eigenschappen van industriële netwerken te begrijpen en de toepassing nader toe te lichten.

 

• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  

• EM324 De student is na het ontwerp van het automatiseringssysteem in staat om dit systeem te installeren, op te starten, te testen en af te stellen, rekening houdende met de noodzakelijke veiligheidsregels.
  
• EM342 De student is in staat om door gebruik te maken van de huidige stand van de techniek een veelvoud aan data en parameters te verzamelen, te visualiseren, te bewaken en te bewaren, met de bedoeling ze bruikbaar te maken voor de proceseigenaars/procestechnologen.
  

De studenten moeten de belangrijkste industriële netwerken kunnen situeren en analyseren in een hiërarchisch gestructureerde centrale of decentrale besturing van processen, gekoppeld aan procesvisualisatie en monitoring. De klassieke netwerken, veldbussen, industrieel ethernet en safety-veldbussen moeten gekend zijn op het vlak van specificaties en inzetmogelijkheden.

• Algemene inleiding netwerken.
• Situeren van industriële netwerken (PROFIBUS, AS-i,EtherCAT).
• Overzicht van specificaties en inzetbaarheid van industriële netwerken.
• Veiligheidsveldbussen en begrippen van redundantie en intrinsic safety.
• Inleiding op SCADA-systemen.
• Installatie en implementatiesoftware via OPC (OLE for Procescontrol).
• Industrieel ethernet (Profinet)

• Internet en digitaal leerplatform Blackboard
• Documentatiemappen
• Boeken uit de labobibliotheek en het EMI

• Hoorcolleges.
• Demo's in het labo Automatisatie.

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen met kennis en toepassingsvragen.

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen met kennis en toepassingsvragen.

Wat is een DCS-proces-beheerssysteem? Hoe configureren we dit en hoe zit het in elkaar? Wat is het verschil met een klassieke PLC? Waarom wordt hier nog steeds massaal voor gekozen in de proces-industrie? In dit DOE-vak leren we hoe je snel regelloops en beheerschermen bouwt in een DCS.

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM102 De student kan geordend, kernachtig en gesynthetiseerd een verslag opstellen, toelichten en/of een opvolgingsdossier beheren / De student kan beroepsspecifieke informatie opzoeken en verwerken.
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM213 De student kan in snel veranderende werkomstandigheden en op basis van doorzettingsvermogen, prestatiegericht werken.
  
• EM214 De student is in staat om uitvoerende taken nauwgezet en volgens de regels van de kunst (of goed vakamanschap) uit te voeren. De student is daarbij in staat om risico's te herkennen en ze gepast in te schatten.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM320 De student is in staat om systemen te installeren, aan te sluiten, te koppelen en te vervangen volgens de gegeven schema's en plantekeningen, rekening houdend met de vigerende veiligheidsregels en -middelen die hij/zij kritisch weet toe te passen.
  
• EM324 De student is na het ontwerp van het automatiseringssysteem in staat om dit systeem te installeren, op te starten, te testen en af te stellen, rekening houdende met de noodzakelijke veiligheidsregels.
  
• EM339 De student kan op een doordachte manier een probleem analyseren en de oplossingen omzetten naar een ontwerp/programma.
  
• EM341 De student is in staat om een meet- en regelsysteem te herkennen tussen een veelvoud van applicaties en om van daaruit, met de nodige kennis van de toegepaste meet- en regelprincipes, onderhoudwerkzaamheden, kalibraties en testen uit te voeren.
  
• EM342 De student is in staat om door gebruik te maken van de huidige stand van de techniek een veelvoud aan data en parameters te verzamelen, te visualiseren, te bewaken en te bewaren, met de bedoeling ze bruikbaar te maken voor de proceseigenaars/procestechnologen.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

• De student begrijpt, na het volgen van dit vak, hoe een DCS-systeem is opgebouwd en geconfigureerd dient te worden. Hij kan ook een beperkt regelsysteem volledig configureren, visualiseren en alarmen laten genereren, zodat een andere operator in staat is een proces-installatie correct te bedienen.

• DCS-configuratie
• DCS-programmatie
• DCS theorie

• DCS-cursus van Emerson, Delta-V.
• DCS-theoretisch basis- Emerson-info.

• Theoretische basis klassikaal onderwezen.
• Practische oefeningen in het labo

Categorie	Weging van categorieën
opdrachten	75%
permanente evaluatie	25%

• Permanente evaluatie tijdens de labosessies, o.v.v. test over theorielessen.
• Uitgebreid werkje maken en bewerken tot totaaldossier met uitleg en verdieping.
• Opmerking: Aanwezigheid verplicht tijdens de labosessies (zie Intranet onder Onderwijs- en examenreglement >departementaal> aanwezigheidscontrole).
• De uitgewerkte opdrachten moeten het resultaat zijn van eigen werk dat ontwikkeld is binnen dezelfde groep. Samenwerken met twee of meerdere groepen voor een deel of de volledige opdracht is m.a.w. niet toegelaten.

• Geen

In dit labo gaan we ons specifiek toeleggen op motorschakelingen. Aan de hand van de bestaande schema's van stuur- en vermogenkringen leren we die om te zetten naar een goed gestructureerd PLC programma. Hoe sluiten we de gebruikte in- en uitgangen correct aan en wat mogen we zeker niet over het hoofd zien, rekening houdend met de huidige normen en gestelde veiligheidseisen?  Elke schakeling bevat een extra drempel die we moeten overbruggen om de competentie te verwerven tot het schrijven van een perfect PLC programma. We leren aan de hand van een werkingsbeschrijving voor het aansturen van een eenvoudige  automatisch gestuurde installatie, een functiediagram opstellen en omzetten naar een gestructureerd PLC programma.
In de laatste les gaan we evalueren als je alle geleerde moeilijkheidsgraden wel degelijk onder de knie hebt.

Na het doorlopen van het labo ken je de basisfuncties voor het omzetten van een stuurkring schema naar een PLC programma in STEP 7. Je zal in staat zijn om een goed gestructureerd programma te schrijven, hierin fouten te zoeken en nodige wijzigingen aan te brengen.

• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM212 De student kan bij beroepsmatige en ethische dilemma's (bv. verhoging productiviteit door minder veilig werken) een afweging maken op basis van gedegen maatschappelijk geaccepteerde normen en waarden en een besluit nemen.
  
• EM215 De student kan onder tijdsdruk en bij onvoorziene omstandigheden effectief blijven functioneren door de taken goed te plannen en te organiseren.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM317 De student kan door het verzamelen van gegevens uit schema's/manuals/tekeningen en het uitvoeren van controlemetingen op de functionaliteit, de oorzaken en hun gevolgen op het proces inschatten, opsporen en verhelpen.
  
• EM318 De student is in staat om vakkundig installaties/machines, of delen ervan, te demonteren en te monteren.
  
• EM320 De student is in staat om systemen te installeren, aan te sluiten, te koppelen en te vervangen volgens de gegeven schema's en plantekeningen, rekening houdend met de vigerende veiligheidsregels en -middelen die hij/zij kritisch weet toe te passen.
  
• EM321 De student is in staat om installaties/machines, of delen ervan, na onderhoudsactiviteiten af te regelen, te testen, op te starten en in dienst te nemen.
  
• EM324 De student is na het ontwerp van het automatiseringssysteem in staat om dit systeem te installeren, op te starten, te testen en af te stellen, rekening houdende met de noodzakelijke veiligheidsregels.
  
• EM332 De student is in staat om een eenvoudig produktie- en/of kringproces te automatiseren.
  
• EM334 De student is in staat om een eenvoudig processysteem functioneel te analyseren, technisch uit te werken (incl. de software) met de bedoeling dat, na het testen en simuleren, het automatisatieproces in dienst genomen kan worden.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

1. De student kan de klassieke stuur- en vermogenschema's voor het aansturen van elektrische motoren lezen en begrijpen
2. De student is in staat om bestaande stuurkringschema's van motorschakelingen om te zetten naar een goed functionerend PLC programma
3. De student zal in staat zijn om van een eenvoudig geautomatiseerd systeem een functiedagram op te stellen en om te zetten naar een goed gestructureerd PLC programma.
4. De student houdt bij het automiseren van een stuur- en vermogenskring rekening met de huidige veiligheidseisen. Zo houdt hij oa. rekening met de mogelijke gevolgen voor mens en machine bij het opstarten en stoppen van installaties.

• Geen

• Softwarepakket STEP 7 V 5.3 FBD - STL en LAD
• Hardware instellingen van de CPU 
• Toepassingen voor het aansluiten van drukknoppen, sensoren, signaallampen, thermische beveiliging, motorbeveiligingsschakelaars, ventielen, relais en contactoren;
• Toepassingen voor het aansluiten van veiligheids gerelateerde componenten (Noodstoppen, veiligheidsschakelaars, veiligheidsrelais, enz.); 
• Programeeroefeningen met motorschakelingen;
• Programmeeroefeningen met elektro-pneumatische en -hydraulische componenten;
• Programmeeroefeningen met functiediagrammen.

• Cursussen automatisatie, departement elektromechanica, F. Duschek. Cursussen bevatten de basisinformatie van de te kennen leerstof, student neemt tijdens de les bijkomende nota's;
• Bedrijfscursussen en handleidingen Siemens;
• Aanbevolen literatuur: Maesen I.,Theunis L.(2004) Automatisatie: digitale technieken: programmeerbare besturing, Wolters Plantyn. / Mariën H.; Programmeerbare Logische Sturingen, Die Keure / Hebbink, Kocks, Smeulders,Pneumatische besturingen; Besturingstechniek  / A.W.G. Bolten, J.M. van Dorp (1995), Installeren-Mechaniseren, Houten Stam Techniek / Hans Berger, Automating with STEP7 in LAD and FBD: SIMATIC S7-300/400 Programmable Controllers
• Aanbevolen vakliteratuur: Control & Automation; Motion Control; Technisch Management; Aandrijven en besturen; Elektrotechnisch Ingenieur;
• Aanbevolen Internet Links: www.siemens.be/education; www.schneider-electric.be/; www.ab.com/; plc-sturing.start.be;
  

• Met behulp van een overheadprojector worden STEP 7 instructies en specifieke programma voorbeelden nader toegelicht.
• Demo's van praktische toepassingen.
  

Categorie	Weging van categorieën
eindevaluatie	30%
permanente evaluatie	70%

• Tussentijdse evaluatieoefeningen en -opgaven : 70% van de punten.
• Eindevaluatieoefening : 30% van de punten. Een student die onwettig afwezig is bij de eindevaluatie  wordt voor het desbetreffende deelexamen direct doorverwezen naar de tweede examenperiode.
• Aanwezigheid verplicht. Een student die 3 of meer keren afwezig is, ongeacht wettig of onwettig, bij  labosessies en practica kan voor het desbetreffende opleidingsonderdeel niet meer slagen. Meer ivm afwezigheid tijdens labosessies kan je lezen in de departementale aanvulling van het onderwijs- en examenreglement op intranet.
• Student die geen credit heeft verworven voor het opleidingsonderdeel Automatisatie en niet slaagt voor de component Labo automatisatie deel 2 en daarenboven niet geslaagd is voor de eindevaluatie van Labo automatisatie deel 2, wordt doorverwezen naar de tweede examenperiode. Het behaalde cijfer van de eindevaluatie kan je enkel bekomen op de dag van de proclamatie bij je labolector. Hiervoor neem je zelf het initiatief.
• De uitgewerkte proeven en projecten zijn het resultaat van eigen werk dat ontwikkeld is binnen dezelfde groep. Samenwerken tussen twee of meerdere groepen voor een deel of de volledige proef  of project is m.a.w. niet toegelaten.
  

Categorie	Weging van categorieën
eindevaluatie	30%
permanente evaluatie	70%

• Praktische opdracht en mondelinge evaluatie met schriftelijke voorbereiding. (30%)
• Behaalde punten van de permanente evaluatie tijdens de onderwijsperiode blijven behouden. (70%)

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM102 De student kan geordend, kernachtig en gesynthetiseerd een verslag opstellen, toelichten en/of een opvolgingsdossier beheren / De student kan beroepsspecifieke informatie opzoeken en verwerken.
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM212 De student kan bij beroepsmatige en ethische dilemma's (bv. verhoging productiviteit door minder veilig werken) een afweging maken op basis van gedegen maatschappelijk geaccepteerde normen en waarden en een besluit nemen.
  
• EM214 De student is in staat om uitvoerende taken nauwgezet en volgens de regels van de kunst (of goed vakamanschap) uit te voeren. De student is daarbij in staat om risico's te herkennen en ze gepast in te schatten.
  
• EM215 De student kan onder tijdsdruk en bij onvoorziene omstandigheden effectief blijven functioneren door de taken goed te plannen en te organiseren.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM317 De student kan door het verzamelen van gegevens uit schema's/manuals/tekeningen en het uitvoeren van controlemetingen op de functionaliteit, de oorzaken en hun gevolgen op het proces inschatten, opsporen en verhelpen.
  
• EM320 De student is in staat om systemen te installeren, aan te sluiten, te koppelen en te vervangen volgens de gegeven schema's en plantekeningen, rekening houdend met de vigerende veiligheidsregels en -middelen die hij/zij kritisch weet toe te passen.
  
• EM321 De student is in staat om installaties/machines, of delen ervan, na onderhoudsactiviteiten af te regelen, te testen, op te starten en in dienst te nemen.
  
• EM334 De student is in staat om een eenvoudig processysteem functioneel te analyseren, technisch uit te werken (incl. de software) met de bedoeling dat, na het testen en simuleren, het automatisatieproces in dienst genomen kan worden.
  
• EM338 De student is in staat om op projectmatige wijze een besturings- en regelopdracht te benaderen; d.w.z. er een technisch ontwerpdossier van op te stellen en dit te presenteren om het al of niet realiseren ervan te verantwoorden.
  
• EM339 De student kan op een doordachte manier een probleem analyseren en de oplossingen omzetten naar een ontwerp/programma.
  
• EM341 De student is in staat om een meet- en regelsysteem te herkennen tussen een veelvoud van applicaties en om van daaruit, met de nodige kennis van de toegepaste meet- en regelprincipes, onderhoudwerkzaamheden, kalibraties en testen uit te voeren.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  
• EM355 De student kan op basis van afstudeerspecifieke kennis een technisch gesprek voeren in de Engelse en de Franse of Duitse taal.
  

• Zie fiche Meettechnieken
• Zie fiche Regeltechnieken PRA
• Zie fiche Labo regeltechnieken
• Zie fiche Regelkringen

• Voldoen aan de inschrijfvereisten zoals vermeld in de studiegids.

Componenten	Weging
Meettechnieken	20%
Regeltechnieken PRA	34%
Labo regeltechnieken	26%
Regelkringen	20%

• Zie deelfiche's.

Kennis verwerven van de basisprincipes voor het meten van druk, niveau, debiet en temperatuur. Een meting herkennen, storingen wegwerken of één selecteren en installeren.

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM212 De student kan bij beroepsmatige en ethische dilemma's (bv. verhoging productiviteit door minder veilig werken) een afweging maken op basis van gedegen maatschappelijk geaccepteerde normen en waarden en een besluit nemen.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM320 De student is in staat om systemen te installeren, aan te sluiten, te koppelen en te vervangen volgens de gegeven schema's en plantekeningen, rekening houdend met de vigerende veiligheidsregels en -middelen die hij/zij kritisch weet toe te passen.
  
• EM334 De student is in staat om een eenvoudig processysteem functioneel te analyseren, technisch uit te werken (incl. de software) met de bedoeling dat, na het testen en simuleren, het automatisatieproces in dienst genomen kan worden.
  
• EM338 De student is in staat om op projectmatige wijze een besturings- en regelopdracht te benaderen; d.w.z. er een technisch ontwerpdossier van op te stellen en dit te presenteren om het al of niet realiseren ervan te verantwoorden.
  
• EM341 De student is in staat om een meet- en regelsysteem te herkennen tussen een veelvoud van applicaties en om van daaruit, met de nodige kennis van de toegepaste meet- en regelprincipes, onderhoudwerkzaamheden, kalibraties en testen uit te voeren.
  

• Begrijpen van een regelkring.
• Principe kennen van de voornaamste sensoren voor het meten van : Druk, Temperatuur, Niveau en Debiet.

• De student heeft voldaan aan de algemene toelatingsvoorwaarden zoals bepaald in het onderwijs- en examenreglement
  

• Temperatuurmetingen.
• Druk- en drukverschilmetingen.
• Debietmetingen.
• Niveaumetingen.

• Cursus Meettechnieken, departement  Wetenschap en Techniek, R. Coremans
  

• Hoorcollege met begeleidende oefeningen.
  

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen met kennis- en weetvragen, redeneringsvragen en oefeningen.

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen met kennis- en weetvragen, redeneervragen en oefeningen.

Je bestudeert de theoretische basis van de regeltechniek. Uit voorbeelden leer je de methoden om de processen en regelkringen schematisch voor te stellen. Met behulp van deze schema's stel je de regelketens wiskundig voor via formules. Je bestudeert de standaard P-, PI- en PID-regelingen. Dit laat je toe om de instelparameters van de regelapparatuur te bepalen.

We doen dit steeds aan de hand van alledaagse voorbeelden.

• EM102 De student kan geordend, kernachtig en gesynthetiseerd een verslag opstellen, toelichten en/of een opvolgingsdossier beheren / De student kan beroepsspecifieke informatie opzoeken en verwerken.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM317 De student kan door het verzamelen van gegevens uit schema's/manuals/tekeningen en het uitvoeren van controlemetingen op de functionaliteit, de oorzaken en hun gevolgen op het proces inschatten, opsporen en verhelpen.
  
• EM320 De student is in staat om systemen te installeren, aan te sluiten, te koppelen en te vervangen volgens de gegeven schema's en plantekeningen, rekening houdend met de vigerende veiligheidsregels en -middelen die hij/zij kritisch weet toe te passen.
  
• EM338 De student is in staat om op projectmatige wijze een besturings- en regelopdracht te benaderen; d.w.z. er een technisch ontwerpdossier van op te stellen en dit te presenteren om het al of niet realiseren ervan te verantwoorden.
  
• EM341 De student is in staat om een meet- en regelsysteem te herkennen tussen een veelvoud van applicaties en om van daaruit, met de nodige kennis van de toegepaste meet- en regelprincipes, onderhoudwerkzaamheden, kalibraties en testen uit te voeren.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

• De student kan verschillende soorten regeltechnische schema's hanteren.
• De student stelt een regelkring op met al zijn componenten.
• De student herkent en bepaalt de parameters van een proces a.h.v. opgenomen grafieken,  waarna een PID-regelaar kan ingesteld worden.
• De student weet hoe hij regelkringen moet afregelen m.b.v. een PID-regelaar in functie van het te regelen proces.

• Voldoen aan de inschrijfvereisten zoals vermeld in de studiegids.

• Analyse regeltechnische schema's.
• Analyse van elk onderdeel van de regelkring (het proces, de regelaar, de transmitter, ...) door ze o.a. wiskundig te omschrijven in een transfertfunctie.
• Onderzoek enkelvoudige regelkringen door het combineren van PID-regelaars met een aantal processen, wat resulteert in het instellen van een PID-regelaar in functie van het proces.
• Tuning regelkringen.
• Regelcriteria.  

• Cursus Regeltechniek, departement WET - opleiding elektromechanica, B. Pauwels 
• Powerpointvoorstellingen
• Slides
• Internet-sites via cursus of lessen.

• Hoorcolleges aangevuld met powerpointvoorstellingen en begeleidende oefeningen.
• Lector aan student : voor voorbeeldexamens ... .
• Individuele contact- en begeleidingsmomenten mogelijk in overleg met de lector.

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen met kennis-, inzicht- en toepassingsvragen.

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen met kennis-, inzicht- en toepassingsvragen

Tijdens deze labosessies kan de student de theoretische kennis omzetten in de praktijk. Hierbij wordt er voornamelijk gefocust op de werking van de PID-regelaar.

Kleine industriële proefopstellingen geven de student de kans om debiet-, temperatuur-, positie-, druk- en niveauregelingen uit te voeren. Hier krijgen ze de kans om R&I-schema's te tekenen. Zij gaan eveneens een elektrisch schema op papier zetten en nadien werkelijk opbouwen.

Wanneer alles elektrisch is aangesloten, analyseren zij het proces en kiezen zij een bijpassende regelaar om dat proces in te regelen. Het aanpassen van de regelfuncties en de PID-parameters van de regelaar geeft een idee over de afzonderlijke functies van dergelijke regelaar.

Zij kunnen eveneens de invloeden van de verschillende elementen in de regelkring ontdekken. Wat gebeurt er bij het steken van een grotere klep? Moet ik de parameters aanpassen wanneer ik voor de meting een ander meetbereik heb gekozen?

• EM102 De student kan geordend, kernachtig en gesynthetiseerd een verslag opstellen, toelichten en/of een opvolgingsdossier beheren / De student kan beroepsspecifieke informatie opzoeken en verwerken.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM214 De student is in staat om uitvoerende taken nauwgezet en volgens de regels van de kunst (of goed vakamanschap) uit te voeren. De student is daarbij in staat om risico's te herkennen en ze gepast in te schatten.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM320 De student is in staat om systemen te installeren, aan te sluiten, te koppelen en te vervangen volgens de gegeven schema's en plantekeningen, rekening houdend met de vigerende veiligheidsregels en -middelen die hij/zij kritisch weet toe te passen.
  
• EM321 De student is in staat om installaties/machines, of delen ervan, na onderhoudsactiviteiten af te regelen, te testen, op te starten en in dienst te nemen.
  
• EM324 De student is na het ontwerp van het automatiseringssysteem in staat om dit systeem te installeren, op te starten, te testen en af te stellen, rekening houdende met de noodzakelijke veiligheidsregels.
  
• EM342 De student is in staat om door gebruik te maken van de huidige stand van de techniek een veelvoud aan data en parameters te verzamelen, te visualiseren, te bewaken en te bewaren, met de bedoeling ze bruikbaar te maken voor de proceseigenaars/procestechnologen.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  
• EM355 De student kan op basis van afstudeerspecifieke kennis een technisch gesprek voeren in de Engelse en de Franse of Duitse taal.
  

1. Student is in staat om snel informatie op te zoeken via Nederlands- en anderstalige handleidingen.
2. Student is in staat om zelfstandig de elektrische schema's op te stellen met het oog op het aansluiten van elk onderdeel in de regelkring.
3. Opstellen R&I-schema's.
4. De student kan transmitters en regelaars in de regelkring praktisch configureren en afregelen van.
5. De student kan de invloed evalueren van de verschillende componenten in de regelkring.

• Voldoen aan de inschrijfvereisten zoals vermeld in de studiegids.

• Opstellen elektrische en R&I schema's.
• Bepaling van de procesconstanten: statisch en dynamisch gedrag.
• Werking van een PID-regelaar.
• Instellen regelaars in functie van het proces en tunen van enkelvoudige regelkringen.

• Praktische proeven in groepsverband met begeleidingsmomenten.
• Verslaggeving van de laboproeven.

Categorie	Weging van categorieën
permanente evaluatie	100%

• Voorbereidingstest met meerkeuzevragen bij de aanvang van iedere labosessie.
• Permanente evaluatie tijdens de labosessies.
• Evaluatie van de Labo verslagen.
• De berekening van de punten vind je terug in de algemene inleiding van de syllabus.
• Opmerking: Aanwezigheid verplicht (zie Intranet onder Onderwijs- en examenreglement >departementaal> aanwezigheidscontrole). Bij elke afwezigheid van de student tijdens de labosessies daalt het maximum te behalen punten met 1/9de.
• Een student die 3 of meer keren afwezig is, ongeacht wettig of onwettig, bij labosessies en practica kan voor het desbetreffende opleidingsonderdeel niet meer slagen. Meer hierover kan je lezen in de departementale aanvulling op het onderwijs- en examenreglement.
• De uitgewerkte proeven zijn het resultaat van eigen werk dat ontwikkeld is binnen dezelfde groep. Samenwerken tussen twee of meerdere groepen voor een deel of de volledige proef is m.a.w. niet toegelaten.

In een bedrijf heeft elke regelkring een invloed op een andere. In het eerste deel gaan we de enkelvoudige regelkring achter ons laten en ons toespitsen op meervoudige regelkringen, waarbij verschillende metingen en processen in elkaar genesteld zijn.
Een andere kijk op de regeltechniek komt uit de Aziatische wereld, die zich verdiept hebben in de Fuzzy Logic. Een basis van deze theorie geeft een andere benadering om een automatisatieproject uit te werken. We bekijken ook SPC, een statistisch verbeteringsproces als overkoepelende strategie.
Bij het ontwerp van een regelkring weet je best op voorhand hoe deze zich manifesteert binnen het proces. Hiervoor maakt men gebruik van computerprogramma's. Dit zelfstudiepakket is een goede basis voor het abstracte denken in de regeltechniek.

• EM102 De student kan geordend, kernachtig en gesynthetiseerd een verslag opstellen, toelichten en/of een opvolgingsdossier beheren / De student kan beroepsspecifieke informatie opzoeken en verwerken.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  

• EM334 De student is in staat om een eenvoudig processysteem functioneel te analyseren, technisch uit te werken (incl. de software) met de bedoeling dat, na het testen en simuleren, het automatisatieproces in dienst genomen kan worden.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

• De student kan verschillende regelstrategieën hanteren.
• De student doet onderzoek naar de stabiliteit van een regelkring.
• De student kan een PID-regelaar instellen en afregelen zodat de regelkring stabiel reageert.
• De student is in staat om een niet-gestandardiseerd proces te regelen.
• De student kent methodes om processen met grote dode tijd in te regelen.
• De student weet fouten en problemen binnen een regelkring op te sporen en te verhelpen.
• De student begrijpt de werking van SPC, Fuzzy Logic en Sinusresponsie van een proces.

• Voldoen aan de inschrijfvereisten zoals vermeld in de studiegids.

• Meervoudige regelkringen.
• Regelaars, andere dan de PID-regelaar: bvb. Fuzzy Logic, Smith Predictor.
• SPC
• Sinusoïdaal gedrag op regelkringen.
• Bode- en Nyquist-diagrammen.
• Stabiliteitscriteria.
• Diagnosetraining.

• Cursus Regeltechniek, departement WET - Opleiding elektromechanica, S. De Laet.
• Powerpointvoorstellingen en aanvullend materiaal beschikbaar op "Lector aan student"
• Slides.
• Computersimulaties.

• Hoorcolleges aangevuld met powerpointvoorstellingen en begeleidende oefeningen.
• Digitaal leerplatform Blackboard.
• Individuele contact- en begeleidingsmomenten mogelijk in overleg met de lector.

Categorie	Weging van categorieën
opdrachten	25%
Schriftelijke evaluatie	75%

• Schriftelijk examen met kennis-, inzicht- en toepassingsvragen.(75% van het totaal aantal punten)
• Uitwerken opdracht over stabiliteit van een hoger orde proces met dode tijd  (25 % van het totaal aantal punten) 

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen met kennis-, inzicht- en toepassingsvragen.(100%)
• De punten van de opdracht vervallen.  

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM102 De student kan geordend, kernachtig en gesynthetiseerd een verslag opstellen, toelichten en/of een opvolgingsdossier beheren / De student kan beroepsspecifieke informatie opzoeken en verwerken.
  
• EM103 Doelgericht leren (evalueren) van je eigen handelingen (er positieve en negatieve kanten in identificeren) en gericht werken aan verbeteringen ( leerpunten formuleren).
  
• EM104 De student kan in een multidisciplinaire groep en vanuit zijn specifieke optie-(afstudeer)achtergrond een bijdrage leveren aan de totstandkoming van het gewenste resultaat / de student kan multidisciplinaire opdrachten projectmatig aanpakken.
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM209 De student kan zich vlot in een groep/team integreren zodat hij/zij snel en efficint kan deelnemen aan de taken.
  
• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  
• EM212 De student kan bij beroepsmatige en ethische dilemma's (bv. verhoging productiviteit door minder veilig werken) een afweging maken op basis van gedegen maatschappelijk geaccepteerde normen en waarden en een besluit nemen.
  
• EM214 De student is in staat om uitvoerende taken nauwgezet en volgens de regels van de kunst (of goed vakamanschap) uit te voeren. De student is daarbij in staat om risico's te herkennen en ze gepast in te schatten.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM317 De student kan door het verzamelen van gegevens uit schema's/manuals/tekeningen en het uitvoeren van controlemetingen op de functionaliteit, de oorzaken en hun gevolgen op het proces inschatten, opsporen en verhelpen.
  
• EM318 De student is in staat om vakkundig installaties/machines, of delen ervan, te demonteren en te monteren.
  
• EM320 De student is in staat om systemen te installeren, aan te sluiten, te koppelen en te vervangen volgens de gegeven schema's en plantekeningen, rekening houdend met de vigerende veiligheidsregels en -middelen die hij/zij kritisch weet toe te passen.
  
• EM321 De student is in staat om installaties/machines, of delen ervan, na onderhoudsactiviteiten af te regelen, te testen, op te starten en in dienst te nemen.
  
• EM334 De student is in staat om een eenvoudig processysteem functioneel te analyseren, technisch uit te werken (incl. de software) met de bedoeling dat, na het testen en simuleren, het automatisatieproces in dienst genomen kan worden.
  
• EM338 De student is in staat om op projectmatige wijze een besturings- en regelopdracht te benaderen; d.w.z. er een technisch ontwerpdossier van op te stellen en dit te presenteren om het al of niet realiseren ervan te verantwoorden.
  
• EM339 De student kan op een doordachte manier een probleem analyseren en de oplossingen omzetten naar een ontwerp/programma.
  
• EM341 De student is in staat om een meet- en regelsysteem te herkennen tussen een veelvoud van applicaties en om van daaruit, met de nodige kennis van de toegepaste meet- en regelprincipes, onderhoudwerkzaamheden, kalibraties en testen uit te voeren.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

• Zie fiche Chemie en materialenleer
• Zie fiche Procesactoren
• Zie fiche Procesinstrumentatie
• Zie fiche Labo procesinstrumentatie
• Zie fiche Procestechnieken

• Geen

Componenten	Weging
Chemie	14%
Labo procesinstrumentatie	21%
Procesactoren	14%
Procesinstrumentatie	22%
Procestechnieken	29%

• Om te slagen voor dit studieonderdeel moeten de studenten minimum 10/20 scoren. Dat eindcijfer komt 'gewogen' cumulatief tot stand op basis van de behaalde deelcijfers van de diverse studiedeelactiviteiten die dit studieonderdeel vormen.
• Raadpleeg de studiegids v/h departement WET voor alle vragen oa. met betrekking tot: examenreglement, deliberatieregels, aanwezigheid bij onderwijsactiviteiten, fraude, inhaalexamens, studievoortgangsbewaking, inzagerecht examens, enz ...

In ons dagelijks leven gebruiken we diverse producten elk met zijn specifieke eigenschappen en de daaraanverbonden gevaren. Om die eigenschappen en gevaren te erkennen hebben we voldoende kennis nodig van de grote waaier aan chemische produkten. We gaan in de les ons dan ook toeleggen op de chemische benamingen, de symboliek, klassificatie en basis-eigenschappen van chemische stoffen die een Electro-Mecaniker geregeld tegenkomt.

• EM103 Doelgericht leren (evalueren) van je eigen handelingen (er positieve en negatieve kanten in identificeren) en gericht werken aan verbeteringen ( leerpunten formuleren).
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  
• EM214 De student is in staat om uitvoerende taken nauwgezet en volgens de regels van de kunst (of goed vakamanschap) uit te voeren. De student is daarbij in staat om risico's te herkennen en ze gepast in te schatten.
  

• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

• Inzicht verwerven in de chemische bindingen die essentieel zijn om chemische producten te classificeren en hun eigenschappen te kennen.
• Uitvoeren van berekeningen inzake stoïchiometrie en chemisch evenwicht
• Interpreteren van de belangrijkste eigenschappen van anorganische en organische stoffen om de eigen veiligheid en deze van de omgeving te garanderen

• Geen

• Het periodiek systeem
• Opbouw van moleculen en andere verbindingen
• Naamgeving en eigenschappen van chemische functies
• Chemische reacties, evenwichten en kinetica
• Chemiekaarten: belangrijkste chemische en fysische eigenschappen van chemische stoffen, veiligheid en omgang met chemische stoffen
• Verbranding
• Roesten en bederven

• Cursus Chemie, Departement Elektromechanica ;
• Slides die tijdens de hoorcolleges worden besproken ;
• Voorbeelden uit de industrie, besproken tijdens de les ;

• Hoorcolleges met begeleidende oefeningen.
• Zelfstudiepakket.

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen met kennis- en toepassingsvragen.

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen met kennis- en toepassingsvragen.

In kleine groepjes ga je een aantal laboproeven maken rond verschillende meetmethodes. Deze gaan van diverse niveau-, druk- en temperatuurmetingen tot en met de Siwarex weegcel. Bij iedere proef krijg je een aantal opdrachten die je confronteren met  mogelijke valkuilen en je praktisch inzicht geven in de principes van meet- en regeltechniek.

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM102 De student kan geordend, kernachtig en gesynthetiseerd een verslag opstellen, toelichten en/of een opvolgingsdossier beheren / De student kan beroepsspecifieke informatie opzoeken en verwerken.
  
• EM104 De student kan in een multidisciplinaire groep en vanuit zijn specifieke optie-(afstudeer)achtergrond een bijdrage leveren aan de totstandkoming van het gewenste resultaat / de student kan multidisciplinaire opdrachten projectmatig aanpakken.
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM209 De student kan zich vlot in een groep/team integreren zodat hij/zij snel en efficint kan deelnemen aan de taken.
  
• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  

• EM334 De student is in staat om een eenvoudig processysteem functioneel te analyseren, technisch uit te werken (incl. de software) met de bedoeling dat, na het testen en simuleren, het automatisatieproces in dienst genomen kan worden.
  
• EM339 De student kan op een doordachte manier een probleem analyseren en de oplossingen omzetten naar een ontwerp/programma.
  
• EM341 De student is in staat om een meet- en regelsysteem te herkennen tussen een veelvoud van applicaties en om van daaruit, met de nodige kennis van de toegepaste meet- en regelprincipes, onderhoudwerkzaamheden, kalibraties en testen uit te voeren.
  

1. De student kan transmitters opbouwen en aansluiten.
2. De student kan transmitters afregelen
   

• Voldoen aan de vereisten zoals gesteld in de studiegids departement elektromechanica.

• Explosie-beveiliging.
• SIL - procesbeveiliging.
• Uitbreiding meettechnieken.
• Cursus niveaumetingen.
  

• Cursus Labo meettechnologie, departement Wetenschap en Techniek, R. Coremans
• Handleidingen van de laboapparaten
• Didactische opstellingen.
• Meet - en callibratie apparatuur.
  

• Labosessies onder begeleiding van lector

Categorie	Weging van categorieën
permanente evaluatie	100%

• Permanente evaluatie (voorbereiding, verslag, inzet &  attitude) tijdens de labosessies. (100%)
• Opmerking: Bij elke afwezigheid van de student(e) tijdens de labosessies daalt het maximum te behalen punten met 1/8ste.
• Een student die 3 of meer keren afwezig is, ongeacht wettig of onwetig, bij  labosessies en practica kan voor het desbetreffende opleidingsonderdeel niet meer slagen. Meer hierover kan je lezen in de departementale aanvulling op het onderwijs- en examenreglement.
• De uitgewerkte proeven zijn het resultaat van eigen werk dat ontwikkeld is binnen dezelfde groep. Samenwerken tussen twee of meerdere groepen voor een deel of de volledige proef is m.a.w. niet toegelaten en kunnen beschouwd worden als fraude.

• Geen

In een regelkring wordt de correctie, afkomstig van de regelaar, uitgevoerd door een corrigerend orgaan. Dit onderdeel werkt zodanig in op het proces (procesactor) dat de gewenste waarde wordt bereikt. In de (petro-)chemische industrie vind je naast frequentiesturingen, voornamelijk regelventielen terug die deze functie uitoefenen.

Hoe ziet zo'n regelventiel in elkaar, waarvoor dient een klepstandsteller? Welke types zijn er op de markt en wanneer worden ze gehanteerd?

De berekening van een klep en andere kleppenpraat vormen het sluitstuk van deze cursus.

• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  

• EM317 De student kan door het verzamelen van gegevens uit schema's/manuals/tekeningen en het uitvoeren van controlemetingen op de functionaliteit, de oorzaken en hun gevolgen op het proces inschatten, opsporen en verhelpen.
  
• EM318 De student is in staat om vakkundig installaties/machines, of delen ervan, te demonteren en te monteren.
  
• EM320 De student is in staat om systemen te installeren, aan te sluiten, te koppelen en te vervangen volgens de gegeven schema's en plantekeningen, rekening houdend met de vigerende veiligheidsregels en -middelen die hij/zij kritisch weet toe te passen.
  
• EM321 De student is in staat om installaties/machines, of delen ervan, na onderhoudsactiviteiten af te regelen, te testen, op te starten en in dienst te nemen.
  
• EM334 De student is in staat om een eenvoudig processysteem functioneel te analyseren, technisch uit te werken (incl. de software) met de bedoeling dat, na het testen en simuleren, het automatisatieproces in dienst genomen kan worden.
  
• EM341 De student is in staat om een meet- en regelsysteem te herkennen tussen een veelvoud van applicaties en om van daaruit, met de nodige kennis van de toegepaste meet- en regelprincipes, onderhoudwerkzaamheden, kalibraties en testen uit te voeren.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

• De student kan regelventielen ontwerpen, selecteren en onderhouden.
  

• Geen

• Ontleding regelventiel.
• Overzicht soorten regelventielen.
• Termen die met regelventielen te maken hebben: kritische drukval, cavitatie, choked flow, rangeability, flashing, geluidsintensiteit.
• Ontwerp regelventiel: berekening van de regelklepcoëfficiënt, de aandrijving, de bepaling van het materiaal, de keuze en de vorm met bijhorende klepkarakteristiek, selectie van het aantal aansluitingen (verdeel- of mengklep) en eventuele opties.
  

• Cursus Procesactoren, Departement elektromechanica, B.Pauwels
• Powerpointvoorstellingen en aanvullend materiaal beschikbaar via "Lector aan student"
• Video.
  

• Hoorcolleges aangevuld met powerpointvoorstellingen en begeleidende oefeningen.
• Demonstraties.
• Individuele contact- en begeleidingsmomenten mogelijk in overleg met de lector.
  

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen met kennis-, inzichts- en toepassingsvragen.
  

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen met kennis-, inzichts- en toepassingsvragen.

Meten is weten. Kwaliteit en veiligheid zijn hier rechtstreeks met verbonden. In deze les leer je hoe men  in de industrie tewerk gaat om processen te beheren en te beveiligen. Veiligheidsaspecten in de proces-industrie : ATEX en SIL zijn in ieder geval voor jou  geen loze begrippen.

• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM212 De student kan bij beroepsmatige en ethische dilemma's (bv. verhoging productiviteit door minder veilig werken) een afweging maken op basis van gedegen maatschappelijk geaccepteerde normen en waarden en een besluit nemen.
  
• EM214 De student is in staat om uitvoerende taken nauwgezet en volgens de regels van de kunst (of goed vakamanschap) uit te voeren. De student is daarbij in staat om risico's te herkennen en ze gepast in te schatten.
  

• EM324 De student is na het ontwerp van het automatiseringssysteem in staat om dit systeem te installeren, op te starten, te testen en af te stellen, rekening houdende met de noodzakelijke veiligheidsregels.
  
• EM334 De student is in staat om een eenvoudig processysteem functioneel te analyseren, technisch uit te werken (incl. de software) met de bedoeling dat, na het testen en simuleren, het automatisatieproces in dienst genomen kan worden.
  
• EM338 De student is in staat om op projectmatige wijze een besturings- en regelopdracht te benaderen; d.w.z. er een technisch ontwerpdossier van op te stellen en dit te presenteren om het al of niet realiseren ervan te verantwoorden.
  
• EM339 De student kan op een doordachte manier een probleem analyseren en de oplossingen omzetten naar een ontwerp/programma.
  
• EM341 De student is in staat om een meet- en regelsysteem te herkennen tussen een veelvoud van applicaties en om van daaruit, met de nodige kennis van de toegepaste meet- en regelprincipes, onderhoudwerkzaamheden, kalibraties en testen uit te voeren.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

1. De student herkent en begrijpt de fysische en electrische werking van alle analoge meettoestellen uit de industrie.
2. De student begrijpt volledig de opbouw van transmitters.
3. De student is in staat om principieel elke transmitter te kunnen parametreren.
4. De student kan zelfstandig een volledige meetkring opbouwen : juiste keuze van de komponenten, ook binnen een gevaarlijke omgeving.
5. De student kan, afhankelijk van de veiligheidssituatie, meettoestellen evalueren en kiezen zodat ze voldoen aan alle geldende regelgevingen.
6. De student weet een veiligheidskring uit te rekenen en de componenten te bepalen.
7. De student begrijpt de ATEX en SIL reglementering.
   

• Voldoen aan de vereisten zoals gesteld in de studiegids departement WET - elektromechanica.

• Cursus niveaumetingen.
• Uitbreiding meettechnieken.
• Proces-instrumentatie.
• Explosie beveiliging / ATEX / SIL.
  

• Cursus Meettechnologie, departement Wetenschap en Techniek, R. Coremans 
• Artikels uit "Industie : Technisch Management".
• Industriële voorbeeld BASF
• Industrieel voorbeeld DEGUSSA
  

• Hoorcollege en begeleidende oefeningen.
• Opdrachten die buiten de les opgelost dienen te worden en in de les voorgedragen.
  

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• 100% schriftelijk examen

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• idem als 1e zittijd.

Proces-Technieken start met Basis scheikundig-proces berekeningen : Stoechiometrie, Concentraties, Evenwichten, Reacties, Zuur-base, Oplosbaarheid. Hierna beschouwen we verschillende industriële eenheids-Processen zoals Destillatie, Katalytische reaktie, Absorptie / Adsorptie, Warmte-wisseling, reboiler, Koeltorens, WW's.  Ook gaan we verder in op Analyse : IN-, ON- en OFF-Line, Geleidbaarheid, O₂, vochtigheid, Luchtvochtigheid-molier, metingen, Dichtheid, Optische methoden, Gaschromato, COD-BOD, Kalibratie, Precisie, Nauwkeurigheid.

• EM102 De student kan geordend, kernachtig en gesynthetiseerd een verslag opstellen, toelichten en/of een opvolgingsdossier beheren / De student kan beroepsspecifieke informatie opzoeken en verwerken.
  
• EM104 De student kan in een multidisciplinaire groep en vanuit zijn specifieke optie-(afstudeer)achtergrond een bijdrage leveren aan de totstandkoming van het gewenste resultaat / de student kan multidisciplinaire opdrachten projectmatig aanpakken.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM317 De student kan door het verzamelen van gegevens uit schema's/manuals/tekeningen en het uitvoeren van controlemetingen op de functionaliteit, de oorzaken en hun gevolgen op het proces inschatten, opsporen en verhelpen.
  
• EM320 De student is in staat om systemen te installeren, aan te sluiten, te koppelen en te vervangen volgens de gegeven schema's en plantekeningen, rekening houdend met de vigerende veiligheidsregels en -middelen die hij/zij kritisch weet toe te passen.
  
• EM338 De student is in staat om op projectmatige wijze een besturings- en regelopdracht te benaderen; d.w.z. er een technisch ontwerpdossier van op te stellen en dit te presenteren om het al of niet realiseren ervan te verantwoorden.
  
• EM341 De student is in staat om een meet- en regelsysteem te herkennen tussen een veelvoud van applicaties en om van daaruit, met de nodige kennis van de toegepaste meet- en regelprincipes, onderhoudwerkzaamheden, kalibraties en testen uit te voeren.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

De student is in staat om proces-matig mee te kunnen denken en rekenen. Hij verstaat massa-balansen, reactie-berekeningen, basis-processen die je op een standaard P&I-D vindt.

• Geen

• Basis scheikundig-proces berekeningen : Stoechiometrie, Concentraties, Evenwichten, Reacties, Zuur-base, Oplosbaarheid.
• Industriële eenheids-Processen zoals Destillatie, Katalytische reaktie, Absorptie / Adsorptie, Warmte-wisseling, reboiler, Koeltorens, WW's. 
• Analyse-technieken : IN-, ON- en OFF-Line, Geleidbaarheid, O₂, vochtigheid, Luchtvochtigheid-molier, metingen, Dichtheid, Optische methoden, Gaschromato, COD-BOD, Kalibratie, Precisie, Nauwkeurigheid.

• Cursus Procestechniek, departement elektromechanica, B. Pauwels
• Powerpointvoorstellingen
• Industriële voorbeelden

Categorie	Weging van categorieën
opdrachten	30%
Schriftelijke evaluatie	70%

• Schriftelijk examen (70%) + uitgewerkte dossiertjes met begeleide presentatie tijdens de lessen (30%).

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  
• EM213 De student kan in snel veranderende werkomstandigheden en op basis van doorzettingsvermogen, prestatiegericht werken.
  
• EM214 De student is in staat om uitvoerende taken nauwgezet en volgens de regels van de kunst (of goed vakamanschap) uit te voeren. De student is daarbij in staat om risico's te herkennen en ze gepast in te schatten.
  
• EM215 De student kan onder tijdsdruk en bij onvoorziene omstandigheden effectief blijven functioneren door de taken goed te plannen en te organiseren.
  

• EM325 De student kan vanuit zijn multidisciplinaire technische kennis verbeteringen of aanpassingen ontwerpen (3D CAD-omgeving), uitvoeren en terugkoppelen aan gestelde verbeterdoelen.
  
• EM326 De student kan elektrische ontwerpschema's tekenen en daarbij kabels, zekeringen, schakelapp., verlichting, enz ... berekenen en selecteren op basis van een PVE (plan van eisen).
  
• EM332 De student is in staat om een eenvoudig produktie- en/of kringproces te automatiseren.
  
• EM333 De student kan technisch-functioneel een eenvoudig (productie-) proces/systeem analyseren.
  
• EM339 De student kan op een doordachte manier een probleem analyseren en de oplossingen omzetten naar een ontwerp/programma.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

• Zie fiche E-plan
• Zie fiche E-plan P&ID

• Voldoen aan de inschrijfvereisten zoals gesteld in de studiegids.

Componenten	Weging
Eplan	75%
Eplan P&ID	25%

• Zie deelfiche's.

Het ontwerpen van een elektrische, hydraulische of pneumatische installatie houdt veel meer in dan het tekenen van het schema. Door gebruik te maken van softwarepakketten zoals Eplan kan het volledige ontwerp met inbegrip van alle benodigde extra's (klemmenlijsten, grondplannen, kabellijsten, lay-out van borden) worden gerealiseerd in één totaalproject.

Hierdoor krijgen de studenten inzicht in de complexiteit van een ontwerp en het grote belang van accurate en volledige informatie zonder redundantie.

Via praktische en industrieel gerichte voorbeelden en toepassingen leren de studenten de enorme mogelijkheden van EPLAN P8 aan.

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  
• EM213 De student kan in snel veranderende werkomstandigheden en op basis van doorzettingsvermogen, prestatiegericht werken.
  
• EM215 De student kan onder tijdsdruk en bij onvoorziene omstandigheden effectief blijven functioneren door de taken goed te plannen en te organiseren.
  

• EM325 De student kan vanuit zijn multidisciplinaire technische kennis verbeteringen of aanpassingen ontwerpen (3D CAD-omgeving), uitvoeren en terugkoppelen aan gestelde verbeterdoelen.
  
• EM326 De student kan elektrische ontwerpschema's tekenen en daarbij kabels, zekeringen, schakelapp., verlichting, enz ... berekenen en selecteren op basis van een PVE (plan van eisen).
  
• EM339 De student kan op een doordachte manier een probleem analyseren en de oplossingen omzetten naar een ontwerp/programma.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

• Het kunnen doorzien van de stuctuur en de mogelijkheden van het EPLAN CAE systeem.
• Een compleet EPLAN project kunnen opzetten, grafisch uit te werken en het toepassen van de automatische uitwerkingen zoals kruisverwijzingen en inhoudsopgave.
• Klemmen- en kabeldocumentatie kunnen opstellen en interpreteren.

• Voldoen aan de inschrijfvereisten zoals vermeld in de studiegids.

• Eplan architectuur
• Project aanmaak
• Grafische opbouw
• Projectpaginamanipulatie
• Inhoudsopgave
• Kruisverwijzingstechnieken
• Nummeringsmodule
• Aandachtspunten bij opzetten van standaardisatie
• Symboolbeheer
• Vertalen
• Uitwisseling EPLAN projecten met derden
•  Klemmen en kabels
• Vrij tekenen
• Introductie blokschematechniek
• Parameters
• Revisiebeheer
• Artikelbeheer
• Relaiskeuze
• Kastindeling
• PLC en schemagenerator

• softwarepakket E-plan
• elektronische cursus E-Plan, departement Elektromechanica
• aanbevolen internet links
• extra materiaal beschikbaar via het digitaal leerplatform Blackboard

• Korte inleiding en demonstratie van het softwarepakket.
• Iedere week bereidt de student een vooraf uitgeschreven oefening voor.
• Begeleiding van studenten tijdens oefeningen aan de PC op school.

Categorie	Weging van categorieën
eindevaluatie	100%

• Evaluatie in de laatste les: uitwerken van een project (tekeningen, berekeningen, …) binnen een vooropgestelde tijd (100%).
• Controle op de wekelijks opgelegde oefeningen. Er wordt 10% van de te behalen punten afgetrokken als bij rondgang tijdens de les blijkt dat de student de oefeningen niet op regelmatige basis uitwerkt.
• Aanwezigheid verplicht: bij elke afwezigheid wordt er 10% van de te behalen punten afgetrokken.
• Een student die 3 of meer keren afwezig is, ongeacht wettig of onwettig, bij  labo- en practicalessen (incl. de lessen rond het gebruik van softwarepaketten zoal bv. Eplan, inventor) kan voor het desbetreffende opleidingsonderdeel niet meer slagen.
  Dit betekent dat hij het desbetreffende onderdeel opnieuw zal moeten opnemen in zijn individueel traject van een volgend academiejaar. Meer i.v.m. afwezigheid tijdens labosessies kan je lezen in de departementale aanvulling van het onderwijs- en examenreglement op intranet.

Categorie	Weging van categorieën
eindevaluatie	100%

• Het tekenen van een project binnen een vooropgestelde tijd (100%).

Het ontwerpen van een elektrische, hydraulische of pneumatische installatie houdt veel meer in dan het tekenen van het schema. Door gebruik te maken van softwarepakketten zoals Eplan kan het volledige ontwerp met inbegrip van alle benodigde extra's  worden gerealiseerd in een totaalproject.

Hierdoor krijgen de studenten inzicht in de complexiteit van een ontwerp en het grote belang van accurate en volledige informatie zonder redundantie.

Via praktische en industrieel gerichte voorbeelden en toepassingen leren de studenten de enorme mogelijkheden van EPLAN P8 aan.

Via het Eplan platform en de optie PPE kunnen nu ook P&ID schema's getekend worden.
Natuurlijk is er ook de koppeling naar het elektrisch schema. Hierdoor krijgen we ook een schematische voorstelling van het proces.

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  
• EM213 De student kan in snel veranderende werkomstandigheden en op basis van doorzettingsvermogen, prestatiegericht werken.
  
• EM214 De student is in staat om uitvoerende taken nauwgezet en volgens de regels van de kunst (of goed vakamanschap) uit te voeren. De student is daarbij in staat om risico's te herkennen en ze gepast in te schatten.
  
• EM215 De student kan onder tijdsdruk en bij onvoorziene omstandigheden effectief blijven functioneren door de taken goed te plannen en te organiseren.
  

• EM325 De student kan vanuit zijn multidisciplinaire technische kennis verbeteringen of aanpassingen ontwerpen (3D CAD-omgeving), uitvoeren en terugkoppelen aan gestelde verbeterdoelen.
  
• EM326 De student kan elektrische ontwerpschema's tekenen en daarbij kabels, zekeringen, schakelapp., verlichting, enz ... berekenen en selecteren op basis van een PVE (plan van eisen).
  
• EM332 De student is in staat om een eenvoudig produktie- en/of kringproces te automatiseren.
  
• EM333 De student kan technisch-functioneel een eenvoudig (productie-) proces/systeem analyseren.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

• Het kunnen doorzien van de stuctuur en de mogelijkheden van het EPLAN CAE systeem.
• Een compleet EPLAN project kunnen opzetten, grafisch uit te werken en het toepassen van de automatische uitwerkingen zoals kruisverwijzingen en inhoudsopgave.
• P&ID tekeningen kunnen opstellen en symbolen kennen van de proceswereld.

• Voldoen aan de inschrijfvereisten zoals vermeld in de studiegids.

• Eplan PPE

• softwarepakket E-plan
• elektronische cursus E-Plan, departement Elektromechanica
• aanbevolen internet links
• extra materiaal beschikbaar via het digitaal leerplatform Blackboard

Categorie	Weging van categorieën
eindevaluatie	100%

• Evaluatie in de laatste les: tekenen van een project binnen een vooropgestelde tijd (100%).
• Aanwezigheid verplicht. Bij elke afwezigheid van de student(e) tijdens de lessen wordt er 12,5% van de te behalen punten afgetrokken.
• Een student die 3 of meer keren afwezig is, ongeacht wettig of onwettig, bij  labo- en practicalessen (incl. de lessen rond het gebruik van softwarepaketten zoal bv. Eplan) kan voor het desbetreffende opleidingsonderdeel niet meer slagen. Meer ivm afwezigheid tijdens labosessies kan je lezen in de departementale aanvulling van het onderwijs- en examenreglement op intranet.

Categorie	Weging van categorieën
eindevaluatie	100%

• Het tekenen van een project binnen een vooropgestelde tijd (100%).

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM104 De student kan in een multidisciplinaire groep en vanuit zijn specifieke optie-(afstudeer)achtergrond een bijdrage leveren aan de totstandkoming van het gewenste resultaat / de student kan multidisciplinaire opdrachten projectmatig aanpakken.
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  
• EM212 De student kan bij beroepsmatige en ethische dilemma's (bv. verhoging productiviteit door minder veilig werken) een afweging maken op basis van gedegen maatschappelijk geaccepteerde normen en waarden en een besluit nemen.
  

• EM320 De student is in staat om systemen te installeren, aan te sluiten, te koppelen en te vervangen volgens de gegeven schema's en plantekeningen, rekening houdend met de vigerende veiligheidsregels en -middelen die hij/zij kritisch weet toe te passen.
  
• EM321 De student is in staat om installaties/machines, of delen ervan, na onderhoudsactiviteiten af te regelen, te testen, op te starten en in dienst te nemen.
  
• EM322 De student kan de basiscontroles in het kader van het opstarten van CV-, HVAC-, warmtepomp- en/of koelinstallatie of andere alternatieve energiesydtemen conform de opleveringsvoorwaarden uitvoeren.
  
• EM326 De student kan elektrische ontwerpschema's tekenen en daarbij kabels, zekeringen, schakelapp., verlichting, enz ... berekenen en selecteren op basis van een PVE (plan van eisen).
  
• EM329 De student is in staat om eenvoudige onderhoudsactiviteiten in te schatten.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.