• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM102 De student kan geordend, kernachtig en gesynthetiseerd een verslag opstellen, toelichten en/of een opvolgingsdossier beheren / De student kan beroepsspecifieke informatie opzoeken en verwerken.
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM106 De student is in staat tot het uitvoeren van eenvoudige leidinggevende en managementtaken.
  
• EM107 De student kan, op basis van zijn multidisciplinaire en afstudeerspecifieke kennis, communicatie met opdrachtgevers/klanten/ontwikkelaars/productiemedewerkers ontwikkelen en onderhouden.
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM209 De student kan zich vlot in een groep/team integreren zodat hij/zij snel en efficint kan deelnemen aan de taken.
  
• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  
• EM212 De student kan bij beroepsmatige en ethische dilemma's (bv. verhoging productiviteit door minder veilig werken) een afweging maken op basis van gedegen maatschappelijk geaccepteerde normen en waarden en een besluit nemen.
  
• EM214 De student is in staat om uitvoerende taken nauwgezet en volgens de regels van de kunst (of goed vakamanschap) uit te voeren. De student is daarbij in staat om risico's te herkennen en ze gepast in te schatten.
  
• EM215 De student kan onder tijdsdruk en bij onvoorziene omstandigheden effectief blijven functioneren door de taken goed te plannen en te organiseren.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM320 De student is in staat om systemen te installeren, aan te sluiten, te koppelen en te vervangen volgens de gegeven schema's en plantekeningen, rekening houdend met de vigerende veiligheidsregels en -middelen die hij/zij kritisch weet toe te passen.
  
• EM321 De student is in staat om installaties/machines, of delen ervan, na onderhoudsactiviteiten af te regelen, te testen, op te starten en in dienst te nemen.
  
• EM324 De student is na het ontwerp van het automatiseringssysteem in staat om dit systeem te installeren, op te starten, te testen en af te stellen, rekening houdende met de noodzakelijke veiligheidsregels.
  
• EM325 De student kan vanuit zijn multidisciplinaire technische kennis verbeteringen of aanpassingen ontwerpen (3D CAD-omgeving), uitvoeren en terugkoppelen aan gestelde verbeterdoelen.
  
• EM332 De student is in staat om een eenvoudig produktie- en/of kringproces te automatiseren.
  
• EM333 De student kan technisch-functioneel een eenvoudig (productie-) proces/systeem analyseren.
  
• EM338 De student is in staat om op projectmatige wijze een besturings- en regelopdracht te benaderen; d.w.z. er een technisch ontwerpdossier van op te stellen en dit te presenteren om het al of niet realiseren ervan te verantwoorden.
  
• EM339 De student kan op een doordachte manier een probleem analyseren en de oplossingen omzetten naar een ontwerp/programma.
  
• EM341 De student is in staat om een meet- en regelsysteem te herkennen tussen een veelvoud van applicaties en om van daaruit, met de nodige kennis van de toegepaste meet- en regelprincipes, onderhoudwerkzaamheden, kalibraties en testen uit te voeren.
  
• EM344 De student kan aan de hand van ruimtelijk inzicht eenvoudige manupilaties van voorwerpen en bijhorende constructietoepassingen analyseren, ze in een 3-D omgeving ontwerpen en lay-outen en/of programmeren simuleren, testen en implementeren.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  
• EM355 De student kan op basis van afstudeerspecifieke kennis een technisch gesprek voeren in de Engelse en de Franse of Duitse taal.
  

• zie fiche aandrijftechnieken
• zie fiche aandrijftechnieken deel 2
• zie fiche labo aandrijftechnieken
• zie fiche robotica

• Voldoen aan de eisen zoals gesteld in de studiegids.

Componenten	Weging
Aandrijftechnieken	23%
Aandrijftechnieken deel 2	22%
Labo aandrijftechnieken	33%
Robotica	22%

• Om te slagen voor dit studieonderdeel moeten de studenten minimum 10/20 scoren. Dat eindcijfer komt 'gewogen' cumulatief tot stand op basis van de behaalde deelcijfers van de diverse studiedeelactiviteiten die dit studieonderdeel vormen.
• Raadpleeg de studiegids v/h departement WET voor alle vragen oa. met betrekking tot: examenreglement, deliberatieregels, aanwezigheid bij onderwijsactiviteiten, fraude, inhaalexamens, studievoortgangsbewaking, inzagerecht examens, enz ...
• Raadpleeg alle ECTS-fiches die een onderdeel vormen van deze overkoepelende fiche.

Je verwerft inzicht in (VE-)schakelingen, toegepast in de elektronische motorcontrole . Je kunt omgaan (selectie, dimensionering, type, AC/DC, enz ...) met elektronische motorsturingen. Je herkent de verschillende types motorsturingen op basis van hun functionele vereisten. Je kunt de samengestelde delen bemeten met het oog op foutenanalyse. Je kunt de belangrijkste parameters instellen en het belang ervan nagaan. Je wordt vertrouwd met het gebruik van service-manuals en data-boeken.

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM321 De student is in staat om installaties/machines, of delen ervan, na onderhoudsactiviteiten af te regelen, te testen, op te starten en in dienst te nemen.
  
• EM341 De student is in staat om een meet- en regelsysteem te herkennen tussen een veelvoud van applicaties en om van daaruit, met de nodige kennis van de toegepaste meet- en regelprincipes, onderhoudwerkzaamheden, kalibraties en testen uit te voeren.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  
• EM355 De student kan op basis van afstudeerspecifieke kennis een technisch gesprek voeren in de Engelse en de Franse of Duitse taal.
  

• Inzicht verwerven in VE-schakelingen toegepast in de elektronische motorcontrole:
• Aandrijven van AC-motoren via frequentie-omvormers.
• Inzicht verwerven omtrent PBM en gebruik van IGBT

• Voldoen aan de eisen zoals gesteld in de studiegids.

• Aandrijving dimensioneren 
• Selectie maken aan de hand van databoeken en manuals
• Verschillende reductoren ( bouw en gebruik)
• De EMC problematiek in verband met elektronisch geregelde aandrijvingen
• Verschillende praktische rekenvoorbeelden
• Sturing asynchrone motoren d.m.v. frequentieomvormer.
  • Mogelijkheden tot snelheidssturing van een asynchrone motor.
  • Frequentieverlaging met constante flux.
  • Frequentieverhoging met veldverzwakking.
  • Opbouw van een frequentieomvormer – soorten.  
  • Stuur- en regelkring.
  • Scalaire regeling. 
  • Voornaamste parameters.

• Cursus aandrijftechnieken departement WET - Elektromechanica
• Beschikbare literatuur, informatie en documentatiebronnen
  

• Hoorcolleges.
• Zelfstudie.

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen ( al dan niet met de PC afgenomen)
• De exacte examentijd wordt vermeld in het examenrooster

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen ( al dan niet met de PC afgenomen)
• De exacte examentijd wordt vermeld in het examenrooster

In de huidige machinebouw en besturingstechnologie worden elektrische/elektronische positiesystemen veelvuldig gebruikt.

We komen ze zowel tegen in industriële toepassingen als transportbanden, NC-machines, robotica als in het gebied van de instrumentatie bij printers, plotters, scanners, disc drives,.. enz.

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM107 De student kan, op basis van zijn multidisciplinaire en afstudeerspecifieke kennis, communicatie met opdrachtgevers/klanten/ontwikkelaars/productiemedewerkers ontwikkelen en onderhouden.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM212 De student kan bij beroepsmatige en ethische dilemma's (bv. verhoging productiviteit door minder veilig werken) een afweging maken op basis van gedegen maatschappelijk geaccepteerde normen en waarden en een besluit nemen.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM320 De student is in staat om systemen te installeren, aan te sluiten, te koppelen en te vervangen volgens de gegeven schema's en plantekeningen, rekening houdend met de vigerende veiligheidsregels en -middelen die hij/zij kritisch weet toe te passen.
  
• EM338 De student is in staat om op projectmatige wijze een besturings- en regelopdracht te benaderen; d.w.z. er een technisch ontwerpdossier van op te stellen en dit te presenteren om het al of niet realiseren ervan te verantwoorden.
  
• EM341 De student is in staat om een meet- en regelsysteem te herkennen tussen een veelvoud van applicaties en om van daaruit, met de nodige kennis van de toegepaste meet- en regelprincipes, onderhoudwerkzaamheden, kalibraties en testen uit te voeren.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

• de student kan een servo positionering dimensioneren en afregelen.

• Voldoen aan de eisen zoals gesteld in de studiegids.

• De verschillende soorten servo motoren (AC en DC) worden bekeken naar bouw en toepassingsgebied.
• Verschillende servoreductoren naar bouw en eigenschappen
• Selecteren van de nodige motor, reductor, sturing voor een bepaalde servotoepassing
• De regelstructuur en de verschillende bedrijfsmodi worden behandeld
• Inregelen van een servosysteem
• Bouw van verschillende servoversterkers(enkelvoudig, meerassig)
• Werking van de verschillende voorkomende encoder en/of terugkoppelsystemen.

• Cursus aandrijftechnieken deel 2 departement WET - Elektromechanica
• Beschikbare literatuur, informatie en documentatiebronnen.

• Hoorcolleges
• Zelfstudie

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen ( al dan niet met de PC afgenomen)
• De exacte examentijd wordt vermeld in het examenrooster

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen ( al dan niet met de PC afgenomen)
• De exacte examentijd wordt vermeld in het examenrooster

Je verwerft inzicht in de schakelingen die toegepast worden in de motorcontrole.

Je kan verschillende parameters instellen.

Je wordt vertrouwd met het gebruik van manuels en databoeken

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM102 De student kan geordend, kernachtig en gesynthetiseerd een verslag opstellen, toelichten en/of een opvolgingsdossier beheren / De student kan beroepsspecifieke informatie opzoeken en verwerken.
  
• EM106 De student is in staat tot het uitvoeren van eenvoudige leidinggevende en managementtaken.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM214 De student is in staat om uitvoerende taken nauwgezet en volgens de regels van de kunst (of goed vakamanschap) uit te voeren. De student is daarbij in staat om risico's te herkennen en ze gepast in te schatten.
  
• EM215 De student kan onder tijdsdruk en bij onvoorziene omstandigheden effectief blijven functioneren door de taken goed te plannen en te organiseren.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM321 De student is in staat om installaties/machines, of delen ervan, na onderhoudsactiviteiten af te regelen, te testen, op te starten en in dienst te nemen.
  
• EM332 De student is in staat om een eenvoudig produktie- en/of kringproces te automatiseren.
  
• EM342 De student is in staat om door gebruik te maken van de huidige stand van de techniek een veelvoud aan data en parameters te verzamelen, te visualiseren, te bewaken en te bewaren, met de bedoeling ze bruikbaar te maken voor de proceseigenaars/procestechnologen.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

• Kunnen omgaan met elektronische motorsturingen (DC en AC).
• Verschillende types sturingen kunnen herkennen.
• Samenstellende delen kunnen onderscheiden en bemeten.
• Interpretatie van meetresultaten.
• Belangrijkste parameters kunnen instellen en belang ervan nagaan.
• Mogelijkheden en beperkingen van de diverse sturingen nagaan.

• Voldoen aan de eisen zoals gesteld in de studiegids.

• Metingen aan gelijkstroomaandrijvingen:
  • Instellingen
  • Vermogenkring en stuursysteem
  • Motorgrootheden
  • Respontie op snelheidssprongen
  • Overgang van motor- op generatorwerking met en zonder draaizinomkering
  • Metingen zonder kringstroom en met kringstroom.
    
• Metingen aan digitale frequentieomvormer
             
  • Sturing asynchrone motoren d.m.v. frequentieomvormer
  • Mogelijkheden tot snelheidssturing van een asynchrone motor.
  • Frequentieverlaging met constante flux.
  • Frequentieverhoging met veldverzwakking.
  • Opbouw van een frequentieomvormer – soorten.
  • Invertor met constante spanningstussenkring, met IGBT’s en PBM.
  • Stuur- en regelkring.
  • Scalaire regeling. .
  • Voornaamste parameters.

Elektrische positiesystemen : definities en principes van servomechanismen

• Proefnemingen met industriële frequentieomvormer en servo-aandrijving/rem.
• Metingen aan servo-aandrijvingen:
  • Instelling positionering
  • metingen aan terugkoppeling

• Syllabus met opdrachten Labo aandrijftechnieken, departement WET - Elektromechanica, E. De Pauw
• Handboeken "elektronische vermogencontrole" volume 1 en 2 
• Beschikbare literatuur, informatie en documentatiebronnen
• Service manuals, databoeken en technische documentatie van fabrikanten

• Behandeling van de opgaven in kleine groep (3 à 4 pers) en op een vrij zelfstandige manier
• Labozittingen onder begeleiding van de lector.
• Klassikale behandeling van sommige onderwerpen.
• Zelfstudie.

Categorie	Weging van categorieën
permanente evaluatie	100%

• Aanwezigheid verplicht. Een student die 3 of meer keren afwezig is, ongeacht wettig of onwettig, bij  labosessies en practica kan voor het desbetreffende opleidingsonderdeel niet meer slagen. Meer ivm afwezigheid tijdens labosessies kan je lezen in de departementale aanvulling van het onderwijs- en examenreglement op intranet.
• De uitwerking van de voorbereiding van de proef moet het resultaat zijn van eigen werk dat ontwikkeld is binnen dezelfde groep. Samenwerken tussen twee of meerdere groepen voor een deel of de volledige voorbereiding is maw niet toegelaten en kan worden beschouwd als fraude. Zie hiervoor het onderwijs- en examenreglement - departementale aanvullingen § 4.6
• Permanente observatie bij uitvoering van  de meting (punt A)
• Testen van de zelfstudie, voorbereiding bij de start van de labozitting (punt B)
• Nazicht van gemaakte rapporten (punt C)
• Totaal = B X ( A + C)

• Geen

In het huidige industriële productielandschap is een robot onontbeerlijk om antwoord te bieden aan oa. de concurrentiedruk uit lage loonlanden, de strenge arbeidsreglementering en de hoge eisen die aan het productieproces gesteld worden.
In dit vak leer je hoe een industriële robot is opgebouwd, wat zijn toepassingsgebied is, hoe je de juiste robot voor de juiste toepassing moet selecteren en hoe hij communiceert met zijn omgeving (periferie).
Bovendien leer je aan de hand van een industrieel voorbeeld hoe je een nieuwe robot moet evalueren op de gevraagde specificaties, hoe je die programmeert en hoe een industriële robot communiceert met zijn periferie.

• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM209 De student kan zich vlot in een groep/team integreren zodat hij/zij snel en efficint kan deelnemen aan de taken.
  
• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  
• EM215 De student kan onder tijdsdruk en bij onvoorziene omstandigheden effectief blijven functioneren door de taken goed te plannen en te organiseren.
  

• EM344 De student kan aan de hand van ruimtelijk inzicht eenvoudige manupilaties van voorwerpen en bijhorende constructietoepassingen analyseren, ze in een 3-D omgeving ontwerpen en lay-outen en/of programmeren simuleren, testen en implementeren.
  

• De student kan een onderscheid maken tussen een industriële robot en een manipulator.
• De student kan een geschikte robotconfiguratie kiezen voor een industriële toepassing.
• De student kan eigenschappen van de specifieke aandrijfcomponenten van een robot.
• De student kan periferie van een robot samenstellen voor een industriële toepassing.
• De student kan een geschikt visiesysteem bepalen en gebruiken.
• De student kan een stuurprogramma schrijven voor een industriële robot volgens de verschillende programmatiemethoden.
  

• De student heeft voldaan aan de algemene toelatingsvoorwaarden zoals bepaald in het onderwijs- en examenreglement
  

• Definitie van een industriële robot.
• Verschil robot-manipulator.
• Coördinatiesystemen bij industriële robots.
• Vrijheidsgraden.
• Robotconfiguraties.
• Kinematische opbouw van een robot.
• Rollende precisierechtgeleidingen.
• Harmonic drive.
• Cycloaandrijving.
• De aandrijfcomponenten van een robot.
• De effectoren van een robot.
• Visiesystemen.
• Periferie.
• Programmeermethodes
  

• Cursus Robotica Plantijn Hogeschool, departement WET - Elektromechanica
• Blackboard: websites - documenten - illustraties.
  

• De studenten zullen na twee inleidende lessen in groep een project uitwerken om een industriële robot te programmeren. Hierbij zullen ze de robot moeten laten communiceren met een visiesysteem en aan- en afvoerbanden. Tevens zullen zij rekening moeten houden met de ingebouwde veiligheidssystemen.
• De evaluatie van dit project gebeurt op basis van hun eindprodukt (structuur van het programma, communicatie met de periferie, uitwerking van de opdracht, verslag en een groepspresentatie) 

Categorie	Weging van categorieën
opdrachten	70%
Schriftelijke evaluatie	30%

• Evauatie van het project waarbij de nadruk ligt op de efficiënte uitwerking van de opdracht, de structuur van het programma en het verslag. (70% van de punten)
• Schriftelijk examen waarbij de nadruk ligt op het begrijpen van de principiële werking van de typische robotcomponenten. (30% van de punten)
  

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen. (100% van de punten)

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM103 Doelgericht leren (evalueren) van je eigen handelingen (er positieve en negatieve kanten in identificeren) en gericht werken aan verbeteringen ( leerpunten formuleren).
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM209 De student kan zich vlot in een groep/team integreren zodat hij/zij snel en efficint kan deelnemen aan de taken.
  
• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  
• EM212 De student kan bij beroepsmatige en ethische dilemma's (bv. verhoging productiviteit door minder veilig werken) een afweging maken op basis van gedegen maatschappelijk geaccepteerde normen en waarden en een besluit nemen.
  
• EM215 De student kan onder tijdsdruk en bij onvoorziene omstandigheden effectief blijven functioneren door de taken goed te plannen en te organiseren.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

• Zie fiche labo automatisatie
• Zie fiche labo automatisatie deel 2
• Zie fiche labo automatisatie deel 3

• Geen

Componenten	Weging
Labo automatisatie	27%
Labo automatisatie deel 2	36%
Labo automatisatie deel 3	37%

• Om te slagen voor dit studieonderdeel moeten de studenten minimum 10/20 scoren. Dat eindcijfer komt 'gewogen' cumulatief tot stand op basis van de behaalde deelcijfers van de diverse studiedeelactiviteiten die dit studieonderdeel vormen.
• Raadpleeg de studiegids v/h departement WET voor alle vragen oa. met betrekking tot: examenreglement, deliberatieregels, aanwezigheid bij onderwijsactiviteiten, fraude, inhaalexamens, studievoortgangsbewaking, inzagerecht examens, enz ...

In dit labo ga je zelf aan de slag. Hoe ziet een PLC eruit? Hoe communiceer je ermee? Hoe sluiten we die correct aan en wat mogen we zeker niet over het hoofd zien? We starten met eenvoudige programma's in STEP7 en bouwen langzaam de moeilijkheidsgraad op. Iedere oefening bevat een extra drempel die we moeten ontdekken om een goede programmeur te worden. In de laatste les gaan we evalueren als je alle geleerde moeilijkheidsgraden wel degelijk onder de knie hebt.

Na het doorlopen van het labo ken je de basisfuncties van de programmeertaal van STEP7 en  kun je een programma schrijven, foutzoeken en wijzigen.

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM103 Doelgericht leren (evalueren) van je eigen handelingen (er positieve en negatieve kanten in identificeren) en gericht werken aan verbeteringen ( leerpunten formuleren).
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  
• EM212 De student kan bij beroepsmatige en ethische dilemma's (bv. verhoging productiviteit door minder veilig werken) een afweging maken op basis van gedegen maatschappelijk geaccepteerde normen en waarden en een besluit nemen.
  
• EM215 De student kan onder tijdsdruk en bij onvoorziene omstandigheden effectief blijven functioneren door de taken goed te plannen en te organiseren.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM332 De student is in staat om een eenvoudig produktie- en/of kringproces te automatiseren.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

• De mogelijkheden en het gebruik van de programmeertaal (Step7) kennen en kunnen toepassen.
• De basisinstructies en - principes voor het programmeren van een programmeerbare automaat op een concrete en praktische wijze kunnen toepassen.
• Toepassingsoefeningen, met een opgelegde werking, kunnen omzetten naar een gestructureerd Step7-programma, ingeven in de PC, programma documenteren, vervolgens overdragen naar de PLC en testen op de correcte werking.
• Bij het automatiseren van machines of processen, aan de hand van  een opgelegde werkingswijze, hiervan een functiediagram kunnen opstellen, vervolgens omzetten naar een overeenkomstig gestructureerd opgebouwd PLC-programma, programma documenteren,  overdragen naar de PLC en testen.
• Bij problemen met automatisch gestuurde systemen, met behulp van de programma-instructies, probleemoplossend kunnen handelen en de nodige aanpassingen in het stuurprogramma kunnen uitvoeren.

• geen

• Starten met STEP7
• Eigenschappen S7-300
• S-300Modules
• Algemene voorstelling van de S7 CPU315-2DP
• Opbouw van de in het labo gebruikte configuratie
• Van proces tot project
• STEP7 tools
• De SIMATIC Manager starten
• Een nieuw project aanmaken
• CPU wissen
• Downloaden van de programmablokken naar de CPU
• Oefeningen met logische functies
• Oefeningen met tijd- en tellerfuncties
• Oefeningen met vergelijkingsfuncties
• Opstellen van een programma voor besturing van een eenvoudig industrieel proces
• Theoretische basis van functiediagramma's miv uitgewerkte oefeningen

• eigen cursussen : hierbij wordt aan de hand van praktische oefeningen de geziene theoretische leerstof van module 3 ingeoefend
• individueel gebruik van een PC met aangepaste software en een programmeerbare automaat met de gepaste hardwarecomponenten
• helpfuncties van het Step7-pakket
• simulatiepanelen en praktische opstellingen
• aanbevolen studiematerinaal: internetsites (www.PLC.net, www.plcsturing.start.be, www.plcopen.org,www.ad.siemens.de, e.a.) + vakliteratuur : Controle & Automation, Motion Control, Technisch Management, e.a. + bedrijfsinformatie : Siemens, Schneider, Klöckner, Modicon, e.a.

• Overheadprojectie adhv powerpointpresentaties met voorbeeldoefeningen in Step7 van de uit te voeren instructies en acties.
• Aansturen van simulatiepanelen en praktische opstellingen.
• Individuele begeleiding, de student heeft de mogelijkheid om bijkomende informatie te vragen over oefeningen en problemen.

Categorie	Weging van categorieën
eindevaluatie	30%
permanente evaluatie	70%

• Tussentijdse evaluatieoefeningen en -opgaven worden iedere labozitting afgegeven en beoordeeld: hierop staan 70% van de punten.
• Eindevaluatieoefening : 30% van de punten. Een student die onwettig afwezig is bij de eindevaluatie  wordt voor het desbetreffende deelexamen direct doorverwezen naar de tweede examenperiode.
• Een student die 3 x of meer afwezig is, ongeacht wettig of onwettig, bij labosessies en practica kan voor het desbetreffende opleidingsonderdeel niet meer slagen. Meer ivm afwezigheid tijdens labosessies kan je lezen in de departementale aanvulling van het onderwijs- en examenreglement op intranet.
• Student die geen credit heeft verworven voor het opleidingsonderdeel Automatisatie en niet slaagt voor de component Labo automatisatie en daarenboven niet geslaagd is voor de eindevaluatie van Labo automatisatie, wordt doorverwezen naar de tweede examenperiode. Het behaalde cijfer van de eindevaluatie kan je enkel bij je labolector bekomen op de dag van de proclamatie. Hiervoor neem je zelf het initiatief.
• De uitgewerkte proeven zijn het resultaat van eigen werk dat ontwikkeld is binnen dezelfde groep. Samenwerken tussen twee of meerdere groepen voor een deel of de volledige proef  is m.a.w. niet toegelaten en kunnen wij beschouwen als fraude.
  

Categorie	Weging van categorieën
eindevaluatie	30%
permanente evaluatie	70%

• Uitvoeren van een praktische individuele programmeeropdracht met schriftelijke voorbereiding. (30% van de punten). Cursussen en eigen nota's mogen gebruikt worden tijdens dit examen.
• Behaalde punten van de permanente evaluatie tijdens de onderwijsperiode blijven behouden. (70% van de punten)

 

In dit labo gaan we ons toeleggen op de uitgebreide STEP 7 instructies die in ‘Automatisatie deel 2’ zijn behandeld. Aan de hand van automatisatie-opdrachten worden deze instructies op een  praktische wijze toegepast. De student wordt hierbij eveneens vertrouwd gemaakt met de uitgebreide mogelijkheden van de ingebouwde standaardfuncties van STEP 7.

D.m.v. de opdrachten leert men gestructureerd te programmeren m.b.v. standaard bouwstenen (S7 Plantijn bibliotheek) en eigen ontwikkelde bouwstenen.

 

 

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM209 De student kan zich vlot in een groep/team integreren zodat hij/zij snel en efficint kan deelnemen aan de taken.
  
• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM212 De student kan bij beroepsmatige en ethische dilemma's (bv. verhoging productiviteit door minder veilig werken) een afweging maken op basis van gedegen maatschappelijk geaccepteerde normen en waarden en een besluit nemen.
  
• EM215 De student kan onder tijdsdruk en bij onvoorziene omstandigheden effectief blijven functioneren door de taken goed te plannen en te organiseren.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM317 De student kan door het verzamelen van gegevens uit schema's/manuals/tekeningen en het uitvoeren van controlemetingen op de functionaliteit, de oorzaken en hun gevolgen op het proces inschatten, opsporen en verhelpen.
  
• EM324 De student is na het ontwerp van het automatiseringssysteem in staat om dit systeem te installeren, op te starten, te testen en af te stellen, rekening houdende met de noodzakelijke veiligheidsregels.
  
• EM332 De student is in staat om een eenvoudig produktie- en/of kringproces te automatiseren.
  
• EM339 De student kan op een doordachte manier een probleem analyseren en de oplossingen omzetten naar een ontwerp/programma.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

• De student kan een functiediagram opstellen en omzetten naar een PLC programma.
• De student is in staat om  reken-, schuif-, laad- en transferfuncties toe te passen.
• De student is in staat om te werken met vreemde PLC software a.d.h.v. een beschrijving.
• De student is in staat om te werken met alle standaard Siemens bouwstenen (OB, FC, FB, DB, UDT en VAT).
• De student kan analoge signalen in te lezen, verwerken en uit te sturen.
• De student kan een Profibus-DP en een AS-i netwerk configureren.
• De student is in staat om programmeer- en/of besturingsfouten op te sporen en aan te passen.
• De student is in staat om een S7 bibliotheek aan te maken, te editeren en te gebruiken.

• De student heeft voldaan aan de algemene toelatingsvoorwaarden zoals bepaald in het onderwijs- en examenreglement
  

• Softwarepakket STEP 7 V 5.4 FBD / STL / LAD
• Hardware instellingen van de CPU 
• Toepassingen voor het aansluiten van drukknoppen, sensoren, signaallampen, thermische beveiliging, motorbeveiligingsschakelaars, ventielen, relais en contactoren.
• Toepassingen voor het aansluiten van veiligheids gerelateerde componenten (Noodstoppen, veiligheidsschakelaars, veiligheidsrelais, enz.). 
• Programeeroefeningen met motorschakelingen.
• Programmeeroefeningen met elektro-pneumatische componenten.
• Programmeeroefeningen met functiediagrammen.
• Programmeeroefeningen met AS-i en/of Profibus netwerk(en).
• Programmeeroefeningen met analoge signalen.
• Programmeeroefeningen met standaard Plantijn S7 bibliotheek.

• Begeleidende teksten, hierbij wordt aan de hand van praktische oefeningen de geziene theoretische leerstof van module 4 ingeoefend.
• Bedrijfscursussen en handleidingen Siemens.
  Individueel gebruik van een PC, als programmeertoestel, met STEP7 software en een programmeerbare automaat  S7-315-2DP met de gepaste hardwarecomponenten
• Helpfuncties van het Step7 pakket.
• Simulatiepanelen en praktische opstellingen
• Aanbevolen studiemateriaal: Cursus Automatisatie Deel 1 (module 4) 
• Aanbevolen literatuur: Maesen I.,Theunis L.(2004),Automatisatie: digitale technieken: programmeerbare besturing, Wolters Plantyn. / Mariën H.; Programmeerbare Logische Sturingen, Die Keure / Hebbink, Kocks, Smeulders,Pneumatische besturingen; Besturingstechniek  / A.W.G. Bolten, J.M. van Dorp (1995), Installeren-Mechaniseren, Houten Stam Techniek / Hans Berger, Automating with STEP7 in LAD and FBD: SIMATIC S7-300/400 Programmable Controllers
  Aanbevolen vakliteratuur: Control & Automation; Motion Control; Technisch Management; Aandrijven en besturen; Elektrotechnisch Ingenieur;Aanbevolen Internet Links: www.siemens.be/education; www.schneider-electric.be/; www.ab.com/; plc-sturing.start.be

• Geen

Categorie	Weging van categorieën
eindevaluatie	30%
permanente evaluatie	70%

• Tussentijdse evaluatieoefeningen en -opgaven : 70% van de punten.
• Eindevaluatieoefening : 30% van de punten. Een student die onwettig afwezig is bij de eindevaluatie  wordt voor het desbetreffende deelexamen direct doorverwezen naar de tweede examenperiode.
• Een student die 3 of meer keren afwezig is, ongeacht wettig of onwettig, bij labosessies en practica kan voor het desbetreffende opleidingsonderdeel niet meer slagen. Meer hierover kan je lezen in de departementale aanvulling op het onderwijs- en examenreglement.
• Student die geen credit heeft verworven voor het opleidingsonderdeel Labo automatisatie en niet slaagt voor de component Labo automatisatie deel 2 en daarenboven niet geslaagd is voor de eindevaluatie van Labo automatisatie deel 2, wordt doorverwezen naar de tweede examenperiode. Het behaalde cijfer van de eindevaluatie kan je enkel bij je labolector bekomen op de dag van de proclamatie. Hiervoor neem je zelf het initiatief.
• De uitgewerkte proeven zijn het resultaat van eigen werk dat ontwikkeld is binnen dezelfde groep. Samenwerken tussen twee of meerdere groepen voor een deel of de volledige proef is m.a.w. niet toegelaten en wordt beschouwd als fraude.
  

Categorie	Weging van categorieën
opdrachten	30%

• Praktische opdracht en mondelinge evaluatie met schriftelijke voorbereiding. (30% van de punten)
• Behaalde punten van de permanente evaluatie tijdens de onderwijsperiode blijven behouden. (70% van de punten)

In het labo automatisatie kan iedere student individueel werken met een volledige S7 315-2 DP PLC configuratie en programmeeroefeningen ingeven, testen en simuleren. Hierbij komen parametreerbare functies, systeemfuncties, indirecte adressering, analoge signaalverwerking en digitale regelingen aan bod. Zowel aan het toepassen van de geldende normen als aan het gebruik van veiligheidscomponenten wordt de nodige aandacht geschonken.
Het koppelen van decentrale pereferie zoals I/O eilanden, frequentieregelaars, HMI enz. via een bussysteem worden ingeoefend.
Het werken in groepsverband wordt verder ondersteund door het uitwerken van een praktisch groepsproject.

• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM209 De student kan zich vlot in een groep/team integreren zodat hij/zij snel en efficint kan deelnemen aan de taken.
  
• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  
• EM215 De student kan onder tijdsdruk en bij onvoorziene omstandigheden effectief blijven functioneren door de taken goed te plannen en te organiseren.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM317 De student kan door het verzamelen van gegevens uit schema's/manuals/tekeningen en het uitvoeren van controlemetingen op de functionaliteit, de oorzaken en hun gevolgen op het proces inschatten, opsporen en verhelpen.
  
• EM324 De student is na het ontwerp van het automatiseringssysteem in staat om dit systeem te installeren, op te starten, te testen en af te stellen, rekening houdende met de noodzakelijke veiligheidsregels.
  
• EM332 De student is in staat om een eenvoudig produktie- en/of kringproces te automatiseren.
  
• EM339 De student kan op een doordachte manier een probleem analyseren en de oplossingen omzetten naar een ontwerp/programma.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

• de student kan een parametreerbare functie parametreren en toepassen
• de student kan indirecte adressering in een programma gebruiken
• de student kan in een programma gebruik maken van de interne S7 functies
• de student kan een digitale regelaar parametreren en een eenvoudig proces regelen
• de student kan veiligheidsgerelateerde componenten aansluiten en in het PLC programma verwerken
• de student kan en I/O module, een frequentieregelaar enz. via een bussysteem aansturen
• de student kan communicatie tussen meerder PLC's opbouwen
• de student kan een analyse van een machine/installatie ontwerpen, beheren en een PLC programma programmeren omschreven in deze analyse.

• Voldoen aan de inschrijfvereisten zoals vermeld in de studiegids.

• Software pakket STEP 7 V5.4 LAD / FBD / STL / SFC / SCL
• Hardware instellingen van de CPU
• Netwerk instellingen van de CPU
• Programmeeroefening volgens case "verfmeng installatie"
  • Profibus netwerk(en)
  • MPI netwerk(en)
  • Communicatie met derden
  • Digitale regelaar(s)
  • Indirecte adressering
  • Parametreebare functies
  • Opbouw volgens S88
  • Optimalisatie(s) van grafcet programmatie
  • SCL programmatie
  • SFC programmatie
  • Programmatie van UDT's
  • Programmatie m.b.v. Plantijn S7 bibliotheek

• cursussen automatisatie 1EM en 2 AUT, F. Duschek, departement WET - opleiding elektromechanica
• case "Verfmeng installatie"
• bedrijfscursussen en handleidingen Siemens
• aanbevolen literatuur: Maesen I.,Theunis L.(2004) Automatisatie: digitale technieken: programmeerbare besturing, Wolters Plantyn. / Mariën H.; Programmeerbare Logische Sturingen, Die Keure / Hebbink, Kocks, Smeulders,Pneumatische besturingen; Besturingstechniek  / A.W.G. Bolten, J.M. van Dorp (1995), Installeren-Mechaniseren, Houten Stam Techniek / Hans Berger, Automating with STEP7 in STL and SFC: SIMATIC S7-300/400 Programmable Controllers
• aanbevolen vakliteratuur: Control & Automation; Motion Control; Technisch Management; Aandrijven en besturen; Elektrotechnisch Ingenieur
• aanbevolen Internet Links: www.siemens.be/education; www.schneider-electric.be/; www.ab.com/; plc-sturing.start.be

• labooefeningen tijdens de eerste labosessies gevolgd door één in groep uit te werken projectopdracht

Categorie	Weging van categorieën
opdrachten	50%
permanente evaluatie	50%

• permanente evaluatie bij labooefeningen  (50% van de punten)
• uitwerken van een projectopdracht (50% van de punten)
• Een student die 3 of meer keren afwezig is, ongeacht wettig of onwettig, bij labosessies en practica kan voor het desbetreffende opleidingsonderdeel niet meer slagen. Meer hierover kan je lezen in de departementale aanvulling op het onderwijs- en examenreglement.
• Student die geen credit heeft verworven voor het opleidingsonderdeel Labo automatisatie en niet slaagt voor de component Labo automatisatie deel 3 en daarenboven niet geslaagd is voor het project van Labo automatisatie deel 3, wordt doorverwezen naar de tweede examenperiode. Het behaalde cijfer van het project kan je enkel bij je labolector bekomen op de dag van de proclamatie. Hiervoor neem je zelf het initiatief.
• De uitgewerkte proeven en projecten zijn het resultaat van eigen werk dat ontwikkeld is binnen dezelfde groep. Samenwerken tussen twee of meerdere groepen voor een deel of de volledige proef  of project is m.a.w. niet toegelaten.

Categorie	Weging van categorieën
opdrachten	50%
permanente evaluatie	50%

• Behaalde punten van de permanente evaluatie tijdens de onderwijsperiode blijven behouden.(50% van de punten)
• Verdediging van het uitgewerkte project tijdens de onderwijsperiode (50% van de punten)

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM104 De student kan in een multidisciplinaire groep en vanuit zijn specifieke optie-(afstudeer)achtergrond een bijdrage leveren aan de totstandkoming van het gewenste resultaat / de student kan multidisciplinaire opdrachten projectmatig aanpakken.
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM107 De student kan, op basis van zijn multidisciplinaire en afstudeerspecifieke kennis, communicatie met opdrachtgevers/klanten/ontwikkelaars/productiemedewerkers ontwikkelen en onderhouden.
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  
• EM212 De student kan bij beroepsmatige en ethische dilemma's (bv. verhoging productiviteit door minder veilig werken) een afweging maken op basis van gedegen maatschappelijk geaccepteerde normen en waarden en een besluit nemen.
  

• EM317 De student kan door het verzamelen van gegevens uit schema's/manuals/tekeningen en het uitvoeren van controlemetingen op de functionaliteit, de oorzaken en hun gevolgen op het proces inschatten, opsporen en verhelpen.
  
• EM320 De student is in staat om systemen te installeren, aan te sluiten, te koppelen en te vervangen volgens de gegeven schema's en plantekeningen, rekening houdend met de vigerende veiligheidsregels en -middelen die hij/zij kritisch weet toe te passen.
  
• EM321 De student is in staat om installaties/machines, of delen ervan, na onderhoudsactiviteiten af te regelen, te testen, op te starten en in dienst te nemen.
  
• EM324 De student is na het ontwerp van het automatiseringssysteem in staat om dit systeem te installeren, op te starten, te testen en af te stellen, rekening houdende met de noodzakelijke veiligheidsregels.
  
• EM326 De student kan elektrische ontwerpschema's tekenen en daarbij kabels, zekeringen, schakelapp., verlichting, enz ... berekenen en selecteren op basis van een PVE (plan van eisen).
  
• EM329 De student is in staat om eenvoudige onderhoudsactiviteiten in te schatten.
  
• EM330 De student is in staat om, op basis van machinehistoriek of constructeursgegevens, preventieve onderhoudsplannen op te stellen, uit te voeren en bij te sturen.
  
• EM332 De student is in staat om een eenvoudig produktie- en/of kringproces te automatiseren.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  
• EM355 De student kan op basis van afstudeerspecifieke kennis een technisch gesprek voeren in de Engelse en de Franse of Duitse taal.
  

• Zie fiche Pompen en compressoren
• Zie fiche Technologie Elektriciteit
• Zie fiche Technologie Elektriciteit deel 2

• Zie deelfiches

Componenten	Weging
Pompen en compressoren	44%
Technologie elektriciteit	34%
Technologie elektriciteit 2	22%

• Om te slagen voor dit studieonderdeel moeten de studenten minimum 10/20 scoren. Dat eindcijfer komt 'gewogen' cumulatief tot stand op basis van de behaalde deelcijfers van de diverse studiedeelactiviteiten die dit studieonderdeel vormen.
• Raadpleeg de studiegids v/h departement WET voor alle vragen oa. met betrekking tot: examenreglement, deliberatieregels, aanwezigheid bij onderwijsactiviteiten, fraude, inhaalexamens, studievoortgangsbewaking, inzagerecht examens, enz ...

In dit vak gaan we het gedrag van gassen en vloeistoffen, zowel stilstaand als in beweging (leidingen) bestuderen. Hierna worden het gebruik en de constructie van de verschillende pompen en compressoren die vandaag binnen de industrie worden gebruikt nader bestudeerd.

We bekijken de werkingsprincipes, de belangrijkste toepassingen en leren het juiste type te selecteren ondermeer aan de hand van de pomp- en leidingkarakteristieken.

Bij de bespreking van de verdringerpompen wordt tevens uitgebreid ingegaan op de hydraulische aandrijftechniek.

Tot slot onderzoeken we de meest voorkomende machinestoringen en hoe we samengebouwde pomp- en compressorinstallaties technisch kunnen onderhouden.

 

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM104 De student kan in een multidisciplinaire groep en vanuit zijn specifieke optie-(afstudeer)achtergrond een bijdrage leveren aan de totstandkoming van het gewenste resultaat / de student kan multidisciplinaire opdrachten projectmatig aanpakken.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  

• EM317 De student kan door het verzamelen van gegevens uit schema's/manuals/tekeningen en het uitvoeren van controlemetingen op de functionaliteit, de oorzaken en hun gevolgen op het proces inschatten, opsporen en verhelpen.
  
• EM320 De student is in staat om systemen te installeren, aan te sluiten, te koppelen en te vervangen volgens de gegeven schema's en plantekeningen, rekening houdend met de vigerende veiligheidsregels en -middelen die hij/zij kritisch weet toe te passen.
  
• EM321 De student is in staat om installaties/machines, of delen ervan, na onderhoudsactiviteiten af te regelen, te testen, op te starten en in dienst te nemen.
  
• EM329 De student is in staat om eenvoudige onderhoudsactiviteiten in te schatten.
  
• EM330 De student is in staat om, op basis van machinehistoriek of constructeursgegevens, preventieve onderhoudsplannen op te stellen, uit te voeren en bij te sturen.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

• De student is in staat om de verschillende compressor- en pomptypes te onderscheiden naar werking en toepassing.
• De student kan een volledige pompinstallatie dimensioneren en onderhouden.
• De student kent de specifieke hydraulische aandrijfsystemen en is in staat hun werking en opbouw kritisch te onderzoeken.
• De student is in staat om fouten op een pompinstallatie op te zoeken en deze te verhelpen.
• De student kent de verschillende soorten compressoren, hun regelingen en opstellingsvoorwaarden.
• De student kent de eigenschappen en toepassingsgebieden van de besproken compressoren.
• De student weet hoe hij deze compressoren in dienst moet nemen, hoe hij ze moet onderhouden , samenbouwen en samen moet laten werken met diverse componenten in een persluchtinstallatie.

• Voldoen aan de eisen zoals gesteld in de studiegids.

• De atmosfeer, vochtige lucht en compressoren 
• Ontwerp en types compressoren
• Regeling van compressoren
• Persluchtinstallaties, pneumatische motoren, drogers en smeertoestellen.
• Eigenschappen van vloeistoffen en gassen.
• Stromingsmechanica en leidingskarakteristieken
• De verschillende pomptypes, hun toepassing en karakteristieken
• Werkingspunt en serie- en parallelwerking van pompen en leidingen.
• NPSH, cavitatie en waterslag.
• Verdringerpompen en hydraulische systemen. 
  
• Onderhoud, milieu- en veiligheidsaspecten.
• Ventilatoren
  

• Cursus Pompen en Compressoren, departement WET opleiding elektromechanica, Peter Verhulst

• Klassikaal begeleide oefeningen

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen met kennis-, inzichts- & toepassingsvragen : multiple choice, open theorievragen en oefeningen.

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen met kennis-, inzichts- & toepassingsvragen : multiple choice, open theorievragen en oefeningen.  

Technologie elektriciteit beslaat een breede waaier van onderwerpen , gaande van de productie van elektriciteit tot het gebruik van sensoren.
De besproken onderwerpen vinden vooral hun toepassing in een industriële productie omgeving, de huishoudelijke elektriciteit wordt eerder in de kantlijn van de cursus besproken.

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  
• EM212 De student kan bij beroepsmatige en ethische dilemma's (bv. verhoging productiviteit door minder veilig werken) een afweging maken op basis van gedegen maatschappelijk geaccepteerde normen en waarden en een besluit nemen.
  

• EM320 De student is in staat om systemen te installeren, aan te sluiten, te koppelen en te vervangen volgens de gegeven schema's en plantekeningen, rekening houdend met de vigerende veiligheidsregels en -middelen die hij/zij kritisch weet toe te passen.
  
• EM324 De student is na het ontwerp van het automatiseringssysteem in staat om dit systeem te installeren, op te starten, te testen en af te stellen, rekening houdende met de noodzakelijke veiligheidsregels.
  
• EM326 De student kan elektrische ontwerpschema's tekenen en daarbij kabels, zekeringen, schakelapp., verlichting, enz ... berekenen en selecteren op basis van een PVE (plan van eisen).
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

• De student kan de verschillende types kabels herkennen, de nodige selectie maken en de benodigde kabeldoorsnede bepalen.
• De student is vertrouwd met de nodige technieken voor de opbouw van een industriële installatie.
• De student kan een industrieel elektrisch schema lezen en begrijpen.
• De student is vertrouwd met de selectie, het gebruik en de toepassing van schakel- en beveiligingsapparatuur bij elektrische motoren.
• De student kent de mogelijkheden en de toepassing van industriële sensoren.
• De student is vertrouwd met de arbeidsrichtlijnen die betrekking hebben op de elektrische bediening van elektrische machines.

• Voldoen aan de eisen zoals gesteld in de studiegids.

• Cursus Technologie Elektriciteit, departement WET - Elektromechanica, Fr. Duschek  & O. Vangrunderbeek
• Diverse componenten uit de praktijk die tijdens het lesverloop rondgaan en ter inzage liggen.

• Hoorcollege

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen, de vragen bestaan deels uit multiple choise vragen. .

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen, de vragen bestaan deels uit multiple choise vragen.  

Technologie elektriciteit deel 2 is een voortzetting van het algemene deel 1.
In deel 2 worden voornamelijk items behandeld dewelke verband houden met het automatiseren van een industrieel proces. De aangereikte cursus zal op een zo praktisch mogelijke wijze de te leren leerstof behandelen. Onder praktisch verstaan we: 

• Het tonen en bespreken van demo materiaal. 
• Diverse fabrikantgegevens analyseren wat belangrijk is bij de selectie van materiaal , hierbij    wordt eveneens gebruik gemaakt van informatie in andere talen.
• Het leren lezen en begrijpen van veel voorkomende normen en richtlijnen.

Daar waar mogelijk worden normen en richtlijnen zoveel mogelijk in hun oorspronkelijke vorm weergegeven om een waarheidsgetrouw overzicht te behouden. 
Het selecteren en dimensioneren van elektrische compenenten zal doorgaans gebeuren vanuit catalogi en of datasheets van fabrikanten.

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM107 De student kan, op basis van zijn multidisciplinaire en afstudeerspecifieke kennis, communicatie met opdrachtgevers/klanten/ontwikkelaars/productiemedewerkers ontwikkelen en onderhouden.
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  
• EM212 De student kan bij beroepsmatige en ethische dilemma's (bv. verhoging productiviteit door minder veilig werken) een afweging maken op basis van gedegen maatschappelijk geaccepteerde normen en waarden en een besluit nemen.
  

• EM317 De student kan door het verzamelen van gegevens uit schema's/manuals/tekeningen en het uitvoeren van controlemetingen op de functionaliteit, de oorzaken en hun gevolgen op het proces inschatten, opsporen en verhelpen.
  
• EM320 De student is in staat om systemen te installeren, aan te sluiten, te koppelen en te vervangen volgens de gegeven schema's en plantekeningen, rekening houdend met de vigerende veiligheidsregels en -middelen die hij/zij kritisch weet toe te passen.
  
• EM324 De student is na het ontwerp van het automatiseringssysteem in staat om dit systeem te installeren, op te starten, te testen en af te stellen, rekening houdende met de noodzakelijke veiligheidsregels.
  
• EM326 De student kan elektrische ontwerpschema's tekenen en daarbij kabels, zekeringen, schakelapp., verlichting, enz ... berekenen en selecteren op basis van een PVE (plan van eisen).
  
• EM332 De student is in staat om een eenvoudig produktie- en/of kringproces te automatiseren.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  
• EM355 De student kan op basis van afstudeerspecifieke kennis een technisch gesprek voeren in de Engelse en de Franse of Duitse taal.
  

• De student kan elektro-technische automatisatiecomponenten, zoals voedingen, beveiligingen, detectiecellen,...selecteren.
• De student is in staat om concepten van automatisatie schema's, rekening houdend met de specifieke geldende normen, richtlijnen en wetten, te ontwerpen.
• De student is in staat bij het ontwerp van automatisatie projecten ethisch verantwoord te handelen, hierbij rekening houdend met de geldende Europese richtlijnen betrefffende veiligheid- en gezondheid op de werkvloer.
• De student kan diverse informatie bronnen zoals catalogi, internet en technische documentatie opzoeken, gebruiken en interpreteren.
• De student is in staat om automatisch bestuurde machines en of processen te analyseren naar hardware en software.

• Voldoen aan de inschrijfvereisten zoals vermeld in de studiegids.

• Elektromechanische schakelaars
• Sensoren
• Actuatoren
• EMC in de praktijk
• Stuur- en vermogenkringen
• Machineveiligheid
• Bouw en ontwerp van schakelkasten

• Cursus Technologie elektriciteit deel 2 Departement WET - Elektromechanica, internet , catalogi , praktijk voorbeelden

• Hoorcollege & praktische demonstratie in diverse labo's met voorbeeld materialen en oefeningen.

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen, de vragen bestaan deels uit multiple choice vragen.

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen, de vragen bestaan deels uit multiple choice vragen.

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM102 De student kan geordend, kernachtig en gesynthetiseerd een verslag opstellen, toelichten en/of een opvolgingsdossier beheren / De student kan beroepsspecifieke informatie opzoeken en verwerken.
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  

• EM209 De student kan zich vlot in een groep/team integreren zodat hij/zij snel en efficint kan deelnemen aan de taken.
  
• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM212 De student kan bij beroepsmatige en ethische dilemma's (bv. verhoging productiviteit door minder veilig werken) een afweging maken op basis van gedegen maatschappelijk geaccepteerde normen en waarden en een besluit nemen.
  
• EM214 De student is in staat om uitvoerende taken nauwgezet en volgens de regels van de kunst (of goed vakamanschap) uit te voeren. De student is daarbij in staat om risico's te herkennen en ze gepast in te schatten.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM318 De student is in staat om vakkundig installaties/machines, of delen ervan, te demonteren en te monteren.
  
• EM320 De student is in staat om systemen te installeren, aan te sluiten, te koppelen en te vervangen volgens de gegeven schema's en plantekeningen, rekening houdend met de vigerende veiligheidsregels en -middelen die hij/zij kritisch weet toe te passen.
  
• EM321 De student is in staat om installaties/machines, of delen ervan, na onderhoudsactiviteiten af te regelen, te testen, op te starten en in dienst te nemen.
  
• EM324 De student is na het ontwerp van het automatiseringssysteem in staat om dit systeem te installeren, op te starten, te testen en af te stellen, rekening houdende met de noodzakelijke veiligheidsregels.
  
• EM333 De student kan technisch-functioneel een eenvoudig (productie-) proces/systeem analyseren.
  
• EM334 De student is in staat om een eenvoudig processysteem functioneel te analyseren, technisch uit te werken (incl. de software) met de bedoeling dat, na het testen en simuleren, het automatisatieproces in dienst genomen kan worden.
  
• EM338 De student is in staat om op projectmatige wijze een besturings- en regelopdracht te benaderen; d.w.z. er een technisch ontwerpdossier van op te stellen en dit te presenteren om het al of niet realiseren ervan te verantwoorden.
  
• EM339 De student kan op een doordachte manier een probleem analyseren en de oplossingen omzetten naar een ontwerp/programma.
  
• EM341 De student is in staat om een meet- en regelsysteem te herkennen tussen een veelvoud van applicaties en om van daaruit, met de nodige kennis van de toegepaste meet- en regelprincipes, onderhoudwerkzaamheden, kalibraties en testen uit te voeren.
  
• EM342 De student is in staat om door gebruik te maken van de huidige stand van de techniek een veelvoud aan data en parameters te verzamelen, te visualiseren, te bewaken en te bewaren, met de bedoeling ze bruikbaar te maken voor de proceseigenaars/procestechnologen.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  
• EM355 De student kan op basis van afstudeerspecifieke kennis een technisch gesprek voeren in de Engelse en de Franse of Duitse taal.
  

• Zie fiche Meettechnieken
• Zie fiche Labo meettechnieken
• Zie fiche Regeltechnieken
• Zie fiche Labo regeltechnieken

• Geen

Componenten	Weging
Meettechnieken	30%
Labo meettechnieken	20%
Regeltechnieken	30%
Labo regeltechnieken	20%

• Om te slagen voor dit studieonderdeel moeten de studenten minimum 10/20 scoren. Dat eindcijfer komt 'gewogen' cumulatief tot stand op basis van de behaalde deelcijfers van de diverse studiedeelactiviteiten die dit studieonderdeel vormen.
• Raadpleeg de studiegids v/h departement WET voor alle vragen oa. met betrekking tot: examenreglement, deliberatieregels, aanwezigheid bij onderwijsactiviteiten, fraude, inhaalexamens, studievoortgangsbewaking, inzagerecht examens, enz ...

Kennis verwerven van de basisprincipes voor het meten van druk, niveau, debiet en temperatuur. Een meting herkennen, storingen wegwerken of één selecteren en installeren.

• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM212 De student kan bij beroepsmatige en ethische dilemma's (bv. verhoging productiviteit door minder veilig werken) een afweging maken op basis van gedegen maatschappelijk geaccepteerde normen en waarden en een besluit nemen.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM320 De student is in staat om systemen te installeren, aan te sluiten, te koppelen en te vervangen volgens de gegeven schema's en plantekeningen, rekening houdend met de vigerende veiligheidsregels en -middelen die hij/zij kritisch weet toe te passen.
  
• EM332 De student is in staat om een eenvoudig produktie- en/of kringproces te automatiseren.
  
• EM341 De student is in staat om een meet- en regelsysteem te herkennen tussen een veelvoud van applicaties en om van daaruit, met de nodige kennis van de toegepaste meet- en regelprincipes, onderhoudwerkzaamheden, kalibraties en testen uit te voeren.
  

• Begrijpen van een regelkring.
• Principe kennen van de voornaamste sensoren voor het meten van : Druk, Temperatuur, Niveau en Debiet.

• Voldoen aan de inschrijfvereisten zoals vermeld in de studiegids.

• Temperatuurmetingen.
• Druk- en drukverschilmetingen.
• Debietmetingen.
• Niveaumetingen.

• Cursus Meettechnieken, departement  Wetenschap en Techniek, R. Coremans

• Hoorcollege met begeleidende oefeningen.

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen met kennis- en weetvragen, redeneervragen en oefeningen.

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen met kennis- en weetvragen, redeneervragen en oefeningen.

In het labo meettechnieken leer je de belangrijkste begrippen en werkingsprincipes uit de meettechniek kennen. Je leert de industriële meet- en regeltoestellen herkennen en hun werking begrijpen, en je leert de verschillende toestellen voor druk-, niveau-, debiet- en temperatuurmetingen beheersen. Dit gaat van keuze van het toestel, over inbouw, ingebruikname, tot bediening en onderhoud.

In het labo schenken we daarbij extra aandacht aan het correct interpreteren van de meetwaarden en je leert er professioneel over te communiceren.

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM102 De student kan geordend, kernachtig en gesynthetiseerd een verslag opstellen, toelichten en/of een opvolgingsdossier beheren / De student kan beroepsspecifieke informatie opzoeken en verwerken.
  

• EM209 De student kan zich vlot in een groep/team integreren zodat hij/zij snel en efficint kan deelnemen aan de taken.
  
• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM318 De student is in staat om vakkundig installaties/machines, of delen ervan, te demonteren en te monteren.
  
• EM320 De student is in staat om systemen te installeren, aan te sluiten, te koppelen en te vervangen volgens de gegeven schema's en plantekeningen, rekening houdend met de vigerende veiligheidsregels en -middelen die hij/zij kritisch weet toe te passen.
  
• EM321 De student is in staat om installaties/machines, of delen ervan, na onderhoudsactiviteiten af te regelen, te testen, op te starten en in dienst te nemen.
  
• EM332 De student is in staat om een eenvoudig produktie- en/of kringproces te automatiseren.
  
• EM341 De student is in staat om een meet- en regelsysteem te herkennen tussen een veelvoud van applicaties en om van daaruit, met de nodige kennis van de toegepaste meet- en regelprincipes, onderhoudwerkzaamheden, kalibraties en testen uit te voeren.
  

• De student kan diverse type transmitters opbouwen en aansluiten.
• De student kan transmitters afregelen en in bedrijf stellen.
• De student kan meetsystemen uittesten en nauwkeurigheid meten.
• De student kan fouten bij transmitters opsporen en verhelpen.

• Voldoen aan de inschrijfvereisten zoals gesteld in de studiegids.

• De verschildrukniveaumeting
• De meetschijf
• Pt100 temperatuurmeting
• Thermokoppel temperatuurmeting
• Radarniveaumeting
• Borrelbuis
• Relatieve niveaumeting
• Capacitieve niveaumeting

• Cursus labo meettechnieken, departement WET - elektromechanica, R. Coremans

• Praktische proeven in groepsverband met begeleidingsmomenten.
• Laboinstructies en -opdrachten beschikbaar via het digitaal leerplatform Blackboard.

Categorie	Weging van categorieën
permanente evaluatie	100%

• Permanente evaluatie tijdens de labosessies.(100% van de punten)
  • Permanente observatie bij uitvoering van de proeven
  • Evaluatie van de labo verslagen.
  • Voorbereidingstest met meerkeuzevragen bij aanvang van iedere labosessie.
• Opmerking:
  • Bij elke afwezigheid van de student(e) tijdens de labosessies daalt het maximum te behalen punten met 1/9de.
  • Een student die 3 of meer keren afwezig is, ongeacht wettig of onwetig, bij  labosessies en practica kan voor het desbetreffende opleidingsonderdeel niet meer slagen. Meer hierover kan je lezen in de departementale aanvulling op het onderwijs- en examenreglement.
• De uitgewerkte proeven zijn het resultaat van eigen werk dat ontwikkeld is binnen dezelfde groep. Samenwerken tussen twee of meerdere groepen voor een deel of de volledige proef is m.a.w. niet toegelaten. Wij kunnen dit beschouwen als fraude.
  

• Geen.

Je bestudeert de theoretische basis van de regeltechniek. Uit voorbeelden leer je de methoden om de processen en regelkringen schematisch voor te stellen. Met behulp van deze schema's stel je de regelketens wiskundig voor via formules. Je bestudeert de standaard P-, PI- en PID-regelingen. Dit laat je toe om de instelparameters van de regelapparatuur te bepalen.

We doen dit steeds aan de hand van alledaagse voorbeelden.

• EM102 De student kan geordend, kernachtig en gesynthetiseerd een verslag opstellen, toelichten en/of een opvolgingsdossier beheren / De student kan beroepsspecifieke informatie opzoeken en verwerken.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM320 De student is in staat om systemen te installeren, aan te sluiten, te koppelen en te vervangen volgens de gegeven schema's en plantekeningen, rekening houdend met de vigerende veiligheidsregels en -middelen die hij/zij kritisch weet toe te passen.
  
• EM324 De student is na het ontwerp van het automatiseringssysteem in staat om dit systeem te installeren, op te starten, te testen en af te stellen, rekening houdende met de noodzakelijke veiligheidsregels.
  
• EM332 De student is in staat om een eenvoudig produktie- en/of kringproces te automatiseren.
  
• EM338 De student is in staat om op projectmatige wijze een besturings- en regelopdracht te benaderen; d.w.z. er een technisch ontwerpdossier van op te stellen en dit te presenteren om het al of niet realiseren ervan te verantwoorden.
  
• EM341 De student is in staat om een meet- en regelsysteem te herkennen tussen een veelvoud van applicaties en om van daaruit, met de nodige kennis van de toegepaste meet- en regelprincipes, onderhoudwerkzaamheden, kalibraties en testen uit te voeren.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

• De student kan verschillende soorten regeltechnische schema's hanteren.
• De student stelt een regelkring op met al zijn componenten.
• De student herkent en bepaalt de parameters van een proces a.h.v. opgenomen grafieken,  waarna een PID-regelaar kan ingesteld worden.
• De student weet hoe hij regelkringen moet afregelen m.b.v. een PID-regelaar in functie van het te regelen proces.

• Voldoen aan de inschrijfvereisten zoals vermeld in de studiegids.

• De student kan verschillende soorten regeltechnische schema's hanteren.
• De student stelt een regelkring op met al zijn componenten.
• De student herkent en bepaalt de parameters van een proces a.h.v. opgenomen grafieken,  waarna een PID-regelaar kan ingesteld worden.
• De student weet hoe hij regelkringen moet afregelen m.b.v. een PID-regelaar in functie van het te regelen proces.

• Cursus Regeltechniek, Departement WET - opleiding Elektromechanica, B.Pauwels
• Powerpointvoorstellingen
• Slides
• Internetsites in cursus en lessen.

• Hoorcolleges aangevuld met powerpointvoorstellingen en begeleidende oefeningen.
• Lector aan Student , voor o.a. voorbeeldexamens ... .
• Individuele contact- en begeleidingsmomenten mogelijk in overleg met de lector.

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen met kennis, inzichts- en toepassingsvragen.

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen met kennis, inzichts- en toepassingsvragen.

Tijdens deze labosessies kan de student de theoretische kennis omzetten in de praktijk. Hierbij wordt er voornamelijk gefocust op de werking van de PID-regelaar.

Kleine industriële proefopstellingen geven de student de kans om debiet-, temperatuur-, positie-, druk- en niveauregelingen uit te voeren. Hier krijgen ze de kans om R&I-schema's te tekenen. Zij gaan eveneens een elektrisch schema op papier zetten en nadien werkelijk opbouwen.

Wanneer alles elektrisch is aangesloten, analyseren zij het proces en kiezen zij een bijpassende regelaar om dat proces in te regelen. Het aanpassen van de regelfuncties en de PID-parameters van de regelaar geeft een idee over de afzonderlijke functies van dergelijke regelaar.

Zij kunnen eveneens de invloeden van de verschillende elementen in de regelkring ontdekken. Wat gebeurt er bij het steken van een grotere klep? Moet ik de parameters aanpassen wanneer ik voor de meting een ander meetbereik heb gekozen?

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM102 De student kan geordend, kernachtig en gesynthetiseerd een verslag opstellen, toelichten en/of een opvolgingsdossier beheren / De student kan beroepsspecifieke informatie opzoeken en verwerken.
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM214 De student is in staat om uitvoerende taken nauwgezet en volgens de regels van de kunst (of goed vakamanschap) uit te voeren. De student is daarbij in staat om risico's te herkennen en ze gepast in te schatten.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM320 De student is in staat om systemen te installeren, aan te sluiten, te koppelen en te vervangen volgens de gegeven schema's en plantekeningen, rekening houdend met de vigerende veiligheidsregels en -middelen die hij/zij kritisch weet toe te passen.
  
• EM321 De student is in staat om installaties/machines, of delen ervan, na onderhoudsactiviteiten af te regelen, te testen, op te starten en in dienst te nemen.
  
• EM324 De student is na het ontwerp van het automatiseringssysteem in staat om dit systeem te installeren, op te starten, te testen en af te stellen, rekening houdende met de noodzakelijke veiligheidsregels.
  
• EM332 De student is in staat om een eenvoudig produktie- en/of kringproces te automatiseren.
  
• EM341 De student is in staat om een meet- en regelsysteem te herkennen tussen een veelvoud van applicaties en om van daaruit, met de nodige kennis van de toegepaste meet- en regelprincipes, onderhoudwerkzaamheden, kalibraties en testen uit te voeren.
  
• EM342 De student is in staat om door gebruik te maken van de huidige stand van de techniek een veelvoud aan data en parameters te verzamelen, te visualiseren, te bewaken en te bewaren, met de bedoeling ze bruikbaar te maken voor de proceseigenaars/procestechnologen.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  
• EM355 De student kan op basis van afstudeerspecifieke kennis een technisch gesprek voeren in de Engelse en de Franse of Duitse taal.
  

1. De student kan snel informatie opzoeken via Nederlands- en anderstalige handleidingen.
2. De student kan elektrische schema's opstellen met het oog op het aansluiten van elk onderdeel in de regelkring.
3. De student kan R&I-schema's opstellen.
4. De student kan transmitters en regelaars in de regelkring praktisch configureren en afregelen.
5. De student kan de invloed evalueren van de verschillende componenten in de regelkring.

• Voldoen aan de inschrijfvereisten zoals gesteld in de studiegids.

• Opstellen elektrische en R&I schema's.
• Bepaling van de procesconstanten: statisch en dynamisch gedrag.
• Werking van een PID-regelaar.
• Instellen regelaars in functie van het proces en tunen van enkelvoudige regelkringen.

• Cursus Labo Regeltechnieken, Departement WET - opleiding Elektromechanica 2 AUT/KLM/OHT/PRA, S. De Laet
• Handleidingen van de apparaten zijn beschikbaar in het labo en via het digitaal leerplatform Blackboard.
• Didactische proefopstellingen
• Apparaten voor het afregelen van transmitters en regelaars
• Softwarepakketten

• Praktische proeven in groepsverband met begeleidingsmomenten.
• Verslaggeving van de laboproeven.

Categorie	Weging van categorieën
permanente evaluatie	100%

• Voorbereidingstest met meerkeuzevragen bij de aanvang van iedere labosessie.
• Permanente evaluatie tijdens de labosessies.
• Evaluatie van de Labo verslagen.
• De berekening van de punten vind je terug in de algemene inleiding van de syllabus.
• Opmerking: Aanwezigheid verplicht (zie Intranet onder Onderwijs- en examenreglement >departementaal> aanwezigheidscontrole). Bij elke afwezigheid van de student tijdens de labosessies daalt het maximum te behalen punten met 1/9de.
• Een student die 3 of meer keren afwezig is, ongeacht wettig of onwettig, bij  labosessies en practica kan voor het desbetreffende opleidingsonderdeel niet meer slagen. Meer hierover kan je lezen in de departementale aanvulling van het onderwijs- en examenreglement op intranet.
• De uitgewerkte proeven zijn het resultaat van eigen werk dat ontwikkeld is binnen dezelfde groep. Samenwerken tussen twee of meerdere groepen voor een deel of de volledige proef is m.a.w. niet toegelaten. Wij kunnen dit beschouwen als fraude.

• Geen

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM106 De student is in staat tot het uitvoeren van eenvoudige leidinggevende en managementtaken.
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM213 De student kan in snel veranderende werkomstandigheden en op basis van doorzettingsvermogen, prestatiegericht werken.
  
• EM214 De student is in staat om uitvoerende taken nauwgezet en volgens de regels van de kunst (of goed vakamanschap) uit te voeren. De student is daarbij in staat om risico's te herkennen en ze gepast in te schatten.
  
• EM215 De student kan onder tijdsdruk en bij onvoorziene omstandigheden effectief blijven functioneren door de taken goed te plannen en te organiseren.
  

• EM325 De student kan vanuit zijn multidisciplinaire technische kennis verbeteringen of aanpassingen ontwerpen (3D CAD-omgeving), uitvoeren en terugkoppelen aan gestelde verbeterdoelen.
  
• EM326 De student kan elektrische ontwerpschema's tekenen en daarbij kabels, zekeringen, schakelapp., verlichting, enz ... berekenen en selecteren op basis van een PVE (plan van eisen).
  
• EM342 De student is in staat om door gebruik te maken van de huidige stand van de techniek een veelvoud aan data en parameters te verzamelen, te visualiseren, te bewaken en te bewaren, met de bedoeling ze bruikbaar te maken voor de proceseigenaars/procestechnologen.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

• Zie fiche E-plan
• Zie fiche E-plan PLC
• Zie fiche Scada

• Voldoen aan de inschrijfvereisten zoals vermeld in de studiegids.

Componenten	Weging
Eplan	33%
Eplan PLC	22%
SCADA	45%

• Om te slagen voor dit studieonderdeel moeten de studenten minimum 10/20 scoren. Dat eindcijfer komt 'gewogen' cumulatief tot stand op basis van de behaalde deelcijfers van de diverse studiedeelactiviteiten die dit studieonderdeel vormen.
• Raadpleeg de studiegids v/h departement WET voor alle vragen oa. met betrekking tot: examenreglement, deliberatieregels, aanwezigheid bij onderwijsactiviteiten, fraude, inhaalexamens, studievoortgangsbewaking, inzagerecht examens, enz ...

Het ontwerpen van een elektrische, hydraulische of pneumatische installatie houdt veel meer in dan het tekenen van het schema. Door gebruik te maken van softwarepakketten zoals Eplan kan het volledige ontwerp met inbegrip van alle benodigde extra's (klemmenlijsten, grondplannen, kabellijsten, lay-out van borden) worden gerealiseerd in één totaalproject.

Hierdoor krijgen de studenten inzicht in de complexiteit van een ontwerp en het grote belang van accurate en volledige informatie zonder redundantie.

Via praktische en industrieel gerichte voorbeelden en toepassingen leren de studenten de enorme mogelijkheden van EPLAN P8 aan.

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM106 De student is in staat tot het uitvoeren van eenvoudige leidinggevende en managementtaken.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  
• EM214 De student is in staat om uitvoerende taken nauwgezet en volgens de regels van de kunst (of goed vakamanschap) uit te voeren. De student is daarbij in staat om risico's te herkennen en ze gepast in te schatten.
  
• EM215 De student kan onder tijdsdruk en bij onvoorziene omstandigheden effectief blijven functioneren door de taken goed te plannen en te organiseren.
  

• EM325 De student kan vanuit zijn multidisciplinaire technische kennis verbeteringen of aanpassingen ontwerpen (3D CAD-omgeving), uitvoeren en terugkoppelen aan gestelde verbeterdoelen.
  
• EM326 De student kan elektrische ontwerpschema's tekenen en daarbij kabels, zekeringen, schakelapp., verlichting, enz ... berekenen en selecteren op basis van een PVE (plan van eisen).
  
• EM339 De student kan op een doordachte manier een probleem analyseren en de oplossingen omzetten naar een ontwerp/programma.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

• Het kunnen doorzien van de structuur en de mogelijkheden van het EPLAN CAE systeem.
• Een compleet EPLAN project kunnen opzetten, grafisch uit te werken en het toepassen van de automatische uitwerkingen zoals kruisverwijzingen en inhoudsopgave.
• Klemmen- en kabeldocumentatie kunnen opstellen en interpreteren.

• Voldoen aan de inschrijfvereisten zoals vermeld in de studiegids.

• E-plan architectuur
• Project aanmaak
• Grafische opbouw
• Projectpaginamanipulatie
• Inhoudsopgave
• Kruisverwijzigingstechnieken
• Nummeringsmodule
• Aandachtspunten bij opzetten van standaardisatie
• Symboolbeheer
• Vertalen
• Uitwisseling E-Plan projecten met derden
• Klemmen en kabels
• Vrij tekenen
• Introductie blokschematechniek
• Parameters
• Revisiebeheer
• Artikelbeheer
• Relaiskeuze
• Kastindeling
• PLC en schemagenerator

• softwarepakket E-plan
• elektronische cursus E-Plan, departement Elektromechanica
• aanbevolen internet links
• extra materiaal beschikbaar via het digitaal leerplatform Blackboard

• Korte inleiding en demonstratie van softwarepakket.
• Iedere week een vooraf uitgeschreven oefening waarvan 2 grotere projecten, 1 huishoudelijke en 1 industriële installatie ter herhaling van een groter cursusgedeelte.
• Begeleiding van een studenten tijdens oefeningen aan de pc op school.

Categorie	Weging van categorieën
eindevaluatie	100%

• Evaluatie in de laatste les: uitwerken van een project (tekeningen, berekeningen, …) binnen een vooropgestelde tijd (100%).
• Controle op de wekelijks opgelegde oefeningen. Er wordt 10% van de te behalen punten afgetrokken als bij rondgang tijdens de les blijkt dat de student de oefeningen niet op regelmatige basis uitwerkt.
• Aanwezigheid verplicht: bij elke afwezigheid wordt er 10% van de te behalen punten afgetrokken.
• Een student die 3 of meer keren afwezig is, ongeacht wettig of onwettig, bij  labo- en practicalessen (incl. de lessen rond het gebruik van softwarepaketten zoal bv. Eplan, inventor) kan voor het desbetreffende opleidingsonderdeel niet meer slagen.
  Dit betekent dat hij het desbetreffende onderdeel opnieuw zal moeten opnemen in zijn individueel traject van een volgend academiejaar. Meer i.v.m. afwezigheid tijdens labosessies kan je lezen in de departementale aanvulling van het onderwijs- en examenreglement op intranet.

Categorie	Weging van categorieën
eindevaluatie	100%

• Tekenen van een project binnen een vooropgestelde tijd (100%).

Het ontwerpen van een elektrische, hydraulische of pneumatische installatie houdt veel meer in dan het tekenen van het schema. Door gebruik te maken van softwarepakketten zoals Eplan kan het volledige ontwerp met inbegrip van alle benodigde extra's  worden gerealiseerd in een totaalproject.

Hierdoor krijgen de studenten inzicht in de complexiteit van een ontwerp en het grote belang van accurate en volledige informatie zonder redundantie.

Via praktische en industrieel gerichte voorbeelden en toepassingen leren de studenten de enorme mogelijkheden van EPLAN P8 aan.

In dit deel worden niet alleen de aangeleerde basistechnieken uitgediept maar komen ook het globale platform en de optie PPE (P&ID) aan bod. Hierdoor komt het globale beeld in detail te voorschijn.

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM213 De student kan in snel veranderende werkomstandigheden en op basis van doorzettingsvermogen, prestatiegericht werken.
  
• EM215 De student kan onder tijdsdruk en bij onvoorziene omstandigheden effectief blijven functioneren door de taken goed te plannen en te organiseren.
  

• EM325 De student kan vanuit zijn multidisciplinaire technische kennis verbeteringen of aanpassingen ontwerpen (3D CAD-omgeving), uitvoeren en terugkoppelen aan gestelde verbeterdoelen.
  
• EM326 De student kan elektrische ontwerpschema's tekenen en daarbij kabels, zekeringen, schakelapp., verlichting, enz ... berekenen en selecteren op basis van een PVE (plan van eisen).
  
• EM339 De student kan op een doordachte manier een probleem analyseren en de oplossingen omzetten naar een ontwerp/programma.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

• Het kunnen doorzien van de structuur en de mogelijkheden van het EPLAN CAE systeem.
• Een compleet EPLAN project kunnen opzetten, grafisch uit te werken en het toepassen van de automatische uitwerkingen zoals kruisverwijzingen en inhoudsopgave.
• P&ID tekeningen kunnen opstellen en symbolen kennen van de proceswereld.
• De gekoppelde automatisatiesystemen (PLC) kunnen opstellen en tekenen.
• Uitgebreid gebruik van eigen gemaakte hulpmiddelen (macro's - sjablonen - ...)

• Voldoen aan de inschrijfvereisten zoals gesteld in de studiegids.

• Uitdieping basistechnieken
• Eplan PPE
• Eplan-mogelijkheden mbt PLC
• Eplan-mogelijkheden mbt macro's en sjablonen
• Gebruik van Eplan Data Portaal

• softwarepakket E-plan
• elektronische cursus E-Plan, departement WET - opleiding Elektromechanica
• aanbevolen internet links
• extra materiaal beschikbaar via het digitaal leerplatform Blackboard

Categorie	Weging van categorieën
eindevaluatie	100%

• Evaluatie in de laatste les: tekenen van een project binnen een vooropgestelde tijd (100%).
• Controle op de wekelijks opgelegde oefeningen. Er wordt 10% van de te behalen punten afgetrokken als bij rondgang tijdens de les blijkt dat de student de oefeningen niet op regelmatige basis uitwerkt.
• Aanwezigheid verplicht. Bij elke afwezigheid van de student(e) tijdens de lessen wordt er 12,5% van de te behalen punten afgetrokken.
• Een student die 3 of meer keren afwezig is, ongeacht wettig of onwettig, bij labo- en practicalessen (incl. de lessen rond het gebruik van softwarepakketten zoals bv. Eplan, inventor) kan voor het desbetreffende opleidingsonderdeel niet meer slagen. Dit betekent dat hij het desbetreffende onderdeel opnieuw zal moeten opnemen in zijn individueel traject van een volgend academiejaar. Meer i.v.m. afwezigheid tijdens labosessies kan je lezen in de departementale aanvulling van het onderwijs- en examenreglement op intranet.

Categorie	Weging van categorieën
eindevaluatie	100%

• Het tekenen van een project binnen een vooropgestelde tijd (100%).

Met een industrieel automatiseringspakket reëer je een ‘venster’ op het proces.
Je visualiseert het volledige productieproces op een computerscherm.
Hiermee beschikt een operator over real-time data en kan hij vanop het scherm procescommando’s geven.
Hoe je dit zelf kan doen, wordt uit de doeken gedaan in dit vak.

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM102 De student kan geordend, kernachtig en gesynthetiseerd een verslag opstellen, toelichten en/of een opvolgingsdossier beheren / De student kan beroepsspecifieke informatie opzoeken en verwerken.
  

• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  
• EM214 De student is in staat om uitvoerende taken nauwgezet en volgens de regels van de kunst (of goed vakamanschap) uit te voeren. De student is daarbij in staat om risico's te herkennen en ze gepast in te schatten.
  

• EM324 De student is na het ontwerp van het automatiseringssysteem in staat om dit systeem te installeren, op te starten, te testen en af te stellen, rekening houdende met de noodzakelijke veiligheidsregels.
  
• EM332 De student is in staat om een eenvoudig produktie- en/of kringproces te automatiseren.
  
• EM333 De student kan technisch-functioneel een eenvoudig (productie-) proces/systeem analyseren.
  
• EM334 De student is in staat om een eenvoudig processysteem functioneel te analyseren, technisch uit te werken (incl. de software) met de bedoeling dat, na het testen en simuleren, het automatisatieproces in dienst genomen kan worden.
  
• EM339 De student kan op een doordachte manier een probleem analyseren en de oplossingen omzetten naar een ontwerp/programma.
  
• EM342 De student is in staat om door gebruik te maken van de huidige stand van de techniek een veelvoud aan data en parameters te verzamelen, te visualiseren, te bewaken en te bewaren, met de bedoeling ze bruikbaar te maken voor de proceseigenaars/procestechnologen.
  

Student bezit de noodzakelijke basiskennis om een industrieel toegepast visualisatiepakket op een eenvoudige, doordachte en snelle manier aan te passen aan de machine- en installatiespecifieke eisen.

• Voldoen aan de inschrijfvereisten zoals gesteld in de studiegids.

Scada : Systeemoverzicht, totally integrated automation, PLC koppeling en configuratie, Project creëren, Basisbegrippen voor het maken van beelden, Gebruikersbeheer, Projectering, weergave en archiveringen van meldingen, Projectering en weergave van curven, archivering van meetwaarden.

• bundel met één grote laboproef die iedere week verder uitgewerkt wordt.
• labo PLC materiaal
• documentatiemappen
• boeken uit de bibliotheek en het EMI
• internet en digitaal leerplatform Blackboard

• Laboproeven en zelfwerkzaamheden plus tijd voor examinering.
• Concrete afspraken ivm met werking en evaluatie van de labosessies.

Categorie	Weging van categorieën
eindevaluatie	30%
permanente evaluatie	70%

• Permanente evaluatie tijdens de sessies (70%) bestaande uit:
  • evaluatie van de labowerkzaamheden
  • aandacht/respecteren van de gemaakte afspraken
• Eindevaluatie tijdens de laatste les : praktische opdracht. (30%).
• Aanwezigheid verplicht. Een student die 3 of meer keren afwezig is, ongeacht wettig of onwettig, bij  labo- en practicalessen (incl. de lessen rond het gebruik van softwarepaketten) kan voor het desbetreffende opleidingsonderdeel niet meer slagen. Meer ivm afwezigheid tijdens labosessies kan je lezen in de departementale aanvulling van het onderwijs- en examenreglement op intranet.
• Student die geen credit heeft verworven voor het opleidingsonderdeel Industriële software en niet slaagt voor de component Scada en daarenboven niet geslaagd is voor de eindevaluatie van Scada, wordt doorverwezen naar de tweede examenperiode. Het behaalde cijfer van de eindevaluatie kan je enkel bekomen op de dag van de proclamatie bij je labolector. Hiervoor neem je zelf het initiatief.

Categorie	Weging van categorieën
opdrachten	30%
permanente evaluatie	70%

• Praktische opdracht (30% van de punten)
• Behaalde punten van de permanente evaluatie tijdens de onderwijsperiode blijven behouden (70% van de punten)

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM103 Doelgericht leren (evalueren) van je eigen handelingen (er positieve en negatieve kanten in identificeren) en gericht werken aan verbeteringen ( leerpunten formuleren).
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  
• EM212 De student kan bij beroepsmatige en ethische dilemma's (bv. verhoging productiviteit door minder veilig werken) een afweging maken op basis van gedegen maatschappelijk geaccepteerde normen en waarden en een besluit nemen.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

• Zie fiche automatisatie deel 1
• Zie fiche automatisatie deel 2
• Zie fiche systeemanalyse
• Zie fiche industriële netwerken

• Geen

Componenten	Weging
Automatisatie deel 1	25%
Systeemanalyse	25%
Automatisatie deel 2	25%
Industriële netwerken	25%

• Om te slagen voor dit studieonderdeel moeten de studenten minimum 10/20 scoren. Dat eindcijfer komt 'gewogen' cumulatief tot stand op basis van de behaalde deelcijfers van de diverse studiedeelactiviteiten die dit studieonderdeel vormen.
• Raadpleeg de studiegids v/h departement WET voor alle vragen oa. met betrekking tot: examenreglement, deliberatieregels, aanwezigheid bij onderwijsactiviteiten, fraude, inhaalexamens, studievoortgangsbewaking, inzagerecht examens, enz ...

• Na het volgen van deze theoretische cursus ken je de mogelijkheden van de uitgebreide programmeerinstructies (in FBD en STL) en de specifieke programmabouwstenen van STEP7.
• Je kan deze instructies dan ook, in combinatie met elkaar en op een efficiënte wijze, toepassen in het opstellen van een programma voor het besturen van een industriële productiemachine of proces.
• Je kan object geörienteerde programma blokken aanmaken en toepassen.
• Je kan een complex PLC programma lezen, veranderingen aanbrengen en een storingsdiagnose uitvoeren.

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  
• EM212 De student kan bij beroepsmatige en ethische dilemma's (bv. verhoging productiviteit door minder veilig werken) een afweging maken op basis van gedegen maatschappelijk geaccepteerde normen en waarden en een besluit nemen.
  

• EM317 De student kan door het verzamelen van gegevens uit schema's/manuals/tekeningen en het uitvoeren van controlemetingen op de functionaliteit, de oorzaken en hun gevolgen op het proces inschatten, opsporen en verhelpen.
  
• EM332 De student is in staat om een eenvoudig produktie- en/of kringproces te automatiseren.
  
• EM339 De student kan op een doordachte manier een probleem analyseren en de oplossingen omzetten naar een ontwerp/programma.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

• De uitgebreide en meer complexe programmeerinstructies in FBD en STL, voor het programmeren van een programmeerbare automaat (PLC) kunnen begrijpen en toepassen.
• Objectgeörienteerde programma blokken kunnen aanmaken en toepassen.
• Voorbereiding op het aansluitende labo: Automatisatie_Deel_2;

• Automatisatie (Module_3)
• Labo Automatisatie Deel_1

• Accumulatoren en adresregisters met laad- en transferinstructies;
• Logische woordinstructies;
• Omzettingsinstructies;
• Rekeninstructies en wiskundige functies;
• Statusbits;
• Schuif- en roteerinstructies;
• Adressering en indirecte adressering; 
• Organisatieblokken en hun toepassing;
• Analoge signaalverwerking en aansluitgegevens; 
• Datablokken: globale datablokken, instantiedatablokken en UDT's
• Parametreerbare functies en aanmaken objectgeoriënteerde programmablokken;

• Cursussen automatisatie, departement WET - opleiding Elektromechanica, F. Duschek. Cursussen bevatten de basisinformatie van de te kennen leerstof, student neemt tijdens de les bijkomende nota's.
• Powerpointpresentaties
• Bijkomende voorbeeldoefeningen via de digitale werkomgeving (P:-schijf mappenstructuur e-campus);
• Bedrijfscursussen en handleidingen Siemens STEP7. 
• Aanbevolen literatuur: Maesen I.,Theunis L.(2004) Automatisatie: digitale technieken: programmeerbare besturing, Wolters Plantyn. / Mariën H.; Programmeerbare Logische Sturingen, Die Keure / Hebbink, Kocks, Smeulders,Pneumatische besturingen; Besturingstechniek  / A.W.G. Bolten, J.M. van Dorp (1995), Installeren-Mechaniseren, Houten Stam Techniek / Hans Berger, Automating with STEP7 in LAD and FBD: SIMATIC S7-300/400 Programmable Controllers
• Aanbevolen vakliteratuur: Control & Automation; Motion Control; Technisch Management; Aandrijven en besturen; Elektrotechnisch Ingenieur
• Aanbevolen Internet Links: www.siemens.be/education; www.schneider-electric.be/; www.ab.com/; plc-sturing.start.be

• Hoorcolleges met behulp van overheadprojectie &  powerpoint presentaties die de verschillende instructies verduidelijken.
• Voorbeeldoefeningen en programmademo's met praktische toepassingen van de geziene leerstof.

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen met meerkeuzevragen, aangevuld met aan te vullen toepassingsvragen (100% van de punten).

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen met meerkeuzevragen, aangevuld met aan te vullen toepassingsvragen (100% van de punten).

In de cursus systeemanalyse leer je om een goede analytische en kritische programmeur te worden, door een juiste instelling aan te leren en je kritisch voor te bereiden op het programmeren.

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM103 Doelgericht leren (evalueren) van je eigen handelingen (er positieve en negatieve kanten in identificeren) en gericht werken aan verbeteringen ( leerpunten formuleren).
  
• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM212 De student kan bij beroepsmatige en ethische dilemma's (bv. verhoging productiviteit door minder veilig werken) een afweging maken op basis van gedegen maatschappelijk geaccepteerde normen en waarden en een besluit nemen.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM326 De student kan elektrische ontwerpschema's tekenen en daarbij kabels, zekeringen, schakelapp., verlichting, enz ... berekenen en selecteren op basis van een PVE (plan van eisen).
  
• EM332 De student is in staat om een eenvoudig produktie- en/of kringproces te automatiseren.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

• De data-architectuur in een industriële omgeving kennen en herkennen in andere situaties.
• Het belang kennen en kunnen toepassen van object georienteerd programmeren.
• Een gesteld industrieel probleem kritisch analyseren en met de juiste gestandardiseerde componenten uitwerken.
• Een eerste stap zetten in de richting van gestructureerd programmeren op basis van de S88-norm.
  

• Geen

• Data architectuur 2010
• Standardisatie in programmatie
• Systeem analyse technieken
• Object georienteerd programmeren
• Grote oefening op risico-analyse en start-voorwaarden
• S88-NORM
• Aanvang van oefening op gestructureerd-S88-programmeren

• Cursus van de transparanten & eigen nota's van de lessen Systeemanalyse, B. Pauwels
• Eigen nota's zijn hier erg belangrijk.
• Bijlagen in BlackBoard : lastenboek Umicor, Situatie DEGUSSA, Oefeningen ...
• NORM S88

• Hoorcollege met begeleidende oefeningen. Student neemt eigen nota's als studiemateriaal. Student bereidt buiten de lessen en in groep de opdrachten voor. Steeds worden de resultaten voorgedragen in de les.
• Demo's van praktische toepassingen.

Categorie	Weging van categorieën
opdrachten	30%
Schriftelijke evaluatie	70%

• Schriftelijk examen (70% van de punten) en 4 opdrachten (30% van de punten)
• De uitgewerkte opdrachten moeten het resultaat zijn van eigen werk dat ontwikkeld is binnen dezelfde groep. Samenwerken met twee of meerdere groepen voor een deel of de volledige opdracht is m.a.w. niet toegelaten en zal beschouwd worden als fraude. Om een idee te hebben welke de mogelijke consequenties kunnen zijn ingeval fraude wordt vastgesteld, raadpleeg de studiegids en de departementale aanvulling.

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen (100% van de punten deel Systeemanalyse).

Hierbij zal er ook aandacht gegeven worden aan de werkelijke programmatie.

Tot slot worden er verschillende tips en oplossingen toegelicht die gebruikt kunnen worden om probleemsituaties op te lossen.

• EM105 De student kan, op basis van een goed omschreven probleem/project en door toepassing van multidisciplinaire kennis, komen tot innoverende concepten en/of oplossingen (durven innoveren is en begint dikwijls bij het kritisch afvragen van).
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  
• EM212 De student kan bij beroepsmatige en ethische dilemma's (bv. verhoging productiviteit door minder veilig werken) een afweging maken op basis van gedegen maatschappelijk geaccepteerde normen en waarden en een besluit nemen.
  

• EM316 De student kan via het verzamelen van (meet)gegevens en fysische waarnemingen het oorzakelijk verband van de fout vaststellen.
  
• EM324 De student is na het ontwerp van het automatiseringssysteem in staat om dit systeem te installeren, op te starten, te testen en af te stellen, rekening houdende met de noodzakelijke veiligheidsregels.
  
• EM332 De student is in staat om een eenvoudig produktie- en/of kringproces te automatiseren.
  
• EM338 De student is in staat om op projectmatige wijze een besturings- en regelopdracht te benaderen; d.w.z. er een technisch ontwerpdossier van op te stellen en dit te presenteren om het al of niet realiseren ervan te verantwoorden.
  
• EM342 De student is in staat om door gebruik te maken van de huidige stand van de techniek een veelvoud aan data en parameters te verzamelen, te visualiseren, te bewaken en te bewaren, met de bedoeling ze bruikbaar te maken voor de proceseigenaars/procestechnologen.
  
• EM345 De student is in staat om plans en schemas te lezen en te begrijpen.
  

• De student kan een analyse van een te automatiseren machine en/of systeem opstellen.
• De student kan op basis van een analyse een PLC programma structuur selecteren en toepassen. 
• De student kan op basis van een analyse een methode voor het programmeren van een grafcet (of functiediagram) selecteren en toepassen.
• De student kan datum en tijd verwerken in een PLC programma.
• De student kan d.m.v. PLC programmatie een machine en/of installatie geautomatiseerd initialiseren.
• De student kan in een PLC programma analoge waarden omvormen naar engineeringswaarden en omgekeerd.
• De student begrijpt de programmastructuur voor het opstellen van digitale regelaars en kan de regelparameters en de regelfuncties toepassen.
• De student kan productie data in een PLC aanmaken en beheren.
• De student kan in een PLC programma de installatie(s) en/of machine(s) van derden controleren op werking (installatie in RUN).
• De student kan van een machine en/of installatie een gebruiksaanwijzing opstellen.
• De student kan een PLC programma ontwerpen volgens een standaard.
• De student kan een eenvoudig SCL programma aanmaken en beheren.
• De student kan een eenvoudig SFC programma aanmaken en beheren.

1. Voorwoord
2. Standaardisatie bij de Plantijn Hogeschool
3. Hulpmiddelen
4. Verwerken van analoge signalen 
5. Verschillende methodes van grafcet programmatie
6. Regelaars 
7. PLC opstart procedure 
8. Datum & tijd in een PLC programma? 
9. Controle installaties van derden?
10. Productie data beheer in de PLC?
11. Opbouw PLC programma
12. Analyse vormen
13. Een nieuwe installatie: Hoe begin ik eraan?
14. Gebruiksaanwijzing
15. S7 SFC programmatie
16. S7 SCL programmatie
17. STL instructie werkset
18. Bibliografie

• Cursussen automatisatie, departement elektromechanica, F. Duschek. Cursussen bevatten de basisinformatie van de te kennen leerstof, student neemt tijdens de les bijkomende nota's.
• Bedrijfscursussen en handleidingen Siemens
• Aanbevolen literatuur: Hans Berger, Automating with STEP7 in STL and SCL: SIMATIC S7-300/400 Programmable Controllers
• Aanbevolen vakliteratuur: Control & Automation; Motion Control; Technisch Management; Aandrijven en besturen; Elektrotechnisch Ingenieur
• Aanbevolen Internet Links: www.siemens.be/education; www.ab.com/

• Hoorcolleges met behulp van overheadprojectie &  powerpoint presentaties die de besproken onderwerpen verduidelijken.
• Voorbeeldoefeningen en demo's van praktische toepassingen.

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen met meerkeuzevragen, aangevuld met aan te vullen toepassingsvragen (100% van de punten).

Categorie	Weging van categorieën
Schriftelijke evaluatie	100%

• Schriftelijk examen met meerkeuzevragen, aangevuld met aan te vullen toepassingsvragen (100% van de punten).

Hedendaagse productiemachines en processen worden steeds complexer en vereisen een grote flexibiliteit. In een geautomatiseerd productieproces worden steeds hogere eisen gesteld aan het besturend systeem die met het proces, in real time, gegevens moet kunnen uitwisselen tussen sensoren, PLC's, actuatoren, operatorpanels (HMI), PC's, enz..
Aan de communicatie op veldniveau en de bijhorende communicatie met hogere niveaus in de automatiseringspiramide, worden andere eisen gesteld dan deze in een kantooromgeving. Hierdoor zijn industriële netwerken, ook wel veldbussen genoemd, in automatisch gestuurde productie eenheden niet meer weg te denken. Er zijn verschillende systemen op de markt, die elk hun eigen toepassingsgebied hebben.  

Het is dan ook de bedoeling dat de student met deze cursus de aangeleerde basisbegrippen en eigenschappen van industriële netwerken, ook wel veldbussen genoemd, in functie van de toepassingseisen, op een verantwoorde wijze een keuze kan maken .

 

 

• EM101 De student kan nauwgezet, op een zelfstandige wijze, strategisch/efficient denken en verantwoord handelen in een multidisciplinaire omgeving van de beroepscontext.
  
• EM108 De student is in staat om vanuit een basishouding van leven(s)lang leren, zelfstandig een leerdoel en leerstrategie bepalen, uitvoeren en het resultaat terug koppelen naar het leerdoel.
  

• EM210 De student kan via analyse van relevante fysische gegevens, tot oplossingen komen.
  
• EM211 De student kan, vanuit technische, economische en functionele specificaties, een oplossing voorstellen en kan hierbij een gefundeerde keuze maken uit alternatieven.
  
• EM212 De student kan bij beroepsmatige en ethische dilemma's (bv. verhoging productiviteit door minder veilig werken) een afweging maken op basis van gedegen maatschappelijk geaccepteerde normen en waarden en een besluit nemen.
  
• EM214 De student is in staat om uitvoerende taken nauwgezet en volgens de regels van de kunst (of goed vakamanschap) uit te voeren. De student is daarbij in staat om risico's te herkennen en ze gepast in te schatten.
  
• EM215 De student kan onder tijdsdruk en bij onvoorziene omstandigheden effectief blijven functioneren door de taken goed te plannen en te organiseren.